Mỹ sớm mở ra "kỷ nguyên thống trị về năng lượng"?

Trang CNN trích dẫn báo cáo của gần đây của Rystad cho hay việc tăng sản lượng dầu đá phiến sẽ cho phép Mỹ vượt qua Nga và Ả Rập Saudi và trở thành nhà sản xuất dầu thô hàng đầu thế giới. Mỹ chưa bao giờ là nước thống thị thị trường đầu, hay là vượt qua Nga và Ả Rập Saudi về sản lượng, kể từ năm 1975.

Nadia Martin Wiggen, Phó chủ tịch phụ trách thị trường của Rystad, nói: "Thị trường đã thay đổi hoàn toàn vì những công nghệ khoan dầu đá phiến của Mỹ”.

Dự đoán của Rystad cho thấy cách mà cuộc cách mạng khoan đá phiến đã biến Mỹ thành một trung tâm năng lượng của thế giới - một sự thay đổi mà Tổng thống Trump đã thề sẽ tăng tốc bằng cách cắt giảm quy định. Sự chuyển đổi dài hạn này cho phép Mỹ ít phụ thuộc vào dầu mỏ nước ngoài, kể cả từ Trung Đông vốn đầy bất ổn.

Sản lượng dầu của Mỹ giảm, nhưng không sụp đổ hoàn toàn, sau khi OPEC do Ả Rập Saudi dần đầu đã phát động một cuộc chiến tranh về giá vào cuối năm 2015 nhằm khôi phục lại thị phần bị mất về tay dầu đá phiến và các đối thủ khác. Nguồn cung khổng lồ khiến dầu thô giảm từ khoảng 100 USD/thùng xuống mức thấp 26 USD/thùng.

Việc giá dầu xuống quá thấp buộc các công ty sản xuất dầu đá phiến ở Texas, North Dakota và các nơi khác phải thu hẹp hoạt. Theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA), sản lượng dầu tại Mỹ đạt 8,55 triệu thùng/ngày vào tháng 9.2016, giảm 11% so với mức đỉnh gần đây vào tháng 4.2015.

Sản lượng dầu (triệu thùng) của các nước sản xuất dầu hàng đầu thế giới. Màu xanh dương - Nga; màu xanh lá cây - Ả Rập Saudi; màu cam - Mỹ. Dấu chấm là sản lượng trong tương lai. Ảnh: CNN Money

Tuy nhiên, ngành công nghiệp dầu ở Mỹ đã hồi phục ấn tương trong năm 2017. Đà hồi phục này một phần do giá dầu đã tăng mạnh trong năm qua cùng với sự ra đời của các công nghệ mới khiến cho việc khoan dầu đá phiến trở nên dễ dàng hơn và với chi phí rẻ hơn.

Các nhân tố hỗ trợ cho việc sản xuất dầu đá phiến tại Mỹ trong tương lai

EIA gần đây dự báo rằng sản lượng dầu thô của Mỹ sẽ đạt mức trung bình 10 triệu thùng mỗi ngày vào năm 2018, vượt qua mức gần nhất là 9,6 triệu thùng vào năm 1970.

Rystad Energy thậm chí còn lạc quan về ngành dầu của Mỹ. Công ty của Na Uy cho biết sản lượng dầu thô của Mỹ đã đạt 11 triệu thùng mỗi ngày vào tháng 12, vượt qua Nga và Ả rập Saudi, nhà lãnh đạo của OPEC.

Những người khác thì có vẻ hoài nghi. Byron Wien, phó chủ tịch công ty tư vấn quản lý tài sản Blackstone (BX), tuần này đã đưa dự đoán rằng sản xuất dầu đá phiến sẽ trải qua một năm "thất vọng" vào năm 2018, khiến giá dầu có thể tăng lên trên 80 USD/thùng.

Ngày 3.1, giá dầu đã leo lên trên mức 61 USD/thùng lần đầu tiên trong 2 năm rưỡi. Đà tăng gần đây được kích hoạt bởi vụ nổ đường ống tại Libya và các cuộc biểu tình ở Iran.

Giá dầu WTI trong 3 tháng qua. Ảnh: Nasdaq.com

Xét trong bối cảnh rộng hơn, sự phục hồi của dầu xuất phát từ nhu cầu vững chắc và việc tồn kho kỷ lục (yếu tố gây nên đà sụt giá mạnh 2 năm vừa qua) đã bắt đầu giảm xuống. Mấu chốt của vấn đề là việc OPEC và Nga bơm ít dầu hơn. Vào cuối tháng 11, OPEC và Nga đã đồng ý mở rộng việc cắt giảm sản lượng dầu cho đến hết năm 2018. Việc cắt giảm sản lượng đã giúp ổn định giá dầu, mở đường cho sản lượng đá phiến ở Mỹ tăng lên.

Ngược lại, Trump đã thề sẽ mở ra kỷ nguyên "sự thống trị về năng lượng của Mỹ", thông qua việc loại bỏ bớt những hạn chế trong việc khoan dầu.

Tuần trước, Cục An toàn và Thực thi Môi trường Mỹ đã đề xuất việc rút lại các quy định khoan dầu ngoài khơi. Cục An toàn và Thực thi Môi trường, được thành lập sau vụ tràn dầu tồi tệ của BP năm 2010, ước tính việc giảm bớt quy định sẽ giúp giảm ít nhất 228 triệu USD chi phí cho "gánh nặng về thủ tục" ngành dầu trong vòng 10 năm.

Rystad Energy nói rằng lực đẩy thị trường, chứ không phải việc bãi bỏ quy định, đã hỗ trợ cho sự gia tăng sản lượng dầu của Mỹ. "Tôi không nghĩ rằng nó đã có một tác động đáng kể", Martin Wiggen của Rystad nói về những nỗ lực của Trump nhằm bỏ bớt các quy định về môi trường.

Bà nói thêm rằng "bà không hề lo ngại khả năng ông Trump đột nhiên sẽ cấm sản xuất dầu đá phiến". Cựu ứng viên Tổng thống Mỹ, Bernie Sanders, đã kêu gọi ban hành lệnh cấm sản xuất dầu đá phiến trên toàn nước trong chiến dịch tranh cử năm 2016.

Bất kể động lực là gì, việc gia tăng sản lượng đã giúp nhu cầu dầu của Mỹ không còn phải phụ thuộc vào những nơi không ổn định như Venezuela và Trung Đông.

"Việc Mỹ sản xuất nhiều dầu hơn là một sự phát triển tuyệt vời về mặt an ninh", Martin Wiggen nói.

Nhập khẩu dầu của Mỹ đã giảm 25% trong 9 năm qua, theo EIA. Đồng thời, xuất khẩu dầu của Mỹ đã tăng  mạnh kể từ khi lệnh cấm 40 năm xuất khẩu dầu thô ra nước ngoài được dỡ bỏ vào năm 2015. Xuất khẩu dầu đã tăng hơn gấp ba trong năm qua lên mức cao kỉ lục. Mỹ vẫn nhập khẩu ròng dầu thô, nhưng chênh lệch xuất-nhập khẩu đang thu hẹp lại.