Kinh tế Israel ra sao kể từ lúc chiến tranh?

Trên bờ sông Tel Aviv, công trường xây dựng khách sạn sang trọng Mandarin Oriental đang bị đình trệ. Cần cẩu và giàn giáo bỏ hoang. Gần 80% các dự án đang được xây dựng ở Israel dường như đã bị đóng băng.

Cuộc tấn công khủng bố do Hamas dẫn đầu khiến hoạt động tiêu dùng tại đất nước này "chìm sâu", với hơn 1/3 số nhà hàng ở các thành phố lớn vẫn chưa mở cửa trở lại do thiếu nhân viên và đôi khi là cả khách hàng. Hàng ngàn tình nguyện viên đổ về nông thôn để thu hoạch vụ mùa, hay đến tình nguyện ở bệnh viện và siêu thị. Nhưng thật khó để biết liệu sự đoàn kết này có kéo dài hay không, khi 160.000 người phải di dời, làm thế nào nền kinh tế không bị ảnh hưởng?.

Hơn hết, các công ty công nghệ cao mà cả nước rất tự hào đã chứng kiến ​​lực lượng lao động chuyên gia và Giám đốc Điều hành lành nghề của họ giảm từ 10-15%, với gần 360.000 quân nhân dự bị được quân đội huy động, tương đương 10% lực lượng lao động. Bao nhiêu công ty khởi nghiệp trong số này sẽ tồn tại được trong một lĩnh vực đóng góp 18% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của đất nước?.

Hệ quả của việc huy động hàng nghìn quân nhân dự bị

Tuy lĩnh vực công nghệ toàn cầu chứng kiến ​​nguồn vốn gây quỹ giảm 3/4 so với cùng kỳ năm trước, chỉ còn 873 triệu USD trong quý II, nhưng việc quân đội huy động nhiều nhân viên từ lĩnh vực này làm trầm trọng hóa vấn đề. Bên cạnh đó, các chuyên gia về an ninh mạng và trí tuệ nhân tạo thường nằm trong số những người trẻ nhất.

Quân dự bị trên đường phố ở Tel Aviv, Israel, ngày 22/10/2023. Ảnh: Le Monde.

Ông Ami Daniel, người đứng đầu Windward, một công ty khởi nghiệp chuyên phân tích vận chuyển, cho biết: “Tôi có một Giám đốc dự án làm việc trong lĩnh vực tình báo, một lập trình viên điều khiển máy bay không người lái và một Giám đốc dự án khác đang làm việc trong lĩnh vực pháo binh”. Với 60% lực lượng lao động hiện ở Israel và phần còn lại ở Ukraine, Ấn Độ, Mỹ và châu Âu, Windward vẫn may mắn vẫn đủ "quốc tế hóa” để đối phó với tình hình nhưng phải ngủ ít và làm việc nhiều hơn, ông Ami Daniel chia sẻ.

Việc tuyển dụng người Ả Rập, Israel, lẫn người Do Thái Chính thống đều trở nên bất khả thi, làm ảnh hưởng đến toàn bộ nền kinh tế nước này. Với thâm hụt ngân sách ngày càng tăng để đối phó với chi tiêu quân sự, nền kinh tế phát triển nhất Trung Đông sắp trải qua một thời kỳ hỗn loạn hiếm thấy trong quá khứ.

Tại Diễn đàn Riyadh hôm 25/10, Giám đốc Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) Kristalina Georgieva lưu ý rằng, cuộc chiến giữa Israel và Hamas đã ảnh hưởng đến các nền kinh tế láng giềng như Ai Cập, Lebanon và Jordan.

Ở phía Nam Israel, gần Dải Gaza, hoạt động tại khu vực nông nghiệp chiếm 15% sản lượng sữa của cả nước đang bế tắc. Điều tương tự cũng xảy ra ở các vùng lãnh thổ xa hơn về phía Bắc, gần biên giới với Lebanon. Ngoại trừ người Trung Quốc, nhiều lao động nước ngoài làm việc trong lĩnh vực nông nghiệp và dệt may, đặc biệt là công dân Thái Lan đã yêu cầu hồi hương vì lo ngại chiến tranh.

Đã có 3.500 trong số 8.000 người Thái đăng ký hồi hương với Lãnh sự quán được trở về nước. Ảnh: Le Monde.

Tình hình vô cùng khó khăn

Với bối cảnh nhiều bất ổn, dự báo tăng trưởng của Israel được điều chỉnh xuống mức 2,3% cho năm 2023, trong khi thâm hụt ngân sách dự kiến cũng tăng 2,3%.

Ông Michel Stawczynski, Nhà kinh tế học tại Đại học Do Thái ở Jerusalem, cho biết: “Quy mô của cuộc khủng hoảng kinh tế sẽ phụ thuộc vào cuộc xung đột kéo dài bao lâu”.

Vai trò của chính phủ Israel trong việc bảo vệ nền kinh tế khỏi cú sốc chiến tranh là rất quan trọng. Một kế hoạch hỗ trợ khổng lồ trị giá hơn 1 tỉ Euro đã được công bố, với quy mô lớn hơn cả thời COVID-19, bao gồm tất cả các lĩnh vực và khu vực của đất nước.

Trong khi nhà nước phải chi tiền để xây dựng lại cơ sở hạ tầng bị phá hủy và tái định cư. Cuộc khủng hoảng sẽ gây tổn thất nặng nề và các cơ quan xếp hạng đang theo dõi chặt chẽ nợ công. Cơ quan xếp hạng toàn cầu S&P của Mỹ công bố rằng họ đã hạ triển vọng tín dụng của Israel từ ổn định xuống tiêu cực, vì nguy cơ xung đột ngày càng gia tăng cũng như tác động có thể thấy trước của nó đối với nền kinh tế.

Có thể bạn quan tâm:

 Người trẻ Ấn Độ nên làm việc 70 giờ một tuần?

Nguồn Le Monde