Mỹ-Trung lại căng thẳng sau vụ bắt giữ lãnh đạo Huawei

Khi căng thẳng không hề hạ nhiệt...

Giám đốc Tài chính của Huawei Technologies Co. đã bị bắt tại Canada vì vi phạm nghiêm trọng lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Iran. Vụ việc này gây ra sự phẫn nộ từ Trung Quốc và làm phức tạp các cuộc đàm phán thương mại gai góc khi họ bước vào một thời điểm quan trọng.

Bà Wanzhou Meng.

 Wanzhou Meng (Mạnh Vãn Châu) - cũng là Phó chủ tịch và con gái của người sáng lập của Huawei - phải đối mặt với việc bị dẫn độ sang Mỹ, Ian McLeod, một phát ngôn viên Bộ Tư pháp Canada cho biết. Bà bị bắt ngày 1.12 sau khi Bộ Tư pháp Mỹ vào tháng 4 đã mở một cuộc điều tra liệu nhà sản xuất thiết bị viễn thông hàng đầu đã bán thiết bị cho Iran bất chấp các biện pháp trừng phạt xuất khẩu vào khu vực.

Tin tức về vụ bắt giữ của bà Meng đã gây ra phản đối mạnh mẽ từ Đại sứ quán Trung Quốc ở Canada vì cơ quan này cho rằng vi phạm quyền của công dân. Đồng thời, Đại sứ quán Trung Quốc yêu cầu Mỹ và Canada “sửa chữa những hành vi sai trái” và phóng thích Meng.

Vụ bắt giữ bà chắc chắn sẽ làm tăng căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh sau khi hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đồng ý về một thỏa thuận "đình chiến" trong cuộc xung đột thương mại đang gia tăng. 

Huawei là công ty công nghệ Trung Quốc mang tính toàn cầu còn hơn cả Alibaba và Tencent, với các hoạt động trải rộng khắp châu Phi, châu Âu và châu Á.

Tham vọng của Huawei hiện nay là từ trí thông minh nhân tạo và sản xuất chip cho đến thiết bị không dây 5G. Nỗ lực gần nhất của hãng, một sự thâm nhập lớn vào tương lai của truyền thông di động và internet, đã gây ra những vụ tin tặc ở Mỹ và trở thành tâm điểm trong chiến dịch của Mỹ nhằm ngăn cản sự tiến bộ của Trung Quốc.

"Tencent và Alibaba có thể là nhà vô địch trong nước và có 2 nền tảng thống trị thi trường, nhưng Huawei đã trở thành một gã khổng lồ toàn cầu", Neil Campling, một nhà phân tích tại Mirabaud Securities Ltd. cho biết: “Tiêu chuẩn 5G nằm ở trung tâm trong tranh cãi Mỹ Trung về Sở hữu Trí tuệ (IP) và lý do tại sao Mỹ và các đồng minh của bà hiện đang làm tất cả những gì họ có thể để kiềm chế trái tim của cuộc cách mạng công nghệ IP của Trung Quốc. ”

Khi nhắm đến Huawei, Mỹ đang đe dọa một trong những công ty ở trung tâm của chiến dịch dài hạn của ông Tập để giành lấy vị trí dẫn đầu trong các công nghệ tương lai và giảm sự phụ thuộc của Trung Quốc vào công nghệ nước ngoài.

Kiềm tỏa trái tim của nền công nghệ Trung Quốc

Từng một nhà cung cấp thiết bị viễn thông không mấy tiếng tăm, Huawei hiện đang đứng thứ 2 về doanh thu điện thoại thông minh và đang dẫn đầu trong các mạng không dây 5G trong khi chuẩn bị thách thức một số nhà sản xuất chip lớn nhất nước Mỹ. Một số người tin rằng công ty này là nhà cung cấp thiết bị mạng lớn nhất thế giới cho các nhà cung cấp dịch vụ không dây, vượt xa Ericsson AB, với doanh số ngày càng tăng ở châu Âu. Hãng cũng tuyên bố ý định vượt qua Samsung Electronics trong mảng điện thoại. Công ty đang nhắm mục tiêu doanh thu kỷ lục 102,2 tỉ USD trong năm nay.

Trong năm nay, chính quyền của Trump đã ngăn chặn một vụ sáp nhập Qualcomm-Broadcom, do lo ngại thương vụ này có thể giúp Trung Quốc dẫn dầu về 5G.

Nhưng từ năm 2016, Bộ Thương mại đã tìm kiếm thông tin về việc liệu Huawei có thể chuyển giao công nghệ của Mỹ đến Syria và Triều Tiên cũng như Iran hay không. Mỹ trước đây đã cấm ZTE, một đối thủ cạnh tranh của Huawei, vì vi phạm một thỏa thuận trừng phạt đối với các giao dịch với Iran và Triều Tiên. Lệnh cấm đó - kể từ khi dỡ bỏ - đẩy ZTE đến bờ vực sụp đổ.

Trong năm 2016, chính quyền Mỹ trong cũng bắt đầu bày tỏ lo ngại rằng Huawei và những người khác có thể cài đặt cổng sau trong thiết bị của họ để họ theo dõi người dùng ở Mỹ, điều mà Huawei đã bác bỏ.

Thượng nghị sĩ Chris Van Hollen, một đảng viên Dân chủ Maryland, cho biết hôm 5.12 rằng Huawei và ZTE “là hai mặt của cùng một đồng tiền - các công ty viễn thông Trung Quốc đại diện cho một rủi ro cơ bản đối với an ninh quốc gia Mỹ”.

Vào tháng 8, ông Trump đã ký một dự luật cấm sử dụng công nghệ Huawei của chính phủ dựa trên các mối quan ngại về an ninh và các đồng minh của Mỹ đang áp đặt hoặc xem xét lệnh cấm. Cùng tháng đó, Úc đã cấm sử dụng thiết bị của Huawei cho các mạng 5G ở trong nước và New Zealand tuần trước cũng làm như vậy, viện dẫn những lo ngại về an ninh quốc gia. Hiện tại, Anh đang tranh luận xem có nên theo dõi không. Vào tháng 11, Huawei cho biết các động thái chống lại hãng sẽ cản trở sự phát triển của 5G ở Mỹ và tăng giá cho người tiêu dùng.

"Đây là một thông điệp cứng rắn", Michael Every, người đứng đầu nghiên cứu thị trường tài chính châu Á tại Rabobank, Hong Kong, cho biết. "Trung Quốc đã yêu cầu thả bà ấy, nhưng nếu các cáo buộc là nghiêm trọng, đừng mong đợi Mỹ sẽ chớp mắt."

Nguồn Bloomberg