Mỹ tiếp tục thâm hụt thương mại kỷ lục với Trung Quốc

Tính toán sai của chính quyền Trump?

Đôi khi số liệu thống kê thực tế thường không giống như các dự báo. Vấn đề thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc là một ví dụ như thế. Đầu năm nay, Tổng thống Mỹ bày tỏ sự giận dữ về quy mô của thâm hụt thương mại song phương của Mỹ với Trung Quốc và áp đặt thuế leo thang lên 250 tỉ USD giá trị của nhập khẩu của Trung Quốc. Nhà Trắng giả định rằng nếu điều này xảy ra thì thâm hụt sẽ giảm xuống, vì các công ty Mỹ sẽ sản xuất thêm hàng trong nước và/hoặc tìm cách để tránh nhập khẩu tốn kém hơn.

Nhưng lý thuyết đó đã không diễn ra hoặc còn lâu mới xảy ra. Tuần trước, Chính phủ Mỹ công bố số liệu cho thấy thâm hụt của Mỹ trong hàng hoá buôn bán với Trung Quốc đã tăng 4,3% trong tháng 9 lên 37,4 tỉ USD, mức cao kỷ lục. Điều này là do lượng hàng nhập khẩu từ Trung Quốc tăng 8%.

Và trong khi dữ liệu hằng tháng là nổi tiếng là không đáng tin cậy, xu hướng này là rõ ràng: trong quý III, thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc đạt 106 tỉ USD, tăng từ 92,9 tỉ USD trong cùng kỳ năm ngoái, cũng do sự gia tăng đáng ngạc nhiên nhập khẩu Đối với. Trong 9 tháng, thâm hụt là 305,4 tỉ USD, so với 276,6 tỉ USD của năm ngoái.

Bây giờ, từ góc độ kinh tế vĩ mô, điều này là không thành vấn đề. Trên tất cả, một nỗi ám ảnh với thâm hụt thương mại song phương là vô lý trong một thế giới thương mại đa phương, nơi thương mại về dịch vụ ngày càng đóng vai trò quan trọng hơn so với hàng hoá. Nhà Trắng tốt hơn hết là tập trung vào các lĩnh vực mà có những bất bình chính đáng với Trung Quốc, chẳng hạn như lạm dụng tài sản trí tuệ, không phải là nhập khẩu thép.

Nhưng logic kinh tế này dường như không gây ấn tượng với ông Trump, chỉ là thứ yếu khi Nhà Trắng đang chuẩn bị cho một cuộc họp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Vì vậy, sẽ thật cần thiết để tìm hiểu lý do tại sao số liệu thống kê thương mại song phương đang đi theo một chiều hướng sai lầm.

Trớ trêu thay, một phần của lời giải thích là lại đến từ sức mạnh kinh tế: tăng trưởng nhanh khiến nước Mỹ nhập khẩu nhiều hơn. Một yếu tố thứ hai có thể là vì các công ty Mỹ đã phải tăng dự trữ hàng nhập khẩu để bảo vệ mình khỏi những gián đoạn thương mại. 

Không thể bắt doanh nghiệp Mỹ ngừng nhập khẩu từ Trung Quốc

"Nhưng có một lời giải thích có thể là hiện đang được tranh luận: Trung Quốc thực sự có thể giành được chiến thắng bề ngoài (nếu không muốn nói là thực chất) trong vòng đầu của cuộc chiến thương mại. Việc thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc tăng lên... là một dấu hiệu cho thấy cuộc chiến thương mại không có lợi cho nước Mỹ", theo số liệu của Panjiva, một tổ chức chuyên tập hợp dữ liệu thương mại cho biết vào tuần trước. 

Vị thế của các công ty Trung Quốc trong chuỗi cung ứng giúp họ có thể dễ dàng hơn để thay thế nguồn cung các sản phẩm của Mỹ so với Mỹ trong việc thay thế hàng nhập khẩu Trung Quốc. Một vấn đề quan trọng thứ ba là ông Trump "không thể nói Nike, Walmart và The Home Depot rằng họ không thể nhập khẩu từ Trung Quốc". Vì vậy, ông dự đoán rằng các công ty Mỹ "sẽ tiếp tục nhập khẩu từ Trung Quốc và sẽ tìm giải pháp khắc phục" và không ảnh hưởng tới biên lợi nhuận.

Ngược lại, Bắc Kinh chỉ cần đơn giản là ra lệnh cho các công ty nhà nước chuyển đổi mô hình kinh doanh của họ và có lẽ họ sẽ làm như vậy, vì Chính phủ Trung Quốc (không giống như Nhà Trắng đầy hỗn loạn) có cơ chế làm việc thống nhất từ trung ương tới địa phương.

Vì vậy, điều này có nghĩa là Bắc Kinh sẽ không nhượng bộ trong đàm phán? Xét cho cùng, nền kinh tế của Trung Quốc có lẽ sẽ dễ bị tổn thương đối với một cuộc chiến tranh thương mại hơn là Mỹ, và tình thế có thể sẽ thay đổi nếu các doanh nghiệp Mỹ ngừng tích trữ hàng. Thật khó để dự đoán những hậu quả chính xác của một cuộc chiến thương mại. Nhưng theo Financial Times, sẽ thật là điên rồ khi đánh giá thấp Trung Quốc.

Nguồn FT