Nền kinh tế Nga nhìn từ lạm phát giá trứng

Để có cái nhìn tổng quan về tác động của cuộc chiến Ukraine tới nền kinh tế Nga, người ta nói rằng chỉ cần nhìn vào một hộp trứng. Thời gian gần đây, nước Nga chứng kiến tình trạng thiếu hụt trứng, dẫn đến sự tăng giá đáng kể, thậm chí người dân nước này phải xếp hàng dài để mua trứng.

Tổng thống Nga Vladimir Putin thừa nhận cú sốc giá trứng là một thất bại của chính phủ. Tháng 12/2023, truyền thông đưa tin trang trại của một người được mệnh danh là “Vua trứng” bị điều tra vì giá quá cao. Dữ liệu trong cùng tháng cho thấy giá trứng tại Nga đã tăng lên 60% so với cùng kỳ năm ngoái. Đà tăng gây sốc này là minh chứng rõ ràng cho những khó khăn mà nền kinh tế Nga đang gặp phải.

Các lệnh trừng phạt từ phương Tây đã làm rối loạn chuỗi cung ứng trong ngành nông nghiệp, dẫn đến sự suy thoái trong ngành chăn nuôi gia cầm tại Nga. Trước đây, Nga phụ thuộc chủ yếu vào việc nhập khẩu các thiết bị chủ yếu từ châu Âu. Tuy nhiên, sự suy yếu của đồng Ruble đã làm tăng giá thành nhập khẩu thức ăn chăn nuôi và sản phẩm y tế thú ý. Ngoài ra, một số nhà cung cấp cũng gặp khó khăn khi không thể tìm kiếm lao động, do sự thiếu hụt nguồn nhân công.

Trong khi đó, chính phủ đã tiến hành các chương trình chi tiêu tài khoá lớn, dẫn đến sự gia tăng của tiền lương, thúc đẩy nhu cầu tiêu dùng cho thực phẩm và các hàng hoá khác.

Vấn đề cú sốc giá trứng hiện tại là minh chứng cho sự mất cân bằng của nền kinh tế Nga trong bối cảnh cuộc xung đột Nga - Ukraine vẫn căng thẳng. Năm 2023, Nga gây ngờ khi GDP tăng trưởng đáng kể, song điều này cũng đã khiến nền kinh tế rơi vào cảnh tăng trưởng quá nóng. Theo báo cáo từ Ngân hàng Trung ương Nga (CBR), tỉ lệ lạm phát nước này đã tăng lên mức 7,4% trong năm 2023, cao hơn hầu hết các mục tiêu được đề ra.

Giới chuyên gia dự đoán tốc độ tăng trưởng GDP của Nga sẽ chậm lại, khi CBR tăng lãi suất và các lệnh trừng phạt tiếp tục ảnh hưởng đến nền kinh tế. Ông Alexandra Prokopenko, Cựu quan chức của Ngân hàng Trung ương Nga, nhận xét chính phủ giống như một đội lính cứu hỏa luôn phải dập tắt các đám cháy nhỏ liên tục, vì họ không thể giải quyết triệt để vấn đề về lạm phát.

Cuộc khủng hoảng giá trứng cũng cho thấy Nga đang vật lộn để cân bằng giữa các ưu tiên kinh tế vốn mâu thuẫn nhau, bao gồm việc viện trợ cho cuộc chiến với Ukraine, ngăn chặn sự bất mãn của công chúng và duy trì sự ổn định cho nền kinh tế (bao gồm mục tiêu ổn định giá cả).

“Đây là bộ ba bất khả. Để đạt được hai mục tiêu đầu, chính phủ cần chi tiền nhiều hơn, nhưng điều này lại gây ra lạm phát cao và cản trở việc đạt được mục tiêu thứ ba”, ông Prokopenko nhận định.

Lạm phát là nỗi lo của Tổng thống Putin trước thềm cuộc bầu cử Tổng thống Nga sẽ diễn ra vào tháng 3 tới. Hàng ngàn người dẫn đã xếp hàng dài để mua trứng trước kỳ nghỉ năm mới, gợi lại những ký ức về cuộc khủng hoảng hàng hóa khan hiếm thời Xô Viết.

Một số siêu thị ở Siberia và Crimea đã bán trứng lẻ thay vì theo vỉ, với giá của mỗi quả trứng khoảng 12 ruble (0,13 USD). Một quan chức địa phương đã tặng một vỉ trứng cho nhân viên làm quà vào dịp nghỉ lễ.

Trên Telegram, mạng xã hội phổ biến tại Nga, có rất nhiều người bày tỏ lo ngại việc không được trứng hoặc tìm cách mua trứng với giá rẻ hơn so với siêu thị. Thậm chí có người cho rằng mọi người thường nhắc đến bitcoin, nhưng thực tế người Nga cần đầu tư trứng ở thời điểm này.

Một số siêu thị ở Siberia và Crimea đã bán trứng lẻ thay vì theo vỉ. Ảnh: WSJ.

Sau khi Tổng thống Putin công khai cho biết cú sốc giá trứng là do chính phủ không nhập khẩu đủ và kịp thời để đáp ứng nhu cầu, các nhà chức trách đã nhanh chóng tiến hành các biện pháp.

Theo đó, Nga tăng cường đặt trứng từ Belarus, Thổ Nhĩ Kỳ và Azerbaijan, đồng thời loại bỏ thuế nhập khẩu đối với mặt hàng này. Các nhà chức trách cũng tiến hành điều tra để kiểm soát thế độc quyền đối với các nhà sản xuất trứng và thịt gà.

Tuy nhiên, có một vấn đề khó giải quyết hơn là Nga hiện đang thiếu vaccine. Các lệnh trừng phạt từ phương Tây khiến việc nhập khẩu vaccine trở nên khó khăn. Một bác sĩ thú y ở St. Petersburg cho biết gà bị bệnh do không được tiêm vaccine. Gà được nuôi theo đàn, khi một con bị nhiễm bệnh, hầu như toàn bộ đàn gà đều bị ảnh hưởng.

Bà Tatiana Orlova, Chuyên gia kinh tế hàng đầu về thị trường mới nổi tại Oxford Economics, cho biết trứng mặc dù chỉ chiếm một tỉ lệ nhỏ trong rổ hàng hóa tính giá tiêu dùng, nó đã thu hút sự quan tâm của mọi người do đà tăng giá đáng kể. Hiện tượng này thường sẽ kéo theo kỳ vọng lạm phát đi lên. Vị chuyên gia dự đoán giá trứng ở Nga sẽ sớm ổn định, nhưng vẫn sẽ duy trì ở mức cao.

Tháng 12/2023, CBR quyết định tăng lãi suất lên 16%, cao hơn gấp đôi so với 6 tháng trước, nhằm kiềm chế đà tăng của giá cả. Tuy nhiên, lãi suất cao có tác động tiêu cực đến tốc độ tăng trưởng kinh tế. Cơ quan tài chính Focus Economics cho biết dự báo chung của các ngân hàng hiện nay là tốc độ tăng trưởng GDP Nga sẽ giảm từ gần 3% trong năm 2023 xuống còn 1,4% vào năm 2024.

Có thể bạn quan tâm:

Nhiều công ty chọn "im lặng là vàng" trước chuyển đổi xanh

Nguồn WSJ