Lào có nguy cơ khủng hoảng nợ

Vài năm trở lại đây, Lào đối mặt với nguy cơ vỡ nợ khi dự trữ ngoại hối xuống thấp hơn các khoản thanh toán nợ hằng năm. Điều này làm dấy lên các mối lo ngại về khả năng thanh toán các khoản nợ của quốc gia này đối với chủ nợ lớn nhất là Trung Quốc.

Cuối năm 2013, Trung Quốc trở thành nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất ở Lào và kể từ đó gia tăng sức ảnh hưởng tại quốc gia này. Theo ước tính của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), nợ công của Lào tăng lên khoảng 122% GDP trong năm 2023, với phần lớn là tiền vay liên quan đến các thỏa thuận cho vay để phát triển cơ sở hạ tầng theo Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) của Trung Quốc.

Quốc gia Đông Nam Á này đã vay hàng tỉ USD từ Trung Quốc để hỗ trợ cho các dự án đường sắt, đường cao tốc và đập thủy điện. Trong quá trình này, dự trữ ngoại hối của đất nước cũng dần cạn kiệt. Không chỉ vậy, giá lương thực và nhiên liệu toàn cầu “leo thang” cùng với đồng kip nội tệ lao dốc đã “châm ngòi” cho đà tăng vọt của lạm phát. Giới phân tích lo ngại nền kinh tế Lào đang trên bờ vực sụp đổ nếu cuộc khủng hoảng nợ vượt ngoài tầm kiểm soát, nhất là khi lạm phát trong tháng 9 của nước này ghi nhận tăng 25,7%.

Đối mặt với vấn đề này, chính phủ Lào đã triển khai một số biện pháp nhằm ổn định tình hình, chẳng hạn như tăng lãi suất, phát hành trái phiếu và làm việc với Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) về các biện pháp kiểm soát nợ. Đồng thời cắt giảm chi tiêu đối với các ngành trọng điểm như giáo dục và chăm sóc y tế. Dẫu vậy, nếu không thể đạt thỏa thuận giảm nợ với Trung Quốc, những khó khăn tài chính khó mà giảm bớt.

“Để duy trì khả năng thanh toán các khoản nợ một cách bền vững, Lào cần thương lượng với chủ nợ lớn nhất của họ là Trung Quốc về cách xử lý nợ. Một trong những lựa chọn của Trung Quốc có thể là thỏa thuận “đổi nợ lấy khí hậu”, có nghĩa là Lào phải cam kết các chính sách bảo vệ môi trường để đổi lấy việc giảm nợ”, Giáo sư Toshiro Nishizawa của Đại học Tokyo, nhận định.

Trước đó, Trung Quốc từng cho phép Lào hoãn trả nợ tạm thời trong giai đoạn 2020-2022. Theo ước tính của Ngân hàng Thế Giới (WB), các khoản trả nợ được hoãn thanh toán trong 3 năm đó có giá trị tương đương 8% GDP của Lào trong năm 2022. Tuy nhiên, giới chuyên môn nhận định sự hào phóng của Trung Quốc có lẽ chỉ dừng lại ở mức đó.

Việc giảm bớt nguy cơ Lào vỡ nợ nằm trong kế hoạch giữ mối quan hệ tốt đẹp giữa 2 nước, nhằm củng cố vị thế của Trung Quốc ở Đông Nam Á giữa bối cảnh Mỹ đang gia tăng sức ảnh hưởng tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Thêm vào đó, các ngân hàng Trung Quốc đều không muốn có lịch sử các khoản nợ xấu cũng như để quốc gia trở thành nước cho vay không đáng tin cậy trong mắt các quốc gia đang phát triển. Do đó, rất ít khả năng Trung Quốc sẽ để Lào vỡ nợ.

Song, nếu Lào không đạt được thỏa thuận tái cấu trúc nợ với chủ nợ lớn nhất của mình thì những hoạt động như đa dạng hóa đầu tư nước ngoài là điều xa xỉ đối với đất nước này. Hiện tại ngoài Trung Quốc, Lào còn nhiều chủ nợ khác, bao gồm một số định chế tài chính lớn.

Theo chuyên gia tại S&P Global Market Intelligence, vẫn còn nhiều cách để Lào tránh được một cuộc vỡ nợ, chẳng hạn như cải tổ thuế, giảm bớt các khoản miễn trừ thuế quá mức và tăng cường thu thuế. Về phương diện chi tiêu, quốc gia Đông Nam Á có thể thực hiện kiểm soát các khoản thanh toán từ doanh nghiệp quốc doanh cùng với các khoản cho vay đối với doanh nghiệp quốc doanh. Bên cạnh đó, để tăng hiệu quả trong chi tiêu, chính phủ Lào nên cân nhắc củng cố lĩnh vực tài chính và thúc đẩy môi trường kinh doanh, đồng thời đẩy mạnh xuất khẩu. Đó đều là những giải pháp mà Lào có thể triển khai thời điểm hiện tại.

Có thể bạn quan tâm:

Nhật Bản "mong" lạm phát

Nguồn CNBC