Hàng nhái nhan nhản trên chợ điện tử Trung Quốc

Chợ điện tử Taobao là một trong những trang mua sắm lớn nhấtthế giới với 7 triệu người bán hơn 800 triệu mặt hàng từ áo lông cừu ColumbiaSportswear tới xe đạp gấp Dahon. Chợ do tập đòan Alibaba, gã khổng lồ thương mạiđiện tử Trung Quốc quản lý.

Nhưng chợ to có nhiều rác: một ví dụ là trong số xấp xỉ58.000 xe đạp gấp bán trên Taobao, hơn một nửa là hàng nhái hoặc vi phạm bảnquyền trí tuệ của Dahon, theo tổng giám đốc David Hon.

Con số xe nhái Dahon trên Taobao đã tăng từ 10-20 lần tronghai năm qua, ông Hon ước tính, làm thiệt hại của công ty vài triệu USD doanhthu mỗi năm và bắt họ phải đầu tư thêm vào việc chống hàng giả. Dahon hiện nay dành4 nhân viên tòan thời gian và 200.000 USD mỗi năm cho hoạt động giám sát và chốnghàng giả toàn cầu.

Xe đạp gấp chính hãng Dahon đang thất thu vì hàng giả hàng nhái

Vất vả của Dahon là một bằng chứng về vấn đề chưa giải quyếtcủa Taobao và nhà quản lý Alibaba vốn đang định phát hành trái phiếu ở Mỹ trongđợt IPO thuộc hàng lớn nhất thế giới.

Alibaba nói đã chi hơn 100 triệu Nhân dân tệ (tức 16,1 triệuUSD) để đấu tranh chống hàng giả, đặc biệt là trên Taobao, trang mua sắm lớn nhấtcủa họ, theo báo cáo tháng hai nộp cho Tổ chức Tài sản Trí tuệ Thế giới WIPO.

Chỉ trong 2013 Alibaba đã loại bỏ hơn 100 triệu mặt hàngnghi ngờ là có vi phạm bản quyền và đã hợp tác với cơ quan pháp luật Trung Quốcvề 77 vụ án hàng giả, dẫn tới bắt giữ 51 nhóm tội phạm.

Năm 2012, nhờ những nỗ lực tương tự Taobao đã được loại bỏkhỏi danh sách đen “các chợ khét tiếng” về hàng giả, hàng nhái của Đại diện Thươngmại Mỹ (USTR).

Dù vậy một số thương hiệu nước ngoài và các nhà phân tích nóirằng hàng nhái vẫn tồn tại ở Taobao, trong vài trường hợp còn tăng lên. Taobaolà chợ ảo nơi ai có thẻ CMND đều có thể mở cửa hàng. Vấn đề hàng nhái có thể đặtra nhiều câu hỏi khó trả lời cho Alibaba trước thềm đợt phát hành cổ phiếu trịgiá 15 tỉ USD ở Mỹ.

Chủ tịch Jack Ma của Alibaba trong một buổi trình bày về IPO ở Mỹ

Haydn Simpson nói các khách hàng của ông đã ước tính là từ20%-80% sản phẩm có nhãn của họ, từ thương hiệu cao cấp tới mặt hàng dệt may bìnhthường, trên Taobao là đồ nhái. Ông là giám đốc sản phẩm của hãng truy tìm hànggiả NetNames.

Columbia Sportswear, thương hiệu đình đám của đồ mặc ngoàitrời Mỹ, nghi ngờ là 32 trên 39 áo jacket bán trên Taobao là đồ giả, theo kếtquả tìm kiếm thực hiện cuối 2013.

Công ty đã cố gắng giảm số hàng giả xuống trong năm năm qua,với việc thuê một hãng phần mềm quét danh sách hàng và ảnh để săn tìm người bánhàng giả rồi báo cáo lên Taobao. Trong 2013 Columbia đã khiến Taobao hạ xuống21.311 mặt hàng bày bán, theo ông Motley, giám đốc tài sản trí tuệ của hãng.

Công ty phần mềm nói trên là MarkMonitor đã quét danh sách mạngtìm các mặt hàng quần áo có thương hiệu Columbia, nhưng dùng thiết kế không phảicủa họ. Nó cũng tìm kiếm các mặt hàng có số lượng vượt mức sản xuất đã ghi và báncủa Columbia.

Dahon nói khi người bán Taobao đăng ảnh sản phẩm của họ, côngty có thể nhận ra hàng giả hàng nhái dựa vào các khác biệt tinh vi trên thiết kếghế ngồi hoặc tay lái. Dahon cũng có người điều tra để theo dõi sản phẩm bán trênTaobao tới tận cửa hàng trên phố. Người điều tra có thể đóng vai người mua, độitóc giả để tránh nhận diện, thu thập bằng chứng có thể dùng trước tòa, theo ôngHon.

Hàng giả của xe đạp gấp Dahon

Văn hóa dùng hàng nhái

Nhưng quyết định được hàng nào là giả là một vấn đề khó vớinền văn hóa dùng hàng nhái, vốn được gọi lóng là “shanzai”, sơn trại. Loạt mặthàng trải dài từ giả 100% tới bắt chước giống hàng hiệu nhưng không tự nhận làhàng thật mà là hàng nhái (hoặc fake). Tìm kiếm gần đây trên Taobao dùng từshanzai hiện lên 16.100 mặt hàng.

Tại một quầy bán trong góc chợ Bắc Kinh, thanh niên Zong Jia20 tuổi lừng danh địa phương và quốc tế về hàng nhái. Anh lôi ra khoe cặp sáchvà đồ dùng nhà trường đã đăng bán trên Taobao.

“Đây là nhãn Disney”, cậu nói, tay chỉ vào nhãn thương hiệudính vào cặp sách Mickey Mouse. Nhãn chỉ xuất hiện trên các mặt hàng thật và đếntừ người bán hàng Disney chính thức. Anh tìm thấy chúng ở chợ bán buôn ở QuảngChâu và Thượng Hải. Để thể hiện cho người mua Taobao biết mình bán đồ thật, anhZong đăng ảnh có chi tiết về kích cỡ, trọng lượng và giấy chứng nhận.

Dù vậy, một cặp sách anh Zong bán trên Taobao có hình BạchTuyết, Cinderella và Người đẹp ngủ trong rừng có in nhãn hiệu “Diteyn” mặt trướcthay vì chữ Disney. Anh Zong nói mua nó từ chợ bán buôn ở Triết Giang và khôngbiết công ty gốc có quyền dùng chữ đó không.

Một người phát ngôn của tập đoàn Disney nói một số sản phẩmanh Zong bán là đồ thật, nhưng không bình luận về các cặp Diteyn.

Túi mua sắm có thương hiệu lớn là một loại hàng nhái được ưa chuộng ở Trung Quốc

Alibaba trình bày trong hồ sơ gửi USTR là Taobao thường xuyêntìm kiếm hàng giả bằng từ khóa, và tự động loại bỏ các mặt hàng tìm thấy. Hệ thốngcòn hợp tác với các chủ thương hiệu để thực hiện 30-50 chiến dịch mỗi năm để loạibỏ hàng nhái khỏi chợ. Năm 2013 họ đã bắt đầu đuổi các chủ hàng đã bán hàng giả4 lần một năm.

Quá chậm và thiếu tínhrăn đe

Nhiều thương hiệu nói như thế vẫn chưa đủ và Taobao quá chậmtrong việc trả lời các cáo buộc hàng giả.

BSA là một liên minh phần mềm bao gồm cả Apple, Dell, Microsoft.Trong hồ sơ tháng 10/2013 của họ gửi USTR nói quá trình loại bỏ hàng tình nghicủa Taobao “vẫn tiếp tục thiếu hiệu quả và áp dụng không kiên định, thiếu giátrị răn đe”.

Không giống eBay tự động loại bỏ các danh mục hàng mà thươnghiệu gốc nói là đáng nghi, Taobao có thể mất vài tuần để điều tra, theo cố vấnvà thương hiệu ngoài Trung Quốc.

Alibaba trong hồ sơ 2012 gửi USTR nói mất từ 7-10 ngày đểTaobao xử lý các yêu cầu gỡ bỏ và quá trình có thể ngắn hơn nếu người nộp yêu cầucó “lịch sử hoạt động đáng tin”. Trong một thông điệp trực tuyến 2012 trình bàytrước các công ty phương Tây, Taobao nói họ phải cẩn thận về việc gỡ bỏ các hạngmục trên Taobao vì một số chủ thương hiệu “cố ý nộp tuyên bố sai, giả mạo báo cáokiểm tra chất lượng hàng.”. Người dùng trên Taobao “cố ý mua hàng giả hàng nhái”theo Alibaba.

Giải pháp thương mại điệntử của Alibaba

Hai năm trước nhà sản xuất dây đàn guitar D’Addario đượcAlibaba thúc giục mở cửa hàng trên Tmall, trang mua sắm chất lượng cao của tập đòan.D’Addario đang vật lộn với hàng nhái trên Taobao và Alibaba nói mở cửa hàng trênTmall sẽ đảm bảo người dùng Trung Quốc nhận được hàng thật, và ít người mua đồnhái hơn. Khi khách mua trên Tmall Alibaba sẽ nhận được phí giao dịch.

“Họ nói [nếu mở cửa hàng Tmall] họ sẽ giúp chúng tôi xử lý cácsản phẩm giả,” theo CEO Jim D’Addario. “Việc đó cũng thành công kha khá.”

Procter & Gamble cũng đã mở một cửa hàng trên Tmall chosản phẩm dầu Olay của họ.

Nguồn Theo GAFIN, WSJ, và DVO