Khi nào dịch viêm phổi cấp do virus corona đạt đỉnh?

Thành phố từng rất nhộn nhịp này đã bị cách ly kể từ ngày 23/01/2020, Chính phủ Trung Quốc áp lệnh hạn chế đi lại đối với 11 triệu người dân.

Người đi xe đạp đi qua đoạn đường trống ở Vũ Hán vào ngày 08/02. Nguồn: Bloomberg.

“Với giả định xu hướng hiện tại tiếp tục, chúng tôi vẫn dự báo dịch bệnh sẽ đạt đỉnh ở Vũ Hán từ giữa hoặc cuối tháng 2/2020”, Adam Kucharski, Phó giáo sư phụ trách dịch tễ bệnh truyền nhiễm, cho biết trong một email vào ngày Chủ nhật (09/02). “Có quá nhiều sự không chắc chắn, vì vậy tôi lo ngại về việc chỉ ra cụ thể giá trị cho thời điểm dịch bệnh đạt đỉnh, nhưng dựa trên dữ liệu hiện tại, có khả năng tỷ lệ nhiễm bệnh cao nhất là trên 5%”.

Điều này có nghĩa là trong số 20 người ở thành phố sẽ bị nhiễm bệnh ở Vũ Hán khi dịch bệnh này lên đến đỉnh điểm, ông Kucharski cho biết. Tuy nhiên, ông nói thêm rằng mọi thứ có thể thay đổi nếu như mẫu hình lây nhiễm chậm lại trong vài ngày tới.

Nhịp độ lây nhiễm chậm lại

Các cơ quan y tế ở Trung Quốc và trên khắp thế giới đang chờ đợi trong lo ngại để biết được liệu vụ cách ly lớn nhất trên thế giới có thể kìm hãm virus corona ở Vũ Hán và các thành phố khác ở tỉnh Hồ Bắc một cách hiệu quả hay không. Khu vực Hồ Bắc là nơi ở của 60 triệu dân Trung Quốc.

Bài nghiên cứu của ông Kucharski tập trung vào những động lực đằng sau căn bệnh này. Ông và các đồng nghiệp đưa ra mô hình dựa trên hàng loạt giả định về virus corona (có tên khoa học là 2019-nCoV). Những giả định này bao gồm thời gian ủ bệnh là 5,2 ngày, khoảng thời gian thể hiện rõ triệu chứng lây nhiễm là 6,1 ngày và khoảng 10 triệu người đang gặp nguy cơ bị lây nhiễm ở Vũ Hán.

Bệnh nhân ở tại bệnh viện tạm thời ở Vũ Hán vào ngày 05/02. Nguồn: Bloomberg.

Dựa trên những giả định đó, tỷ lệ lây nhiễm cao nhất 5% tương đương với 500.000 ca. Con số này cao gấp nhiều lần so với 16.902 ca mà các cơ quan y tế ghi nhận ở Vũ Hán tính tới giữa đêm ngày Chủ nhật (09/02).

Xét nghiệm kháng thể

Các nhà nghiên cứu sẽ đo lường tỷ lệ người dân bị nhiễm virus corona sau khi có một kiểm nghiệm cho phép họ thực hiện quá trình “serosurvey” để xác định xem máu của ai có chứa kháng thể được sản xuất ra để đối phó với virus corona.

Hiện tại, số lượng người thực sự nhiễm virus corona ở Vũ Hán có thể “đang được ghi nhận thấp hơn so với con số thực tế”, Manuel Battegay và các đồng nghiệp ở Đại học Basel ở Thụy Sỹ cho biết trong một bài nghiên cứu công bố vào ngày thứ Sáu (07/02). “Với việc tập trung vào hàng ngàn trường hợp nghiêm trọng, những ca bị nhẹ hoặc không có triệu chứng – vốn có thể vẫn chiếm phần lớn những ca bị nhiễm virus corona – phần lớn có thể chưa được nhận diện, nhất là trong mùa cúm”.

Các cơ quan chức trách ở Trung Quốc đã xác nhận hơn 40.000 ca nhiễm bệnh – trong đó hơn 900 ca bị tử vong – trong hơn 2 tháng qua. Con số này vượt mức 774 ca tử vong do sự bùng phát của dịch SARS năm 2002-2003 trong giai đoạn 8 tháng, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Tỷ lệ tử vong không quá cao

Trong 17.000 ca đầu tiên, khoảng 82% ca có triệu chứng nhẹ, 15% ca có triệu chứng nghiêm trọng và 3% số ca là nguy hiểm, WHO cho biết trong ngày thứ Sáu (07/02). Trong số 138 bệnh nhân thừa nhận với Bệnh viện Trung Nam ở Vũ Hán trong 4 tuần đầu tiên của tháng 1/2020, 26% được xếp loại vào những trường hợp được chăm sóc cao độ và 4,3% tử vong, dựa trên một nghiên cứu của Tạp chí của Hiệp hội Y khoa Mỹ công bố trong ngày thứ Sáu (07/02).

Các giường bệnh được đặt tại một căn phòng triển lãm - vốn được sử dụng làm bệnh viên ở Vũ Hán. Nguồn: Bloomberg.

Virus corona đang đẩy hàng ngàn người rơi vào tình trạng bệnh nặng và khiến các bệnh viện trở nên quá tải, nhưng một khi các nhà nghiên cứu hiểu toàn bộ vấn đề có liên quan đến virus này, tỷ lệ tử vong sẽ thấp hơn 1%, ông Ian Lipkin, Trung tâm Truyền nhiễm và Miễn dịch tại Trường Y tế Công Mailman thuộc Đại học Comlumbia ở New York, nhận định.

Những người có triệu chứng nhẹ hoặc không có dấu hiệu rõ ràng hiện vẫn chưa được tính vào những ca nhiễm bệnh, ông nói với các phóng viên trong ngày Chủ nhật (09/02). Theo ông Lipkin, nhịp độ tăng trưởng chậm lại về số ca nhiễm bệnh trong vài ngay qua cực kỳ có ý nghĩa. Ông vừa trở về Mỹ từ Trung Quốc, tại đây ông cố vấn về sự bùng phát của bệnh dịch. Ông trao đổi với các phóng viên trong suốt 14 ngày cách ly tại nhà.

Nếu các biện pháp đã thực hiện cho đến nay đã kìm hãm sự bùng phát một cách hiệu quả, nhịp độ tăng trưởng về số ca nhiễm bệnh sẽ giảm đáng kể trong tuần thứ 3 hoặc thứ 4 của tháng 2/2020, ông nói. Thời tiết ấm hơn đầu xuân có thể kìm chân sự lây nhiễm, ông nhận định.

Một số nghiên cứu cho thấy một người bị nhiễm bệnh có thể không thể hiện triệu chứng trong 14 ngày hoặc hơn, cùng với đó quá trình kiểm nghiệm và xác nhận về số ca nhiễm bệnh càng làm việc ghi nhận thêm phần chậm trễ. Vì thế, lượng thời gian để xác định độ hiệu quả của các biện pháp kiểm soát bệnh dịch chưa từng có từ Trung Quốc sẽ bị kéo dài.

Giai đoạn quan trọng: 2 tuần tới?

“Hai tuần kế tiếp là cực kỳ quan trọng để thực sự hiểu những gì đang diễn ra”, Benjamin Cowling, Trưởng bộ phận dịch tễ học và thống kê sinh học tại Đại học Hồng Kông, cho biết trong một cuộc phỏng vấn ở Melbourne vào ngày thứ Năm (06/02). “Và liệu dịch bệnh này có lan sang địa điểm khác? Liệu chúng ta có tránh được đại dịch toàn cầu nhờ các biện pháp kiểm soát hay không?”.

Số ca ghi nhận ở Vũ Hán và khắp tỉnh Hồ Bắc đã tăng chậm lại trong những ngày qua.

Nhân viên y tế ở một đơn vị chăm sóc bệnh nhân tại Vũ Hán. Nguồn: Bloomberg.

“Số lượng ca ghi nhận từ Hồ Bắc đang ổn định trở lại và chúng ta đang ở trong giai đoạn 4 ngày ổn định, trong đó số lượng ca nhiễm bệnh không tăng quá mạnh”, Mike Ryan, Giám đốc phụ trách Chương trình Khẩn cấp Y tế của WHO, nói với các phóng viên ở Geneva trong ngày thứ Bảy (08/02). “Đây là một thông tin tốt và có thể phản ánh tác động từ các biện pháp kiểm soát cho tới nay”.

Chờ đợi và quan sát số ca nhiễm virus corona. Nguồn: Bloomberg.

Ở bên ngoài Hồ Bắc, số lượng ca lây nhiễm virus corona vẫn còn thấp và ổn định, ông Ryan nhận định. Vẫn còn chưa rõ liệu các tỉnh này có kiểm soát được bệnh dịch hay không, liệu có nơi nào dịch bệnh có thể bùng phát hay không, ông tự hỏi.

“Vẫn còn quá, quá, quá sớm để đưa ra dự báo về số ca nhiễm bệnh”, ông Ryan cho biết. “Tình trạng bùng phát dịch bệnh ở Vũ Hán và Hồ Bắc vẫn đang rất căng thẳng và vẫn còn đó rủi ro lớn ở các tỉnh khác, vì vậy chúng tôi sẽ chờ đợi và quan sát.

Nguồn Bloomberg