Mỹ dọa rút khỏi Hiệp ước Vũ khí hạt nhân với Nga

Quyết định đột ngột

Hôm 201.10, Tổng thống Donald Trump đã công bố rằng Mỹ đang rút khỏi Hiệp ước Tên lửa Hạt nhân tầm trung (INF) mang tính bước ngoặt với Nga, một thỏa thuận kéo dài hàng chục năm.

"Nga đã vi phạm thỏa thuận. Họ đã vi phạm nó trong nhiều năm," Trump nói với các phóng viên trước khi lên máy bay một để rời Nevada sau một cuộc đợt vận động tranh cử giữa kỳ.

Ông nói thêm: "Và tôi không biết tại sao Tổng thống Obama không thương thảo hay rút lui. Và chúng tôi sẽ không để cho họ vi phạm thỏa thuận hạt nhân và vượt rào và chế tạo vũ khí và chúng tôi không được phép. Chúng ta là những người đã tôn trọng thỏa thuận”.

"Nhưng thật không may Nga đã không tôn trọng thỏa thuận. Vì vậy, chúng tôi sẽ chấm dứt thỏa thuận. Chúng tôi sẽ rút khỏi nó", ông nói về thỏa thuận, được ký kết vào tháng 12 năm 1987 bởi cựu Tổng thống Ronald Reagan và cựu Tổng thống Liên Xô Mikhail Gorbachev.

Hiệp ước buộc cả hai nước giải trừ các tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình phóng từ mặt đất với các phạm vi giữa khoảng 300 và 3.400 dặm. Nó cung cấp một "tấm chăn" bảo vệ cho các đồng minh châu Âu của Mỹ và đánh dấu một thỏa thuận giữa hai quốc gia ở trung tâm của cuộc chạy đua vũ trang trong Chiến tranh Lạnh.

John Kirby, một nhà phân tích quân sự và ngoại giao của CNN, giải thích rằng hiệp ước "không nhằm giải quyết tất cả các vấn đề của chúng ta với Liên Xô", nhưng cung cấp một số biện pháp ổn định chiến lược trên lục địa châu Âu".

"Tôi nghi ngờ các đồng minh châu Âu của chúng tôi ngay bây giờ là không quá hạnh phúc khi nghe rằng Tổng thống Trump có ý định kéo ra khỏi nó," ông nói.

Tại sao Mỹ lại rút khỏi  thỏa thuận?

Chính quyền Trump đã nói nhiều lần rằng Nga đã vi phạm Hiệp ước và đã chỉ ra những người tiền nhiệm của họ trong chính quyền Obama cáo buộc Nga vi phạm các điều khoản của thỏa thuận. Trong năm 2014, CNN đã đưa tun rằng Mỹ đã cáo buộc Nga vi phạm Hiệp ước INF, trích dẫn kiểm tra tên lửa hành trình ngày đến năm 2008. CNN báo cáo vào năm 2014 rằng vào thời điểm đó Mỹ thông báo cho các đồng minh NATO về việc Nga bị nghi ngờ vi phạm hiệp ước.

Tuy nhiên, cho đến gần đây, NATO đã chính thức xác nhận hoạt động của Nga là một hành vi vi phạm. Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết đầu tháng này rằng liên minh quân sự vẫn "lo ngại về sự thiếu tôn trọng của Nga đối với các cam kết quốc tế, bao gồm Hiệp ước Lực lượng hạt nhân tầm trung, Hiệp ước INF".

Mỹ đe dọa sẽ "loại bỏ" tên lửa Nga nếu Moscow tiếp tục vi phạm hiệp ước hạt nhân. Ông Stoltenberg phát biểu tại một cuộc họp của các bộ trưởng quốc phòng: "Hiệp ước này bãi bỏ toàn bộ loại vũ khí và là một yếu tố quan trọng trong an ninh của chúng tôi. Bây giờ hiệp ước này đang gặp nguy hiểm vì những hành động của Nga."

"Sau nhiều năm từ chối, Nga gần đây đã thừa nhận sự tồn tại của một hệ thống tên lửa mới, được gọi là 9M729. Nga đã không cung cấp bất kỳ câu trả lời đáng tin cậy nào về tên lửa mới này. Tất cả các đồng minh đều đồng ý rằng Nga đang vi phạm do đó, khẩn cấp là Nga giải quyết những mối quan ngại này một cách đáng kể và minh bạch", ông Trump tuyên bố. 

Điều này có ý nghĩa gì đối với an ninh của Mỹ?

Việc rút ra khỏi Hiệp ước có thể dẫn đến một cuộc chạy đua vũ trang tương tự trên khắp châu Âu giống như cuộc chạy đua đã xảy ra khi thỏa thuận ban đầu được ký kết vào những năm 1980.

Ông Kirby nói rằng: "Tôi không nghĩ chúng ta sẽ trở lại giai đoạn đó chút nào. Nhưng tôi nghĩ, nếu chúng ta rút lui, chúng ta thực sự cần phải suy nghĩ về cách chúng ta sẽ làm, bởi vì chúng ta không có khả năng tương tự như người Nga để chế tạo tên lửa đặc biệt này. Chúng ta sẽ cố gắng như thế nào và phản bác điều đó? Chúng ta sẽ cố gắng và giúp ngăn chặn việc sử dụng nó trên lục địa châu Âu như thế nào?”.

Các quan chức chính quyền tin rằng hiệp ước đã đặt Mỹ vào thế bất lợi vì Trung Quốc không phải chịu bất kỳ hạn chế nào về việc phát triển các tên lửa hạt nhân tầm trung ở Thái Bình Dương và không cho phép Mỹ phát triển vũ khí mới. Nói chuyện với các phóng viên hôm 20.10, ông Trump nói đã tham khảo Trung Quốc khi giải thích lý do của mình để rút ra khỏi thỏa thuận.

Trong năm 2017, người đứng đầu Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương, Harry Harris, nói với Quốc hội Mỹ rằng khoảng 95% lực lượng tên lửa của Trung Quốc sẽ vi phạm Hiệp ước INF nếu họ là một phần của thỏa thuận.

"Thực tế này là quan trọng vì Mỹ không thể so sánh do sự tuân thủ của chúng tôi đối với Hiệp ước Lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) với Nga", Harris nói trong một tuyên bố cho Ủy ban Các vấn đề về Vũ trang Thượng viện. Cố vấn an ninh quốc gia John Bolton dự kiến ​​sẽ thảo luận về hiệp ước với các quan chức Nga trong chuyến đi tới Moscow vào tuần tới.