Thứ Hai | 21/05/2012 14:36

“Giải phẫu” dòng tiền chạy khỏi các ngân hàng châu Âu

Sau đại suy thoái 1930 với sự sụp đổ của BoA, cơ quan bảo hiểm tiền gửi liên bang được thành lập nhằm bảo vệ tất cả các khoản tiền gửi.
Rõ ràng là đang có hiện tượng "bank run" - người gửi đột nhiên ồ ạt rút tiền khỏi các ngânhàng ở eurozone. Trước đây, hiện tượng này diễn ra khá chậm và kéo dài, nhưng giờ đây chính thứctrở thành một "cuộc chạy đua". Cuối tuần trước, những dấu hiệu tăng lên nhanh chóng đến nỗi cần cósự phản ứng ngay lập tức của các nhà hoạch định chính sách. 

Bất cứ chuyên gia kinh tế nào đã từng biết đến nguồn gốc của cuộc Đại suy thoái năm 1930 ở Mỹđều lo ngại về hiện tượng này. Sự sụp đổ của Bank of United States vào tháng 12 năm 1930 dẫn đến sựbiến mất của tiết kiệm tư nhân 2 năm sau đó và lực cầu của nền kinh tế bị sụp đổ hoàntoàn. 

Milton Friedman và Anna Schwartz đã đi đến kết luận sự sụp đổ này phần lớn là do lỗi của Feddo không thể cung cấp đủ thanh khoản để giữ được chức năng của các ngân hàng. Sau sự kiện này, FDIC- Cơ quan bảo hiểm tiền gửi liên bang được thành lập với mục đích đảm bảo với tất cả người gửi tiềnrằng các khoản tiết kiệm của họ sẽ không bị lâm vào tình trạng nguy kịch. Eurozone có thể học đượcgì từ điều này?

Nguy cơ tiền bị rút ồ ạt ra khỏi ngân hàng là đặc tính cố hữu của  bất kỳ hệ thống ngânhàng nào. Các ngân hàng có được các khoản tiền gửi ngắn hạn của khách hàng và sau đó lại cho vaydài hạn. Quá trình chuyển đổi kỳ hạn này được cho là chức năng chính của ngân hàng, nhưng cũng đemlại rủi ro nếu người gửi tiền muốn rút một lượng tiền lớn trong 1 lúc trong khi ngân hàng không cóđủ nguồn tiền để đáp ứng được nhu cầu này.

Điều này có thể khiến người gửi tiền ồ ạt rút tiền bởi lo ngại nếu đợi đến cuối ngày thì sẽ bịmất toàn bộ số tiền của mình. Số lượng người gửi tiền ở các ngân hàng Hy Lạp đã giảm 1/3 kể từ năm2010 đến nay. Lượng người gửi tiền ở Ireland và gần đây là Tây Ban Nha cũng đã giảm xuống. Kháchhàng chuyển tiền đến nơi an toàn hơn, đặc biệt là các ngân hàng của Đức. Có thể nhìn thấy sự khácbiệt rõ rệt trong bảng dưới đây:


Ngân hàng trung ương giải quyết vấn đề này bằng cách cung cấp đủ thanh khoản cho các ngân hàngđể đảm bảo khách hàng có thể rút tiền bất cứ lúc nào. Ngân hàng trung ương châu Âu (ECB) đã cố gắnghết khả năng để làm việc này. Xét về khía cạnh này, ECB đã thành công trong vai trò là người chovay cuối cùng của cả hệ thống. 

Tuy nhiên, eurozone không phải là một quốc gia đơn nhất, mặc dù khu vực có 1 ngân hàng trungương duy nhất. Điều này dẫn đến 2 hệ lụy. Thứ nhất, sự lo sợ của người gửi tiền ở các nước ngoạibiên không chỉ đơn giản là lo sợ về sự sụp đổ của 1 ngân hàng. Thay vào đó, họ lo ngại rằng các nềnkinh tế chủ chốt của eurozone sẽ tan vỡ. Hơn nữa, nguyên nhân của cuộc tháo chạy này là do lo ngạivề rủi ro tỷ giá. Khó có thể giải quyết tình trạng này bởi không thể đảm bảo tỷ giá tương lai. Đứcchắc chắn sẽ không muốn đứng sau bảo lãnh cho các công dân Hy Lạp và Tây Ban Nha nếu eurozone tanrã. 

Thứ hai, hiện tượng này làm phạm vi chuyển tiền giữa các quốc gia trong eurozone tăng lênnhanh chóng. Vì người gửi tiền rút tiền khỏi các ngân hàng Hy Lạp, ECB thay thế các khoản tiền nàybằng các nghiệp vụ thanh khoản. Nếu đó đơn thuần chỉ là nghiệp vụ mua lại (repo) ví dụ như chươngtrình tái cấp vốn dài hạn (LTROs) trong tháng 12 và tháng 1, sau đó ECB chỉ việc trực tiếp gánhnhững rủi ro mà người gửi tiền Hy Lạp không muốn giữ. Nếu thanh khoản được bơm vào thông qua Quỹ hỗtrợ khẩn cấp (ELA), các ngân hàng chứ không phải ECB là người nắm rủi ro. Tuy nhiên, trong trườnghợp eurozone tan rã, chỉ có ECB là bên chịu thiệt thòi.

Vấn đề ở đây là sự mất mát của ECB lớn hơn bất cứ nền kinh tế nào. Cho đến nay, ECB vẫn sẵnsàng bơm thanh khoản cho các ngân hàng ngoại biên. Nếu ECB không làm việc này, thậm chí ECB sẽ phảicung cấp cá gói cứu trợ với qui mô khổng lồ mới có thể bù đắp khoản tiền bị rút ra khỏi các ngânhàng. 



Như bảng trên, lượng tiền gửi tại ngân hàng của các nước ngoại biên lớn hơn nhiều lần so vớikhoản vay ECB và chính phủ. Chắc chắn Đức sẽ không thể tự gánh chịu những rủi ro lớn như vậy nếulượng tiền bị rút tiếp tục tăng lên. 

Tại hội nghị G8 cũng đã có ý kiến đưa ra về việc thành lập quỹ bảo lãnh cho các khoản tiền gửingân hàng trên toàn eurozone.  Điều này có thể cải thiện tình hình, nhưng liệu có đủ để xóa bỏlo ngại về rủi ro tỷ giá vẫn là vấn đề. Để giải quyết vấn đề, niềm tin vào sự nguyên vẹn của đồngeuro cần phải được phục hồi. 

Nguồn CafeF


Sự kiện