Lao động trung niên Nhật Bản đối mặt thực tế khắc nghiệt

Những lao động Nhật Bản ở độ tuổi 40 hoặc đầu 50 vẫn phải vật lộn để theo kịp tốc độ tăng trưởng lương và thăng tiến trong sự nghiệp, so với cả nhóm lao động lớn tuổi hơn lẫn trẻ hơn.

Thế hệ này tốt nghiệp trung học hoặc đại học trong "kỷ băng hà" tuyển dụng kéo dài từ cuối những năm 1990 đến những năm 2000, nhiều người gặp khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm ổn định sau khi bong bóng kinh tế nổ ra vào những năm 1980 do giá bất động sản và cổ phiếu tăng vọt.

Mặc dù mức lương chung của Nhật Bản đã bắt đầu tăng, dữ liệu cho thấy vẫn còn sự chênh lệch đáng kể giữa các nhóm tuổi khác nhau.

Lạm phát của đất nước vẫn ở mức trên 2% trong hơn hai năm trong bối cảnh giá cả trên toàn thế giới tăng. Theo một cuộc khảo sát của Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi, tổng thu nhập tiền mặt hàng tháng hoặc tiền lương danh nghĩa đã tiếp tục tăng theo năm kể từ tháng 12022.

Nhưng một cuộc khảo sát khác của bộ này cho thấy mức lương trung bình hàng tháng của nhân viên toàn thời gian ở độ tuổi 20 và 30 đã tăng hơn 10.000 yên (65 USD) trong thập kỷ đến năm 2023, trong khi mức lương của những người lao động ở độ tuổi cuối 40 chỉ tăng hơn 1.000 yên và những người ở độ tuổi đầu 50 thì giảm.

Thay đổi mức lương theo nhóm tuổi tại Nhật Bản trong 10 năm. Ảnh: Nikkei Asia.

"Ở độ tuổi 30 tôi đã quá bận rộn để kiếm sống với công việc thời vụ", một nhân viên công ty xuất bản ở độ tuổi 40 và sống ở Tokyo cho biết. Một người khác ở độ tuổi tương tự nói thêm: "Tôi đã có tiền thưởng rất thấp và tăng lương chậm khi tôi bắt đầu đi làm. Vào độ tuổi giữa 20, thu nhập hàng năm của tôi chắc chắn ít hơn khoảng 1 triệu yên so với những người lao động cùng độ tuổi hiện tại".

Trong thời kỳ băng giá việc làm, những người trẻ tuổi đã tìm được việc làm toàn thời gian thường phải đối mặt với những thách thức trong việc thăng tiến sự nghiệp, chủ yếu là vì những người lao động lớn tuổi được thuê trong thời kỳ bong bóng kinh tế đã bám chặt vào vị trí của họ. Xu hướng gần đây là tăng tuổi nghỉ hưu đã làm trầm trọng thêm tình hình.

Trên thực tế, trong thập kỷ qua, tỷ lệ cá nhân ở độ tuổi đầu 50 nắm giữ các vị trí quản lý cấp cao đã giảm 1,7 điểm phần trăm. Sự thay đổi này tương ứng với sự gia tăng về tỷ lệ cố trụ lại trong công việc của cả thế hệ trẻ và lớn tuổi: Có sự gia tăng 0,9 điểm đối với những người lao động ở độ tuổi đầu 60 và tăng 0,1 điểm đối với những người ở độ tuổi đầu 30.

Nhiều cá nhân thuộc thế hệ "kỷ băng hà" cũng có kinh nghiệm làm việc hạn chế, ảnh hưởng đến cơ hội thay đổi công việc giữa sự nghiệp. Đối với lao động nam ở độ tuổi cuối 40, tỷ lệ luân chuyển công việc là 5,4%, thấp hơn 2,3 điểm so với những người ở độ tuổi cuối 30, theo khảo sát về xu hướng việc làm. Trong khi 40% lao động ở độ tuổi 20 và 30 có mức lương tăng sau khi thay đổi công việc, tỷ lệ này giảm xuống còn khoảng 30% đối với những người ở thế hệ "kỷ băng hà".

Đối mặt với tình trạng thiếu hụt lao động, các doanh nghiệp tại Nhật Bản đã nhanh chóng cải thiện điều kiện làm việc để thu hút nhân tài mới và giữ chân nhân viên hiện tại. Tuy nhiên, nỗ lực này dường như đã bỏ qua nhiều công nhân từ thế hệ "kỷ băng hà". Ông Toshihiro Nagahama, nhà kinh tế tại Viện nghiên cứu Dai-ichi Life, giải thích: "Nhiều nhà tuyển dụng dường như ngần ngại tăng lương cho nhân viên thời kỳ băng hà với giả định rằng những công nhân này ít có khả năng thay đổi công việc."

Những cá nhân này có thể gặp khó khăn trong việc xây dựng tài sản. Dữ liệu từ Hội đồng Trung ương về Thông tin Dịch vụ Tài chính, một tổ chức công, cho thấy tỷ lệ những người ở độ tuổi 40 có tổng tài sản tài chính dưới 1 triệu yên đã tăng gấp đôi từ năm 2003 đến năm 2023, đạt 14%. Ông Yusuke Shimoda, một nhà kinh tế cấp cao tại Viện Nghiên cứu Nhật Bản, cho biết họ có thể phải đối mặt với "một cuộc nghỉ hưu đầy thách thức" nếu không có biện pháp nào đó được thực hiện.

Ở các công ty Nhật Bản, các phúc lợi truyền thống như việc làm trọn đời không còn được đảm bảo nữa. Nếu không có được các kỹ năng cần thiết cho số hóa và các nhiệm vụ văn phòng nâng cao khác, những cá nhân từ "kỷ băng hà" có nguy cơ bị mắc kẹt trong một chu kỳ mà họ không được tăng lương hoặc thăng chức.

Trong khi đó, sự gia tăng số lượng cá nhân có thu nhập thấp có thể ảnh hưởng đáng kể đến hệ thống phúc lợi xã hội của quốc gia. Hơn nữa, nhiều cá nhân thuộc thế hệ lạc lối không thể kết hôn do hạn chế về kinh tế. Các chuyên gia cảnh báo rằng những người lớn tuổi chưa kết hôn thường phải đối mặt với sự cô lập và nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe cao hơn.

Khoảng 20% ​​dân số Nhật Bản thuộc thế hệ "kỷ băng hà", khiến việc nâng cao năng suất lao động của họ trở nên vô cùng quan trọng đối với nền kinh tế.

Có thể bạn quan tâm:

 Thương hiệu xa xỉ "chật vật" tham gia cuộc đua thương mại điện tử

Nguồn Nikkei Asia