Khủng hoảng COVID-19, số ca tử vong ở Nga cao kỷ lục

Theo The Economist, Điện Kremlin đã thổi bùng thành công của mình trong việc chống lại COVID-19 trong suốt 1 năm qua. Họ đã tránh bị phong tỏa và tung hô vaccine Sputnik V sản xuất trong nước. Hồi đầu tháng 6, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố rằng “tình hình hiện tại ở Nga cho phép chúng tôi tổ chức những sự kiện quốc tế hậu đại dịch lớn nhất thế giới mà không lo nguy cơ lây lan nhiễm trùng”.

Trên thực tế, vào thời điểm ông Putin giải quyết vấn đề khó khăn của mình, các bác sĩ Nga đã ghi nhận sự gia tăng đáng báo động về ca nhiễm mới và tử vong. Một tháng sau, Nga đang ở giữa đợt COVID-19 thứ ba và nghiêm trọng nhất, với số người chết hàng ngày nhiều hơn bất kỳ thời điểm nào trong đại dịch.

Số ca mắc mới hàng ngày hiện là khoảng 25.000 ca, ít hơn một chút so với ở Anh và đang tăng lên. Tuy nhiên, số ca tử vong trung bình ở Anh là 18 ca tử vong hàng ngày trong tuần qua, còn số ca tử vong trung bình ở Nga đang là 670 ca.

Sự tương phản lại càng nổi bật hơn bởi vì Nga là quốc gia đầu tiên trên thế giới chấp thuận một loại vaccine hoạt động, một loại dựa trên cùng khoa học với loại AstraZeneca của Anh-Thụy Điển và dường như cũng hiệu quả như nhau. 

Mọi người xếp hàng chờ tiêm vaccine COVID-19 tại một trung tâm tiêm chủng ở Công viên Sokolniki ở Moscow. Ảnh: AFP.

Trong khi, 78% dân số ở Anh đã nhận ít nhất một mũi tiêm, thì ở Nga tỉ lệ này chỉ là 20%. Sự khác biệt không phải là tính khả dụng hay hiệu quả của thuốc tiêm, mà là sự tin tưởng của người dân vào chính phủ và vaccine của nó.

Khi làn sóng thứ 2 tấn công châu Âu vào cuối mùa thu năm ngoái, Điện Kremlin đã quyết định không chi tiền để hỗ trợ người dân và doanh nghiệp thông qua một cuộc cấm vận mới. Khi các thành phố khác của châu Âu vắng lặng, vô hồn thì Moscow, nơi các nhà hàng, rạp hát và cửa hàng vẫn mở cửa.

Tuy nhiên, những con số thì không biết nói dối. Vào tháng 2.2021, Nga là một trong những quốc gia có tỉ lệ tử vong vượt mức cao nhất thế giới. Vào thời điểm đó, nước này đã ghi nhận thêm 460.000 người chết so với bình thường, trong khi số người chết được thông báo chỉ ở mức khiêm tốn hơn là 85.000 người. Bằng cách loại bỏ tất cả các hạn chế và điều chỉnh các con số, chính phủ Nga đã cố gắng tạo ra một cảm giác an toàn ảo.

Nhà nghiên cứu độc lập Denis Volkov thuộc Trung tâm Levada cho biết: đây đúng là lúc mọi người nên được thúc giục đi tiêm phòng. Bất chấp con số tử vong thực sự đáng kinh ngạc, chỉ 57% người dân không lo lắng về việc nhiễm virus. Đáng lo ngại nhất là 2/3 dân số quốc gia từ bỏ ý định tiêm chủng. Nhiều người Nga cũng có quan điểm bác bỏ tương tự về vaccine Sputnik V.

Sputnik V đã được ủy quyền trước khi kết quả thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 sẵn sàng. Giáo sư miễn dịch học Boris Reizis tại Trường Y khoa Grossman của Đại học New York cho biết: một khi những điều này được công bố, nhiều câu hỏi xung quanh vấn đề an toàn được đặt ra. 

Tuy nhiên, theo ông Boris Reizis, dữ liệu cho thấy Sputnik V ít nhất cũng an toàn và hiệu quả như các loại vaccine dựa trên virus Adeno khác, chẳng hạn như vaccine do AstraZeneca và Johnson & Johnson sản xuất. 

Các ca nhiễm COVID-19 mới ở Nga. Tổ chức Y tế Thế giới, Nga đã vượt Pháp trở thành quốc gia có số ca nhiễm COVID-19 được xác nhận cao thứ 4 thế giới. Ảnh: The Moscow Times.

Rõ ràng, niềm tin vào vaccine rất mong manh ở khắp mọi nơi. Ở Nga, Điện Kremlin cùng với ông Putin đã sử dụng Sputnik V với mục đích ghi điểm địa chính trị. Tuy nhiên, Tổng thống Nga vẫn không tiêm vaccine mãi cho đến cuối tháng 3 và từ chối bị chụp ảnh đang tiêm. Ông cũng cho rằng vaccine từ các nước khác không an toàn.

Tổng thống Vladimir Putin sẵn sàng tiêm vaccine COVID-19 Sputnik V. Ảnh: Kremlin.

Điều đó chẳng làm được gì để trấn an nhiều người Nga, những người mong đợi chính phủ của họ nói sự thật. Hóa ra một số người nghĩ rằng họ đang tiêm Sputnik V nhưng trên thực tế họ đã được tiêm EpiVacCorona, một loại vaccine khác của Nga. Và điều đáng buồn là hầu như không có quốc gia nào chấp thuận EpiVacCorona.

Không giành được lòng tin, chính quyền Nga đang phải dùng đến quy tắc “cây gậy và củ cà rốt”. Ở Moscow, các nhà hàng và quán cà phê chỉ được phép phục vụ người trong nhà nếu họ có mã QR chứng minh họ đã được tiêm phòng. Các bệnh viện từ chối điều trị thông thường cho bất kỳ ai mà không có sự can thiệp. Nhân viên khu vực công và dịch vụ đã được yêu cầu tiêm chủng. 

Dù có nhiều người đăng ký tiêm chủng, nhưng vẫn có một điều phản tác dụng. Thị trường chợ đen phát triển mạnh về giấy chứng nhận tiêm chủng giả, mã QR giả và cả thông tin miễn trừ y tế cũng là giả. Không điều nào trong số này là điềm báo tốt cho các bệnh viện trên toàn quốc, khi các con số tiếp tục tăng lên. 

Có thể bạn quan tâm:

Vượt Ấn Độ, Indonesia trở thành ổ dịch COVID-19 lớn nhất châu Á