Khủng hoảng năng lực cạnh tranh ở châu Âu

Trong khi Mỹ ra sức củng cố vị trí dẫn đầu trước châu Âu về năng lực sản xuất đã gây ra những lo ngại về cuộc khủng hoảng năng lực ở Liên minh châu Âu (EU). Các nhà hoạch định chính sách đang kêu gọi tăng cường đầu tư công và tư nhân nhiều hơn.

Dữ liệu được công bố gần đây cho thấy, năng suất của khu vực euro (eurozone) giảm 1,2% trong quý IV/2023 so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó ở Mỹ, năng suất tăng 2,6% trong cùng kỳ. Điều này cho thấy Mỹ đang có mức tăng trưởng năng suất lao động cao gấp đôi so với eurozone và Anh trong 2 thập kỷ qua.

“Về lâu dài, dự kiến tăng trưởng năng suất ở Mỹ sẽ cao hơn so với châu Âu. Nếu EU không thể hiện được mức độ năng suất tương tự, sự gia tăng khoảng cách về tăng trưởng giữa khu vực này và Mỹ là sẽ có”, ông Bart van Ark, Giám đốc Điều hành Viện Năng suất tại Anh, cho biết.

Một số nhà kinh tế cho rằng, Mỹ đang tăng trưởng nhanh hơn eurozone một phần vì dân số nước này trẻ hơn và có khả năng làm việc nhiều giờ hơn. Tuy nhiên, phần lớn vẫn là do người dân Mỹ có năng lực sản xuất nhiều hơn cho mỗi giờ làm việc.

Các nhà hoạch định chính sách EU coi xu hướng này là mối lo ngại sâu sắc, bởi nó phản ánh sự thất bại của châu Âu trong nỗ lực đuổi kịp mức độ đầu tư công và tư nhân Mỹ.

Năng suất ở Mỹ tăng nhanh hơn so với khu vực châu Âu.

Theo dữ liệu chính thức, năng suất lao động với sản lượng mỗi giờ làm việc đã tăng hơn 6% trong khu vực kinh doanh phi nông nghiệp của Mỹ kể từ năm 2019. Con số này cao hơn rất nhiều so với eurozone và Anh, vốn có mức tăng trưởng khoảng 1% trong cùng thời gian.

Sự tăng vọt gần đây về năng suất của Mỹ diễn ra sau một đợt kích thích tài chính lớn tập trung vào ngành công nghiệp xanh, một giai đoạn tuyển dụng lại lao động, cùng với làn sóng hình thành doanh nghiệp mới.

Trái lại, eurozone nhận được ít hỗ trợ tài chính hơn từ chính phủ các nước trong khi phải hứng chịu tác động từ đà tăng giá năng lượng do cuộc xung đột Nga - Ukraine. Sự phân mảnh trong thị trường tài chính, chính sách tài khóa và quy định của châu Âu cũng khiến châu lục này dễ bị áp lực bên ngoài hơn so với Mỹ.

Dẫu vậy, bà Gilles Moëc, Nhà kinh tế trưởng của công ty bảo hiểm Axa, lưu ý rằng nếu năng suất của khu vực euro tiếp tục tụt hậu so với Mỹ với tốc độ hiện nay thì tốc độ tăng trưởng GDP của khu vực này sẽ giảm đi một điểm phần trăm mỗi năm so với nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Theo bà Isabel Schnabel, thành viên Ban Điều hành của Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB), việc các nhà lãnh đạo eurozone thu hẹp khoảng cách năng suất với Mỹ là điều cấp thiết hơn bao giờ hết. Việc này là cần thiết để giải quyết cuộc khủng hoảng năng lực cạnh tranh, khi các nhà sản xuất EU đối mặt với tình trạng giá năng lượng cao và thách thức về lực lượng lao động lớn hơn so với các nước khác như Mỹ hay Trung Quốc.

ECB cũng lo lắng rằng năng suất sụt giảm sẽ làm tăng nguy cơ lạm phát cao dai dẳng bằng cách đẩy chi phí lao động của các công ty khu vực đồng euro lên cao trong bối cảnh ngân hàng trung ương cân nhắc thời điểm cắt giảm lãi suất hiện đang ở mức cao kỷ lục.

Bà Schnabel cho biết nguyên nhân sâu xa dẫn đến sự yếu của eurozone là không thể khai thác hiệu quả lợi ích của công nghệ kỹ thuật số như Mỹ đã làm trong giai đoạn trước. Việc thúc đẩy cạnh tranh sẽ là một phần của giải pháp, đồng thời bà Schnabel cũng cho rằng cần triển khai nhanh chóng và hiệu quả hơn  chương trình đầu tư công Thế hệ tiếp theo của EU.

Xu hướng hiện tại trên thị trường lao động đã làm nổi bật sự khác biệt về năng suất lao động giữa Mỹ và châu Âu. Theo bà Ariane Curtis, Chuyên viên tư vấn tại công ty kinh tế Capital Economics, các nhà tuyển dụng ở Mỹ có xu hướng tự động hóa quy trình sản xuất nhanh hơn khi nguồn lao động khan hiếm. Trong khi đó, ở châu Âu, các nhà tuyển dụng tập trung vào việc thuê nhân công để lấp đầy khoảng trống, ngay cả khi kỹ năng không phù hợp.

Tuy nhiên, không phải tất cả các nhà kinh tế đều tin rằng sự mạnh mẽ của nền kinh tế Mỹ gần đây là bằng chứng cho sự thay đổi cơ cấu. Theo ông Erik Neilsen, Nhà kinh tế trưởng tại UniCredit, điểm yếu hiện tại của khu vực đồng euro là các nhà tuyển dụng gặp khó khăn trong việc tuyển dụng sau giai đoạn bùng phát của đại dịch COVID-19, dẫn đến lao động bị tích trữ trong thời kỳ suy thoái. 

Mặc dù chỉ số năng suất lao động ở Mỹ trông rất hấp dẫn, nhưng chủ yếu là được thúc đẩy bởi các yếu tố nhu cầu, đặc biệt là do thâm hụt ngân sách hơn 6%. Ngược lại, nhu cầu đã suy giảm trên toàn khu vực đồng euro và nước Anh, nơi nền kinh tế đã rơi vào suy thoái kỹ thuật trong quý IV/2023.

Có thể bạn quan tâm:

Khủng hoảng dân số ở Nhật Bản cần nhiều thập kỷ để giải quyết

Nguồn FT