Giá khí đốt sụt giảm mạnh làm rung chuyển chiến lược năng lượng tại châu Á

Cuộc tấn công của khí đốt

Khi khí đốt tự nhiên trở nên rẻ như than đá ở Mỹ, điều này đã tạo ra một sự chuyển đổi năng lượng. Giờ đây, các nền kinh tế lớn nhất Đông Á, cũng đang trải qua biến động tương tự. Khí đốt tự nhiên ở Đông Á lần đầu tiên có giá tương đương với than đá. Đây có thể xem là một cột mốc, có khả năng thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng theo kiểu Mỹ. Ngay cả trước khi đại dịch COVID-19 làm rung chuyển thị trường, các chính phủ ở Hàn Quốc, Đài Loan và Trung Quốc đã bắt đầu ưu tiên việc sử dụng đốt khí đốt tự nhiên. Từ tháng 2, đại dịch đã đẩy giá khí đốt tự nhiên hóa lỏng xuống mức thấp kỷ lục, cho phép quá trình chuyển dịch diễn ra nhanh hơn.

Giá khí tự nhiên đang gần bằng giá than đá

Trong thập niên qua, các công ty khí đốt tự nhiên luôn cạnh tranh với lĩnh vực than đá ở Mỹ, bởi những khám phá mới về khí đá phiến, điều này đã khiến nhiều công ty khai thác than rơi vào tình trạng phá sản và tạo cơ hội cho các công ty khí đốt. Giờ đây, các nền kinh tế lớn nhất Đông Á đang trải qua biến động tương tự.

Đài Loan có kế hoạch tạo ra một nửa năng lượng từ khí đốt tự nhiên vào năm 2025 và giảm tỷ lệ than xuống còn 1/3 so với gần một nửa trong năm 2017. "Trước đây, chúng   sử dụng năng lượng từ than vì nó rẻ nhất, nhưng bây giờ tình hình đang thay đổi", Giáo sư Fran Tseng, Giám đốc bộ phận dầu khí của Taipower cho biết.

Tại Hàn Quốc, tháng trước, chính phủ đã tạm thời đóng cửa 28 nhà máy điện chạy bằng than. Các quan chức tại các công ty nhà nước và tư nhân vận hành các nhà máy điện cho biết, việc đóng cửa tiếp theo có thể diễn ra trong năm nay. Và trong vài năm tới, Trung Quốc sẽ vượt qua Nhật Bản trở thành nhà nhập khẩu khí đốt hóa lỏng (LNG), lớn nhất thế giới.

Thời gian trước, ý tưởng cung cấp năng lượng cho các nền kinh tế lớn của Đông Á bằng khí đốt tự nhiên là không thực tế vì nguồn cung quá hạn chế và đắt đỏ. Nhật Bản, Hàn Quốc và Đài Loan hầu như không có khí đốt tự nhiên, trong khi Trung Quốc có một số đơn vị nhưng không nhiều như nguồn cung than trong nước.

Gần đây, các nhà sản xuất LNG mới đã mọc lên ở những nơi xa xôi như Louisiana và ngoài khơi tây bắc Úc, nguồn cung dồi dào hơn. "Trước đây, giá thấp chưa chắc đã đẩy nhu cầu cao hơn vì phần lớn khí đốt tự nhiên ở Đông Á được nhập khẩu thông qua các hợp đồng dài hạn gắn liền với giá dầu thô. Bây giờ, với giá dầu gần đây đã chạm mức thấp nhất trong 18 năm, có thể chúng tôi sẽ bắt đầu tấn công vào nhóm chuyển đổi từ than sang LNG vào mùa hè này", ông Lucy Cullen, nhà phân tích của Wood Mackenzie, cho biết.

Trung Quốc tăng cường nhập khẩu khí tự nhiên.

Trung Quốc đã ráo riết theo đuổi chuyển đổi từ than sang khí đốt trong năm 2017 và 2018, một phần trong nỗ lực giảm ô nhiễm tại các thành phố lớn. Theo chia sẻ của BP PLC (một công ty dầu khí đóng trụ sở tại Anh), tỷ lệ than đá của hỗn hợp năng lượng Trung Quốc đã giảm xuống 58% trong năm 2018, so với 72% một thập niên trước. "Năm ngoái, Trung Quốc đã từng sa đà vào điện than một lần nữa, một phần vì lo ngại phụ thuộc quá mức vào năng lượng nhập khẩu, nhưng xu hướng gần đây có thể sẽ đẩy nhanh việc mua LNG của một số nhà nhập khẩu lớn", ông Zhu Chen, Giám đốc Điều hành của công ty dầu mỏ có trụ sở tại Bắc Kinh, chia sẻ.

Đốt khí đốt tự nhiên thải khí carbon dioxide vào khí quyển, nhưng lượng khí thải carbon nói chung chỉ bằng một nửa so với than đá và khí thải của các chất ô nhiễm không khí khác như lưu huỳnh và thủy ngân là không đáng kể đối với các quốc gia đang phải đối mặt với ô nhiễm kinh niên như Trung Quốc.

Than đá dần biến mất

Năm 2017, Bộ thương mại Hàn Quốc, cho biết họ sẽ cấm các nhà máy than mới và đóng các nhà máy cũ. Quốc gia này cũng đang chuyển đổi một số sang LNG. Hàn Quốc đã tăng thuế nhập khẩu đối với than lên 28% trong khi cắt giảm 75% đối với LNG, theo Viện phân tích tài chính và kinh tế năng lượng.

Năm nay, nhập khẩu than của Hàn Quốc thấp hơn 20% so với mức của năm trước và nhập khẩu LNG tăng mạnh, theo phân tích của S&P Global Platts Analytics. Tại Taipower thuộc Đài Loan, năm ngoái, lần đầu tiên năng lượng khí đốt đã vượt qua than.

Khí đốt tự nhiên đã là nhiên liệu hàng đầu tại Nhật Bản, chiếm hơn 40% sản lượng điện và có khả năng củng cố vị trí đó trong những năm tới vì những lo ngại về môi trường khiến việc xây dựng các nhà máy than mới giảm. Giống như ở Mỹ, việc chuyển sang sử dụng khí đốt tự nhiên có khả năng làm rung chuyển các nhà sản xuất năng lượng toàn cầu.

Ông Glencore PLC, nhà điều hành 16 mỏ than ở Úc và là một trong những nhà sản xuất than lớn nhất thế giới, cho biết giá hàng hóa yếu, bao gồm cả than, giảm 26% thu nhập được điều chỉnh trước lãi suất, thuế, khấu hao và khấu hao vào năm 2019.

Xuất khẩu than của Mỹ đã giảm 20% trong năm 2019, theo U.S. Coal Exports, một liên minh được tài trợ bởi Hiệp hội khai thác quốc gia. Ông Rich Nolan, Giám đốc điều hành của Hiệp hội, các nhà xuất khẩu than của Mỹ là nhà cung cấp lớn của thế giới và hiện tại có rất nhiều sự cạnh tranh.

"Một rủi ro đối với LNG là có thể có sự thay đổi đột ngột trong một vài năm, nếu đầu tư vào sản xuất LNG mới cạn kiệt. Điều đó có thể làm cho giá cả biến động. Than là nhiên liệu đáng tin cậy, rẻ tiền và an toàn nên tiếp tục củng cố an ninh năng lượng và công nghiệp hóa", ông Nolan cho biết.

Nhà ga Vanino ở Nga được sử dụng để vận chuyển than cho khách hàng ở Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và Đài Loan. Ảnh: WSJ

Nhu cầu từ các quốc gia đang phát triển như Việt Nam cũng có thể giúp các nhà sản xuất than bù lỗ ở những nơi khác. Một phát ngôn viên của Glencore đã trích dẫn một báo cáo tháng 12 của Cơ quan Năng lượng Quốc tế, cho biết trong khi than đá đang biến mất ở nhiều nền kinh tế tiên tiến thì nó tiếp tục phát triển ở châu Á.

Một số công ty đang di chuyển để ổn định nguồn cung LNG trong dài hạn. Công ty Gas Nhật Bản Saibu đang xem xét một dự án trị giá gần 300 triệu USD để biến nhà ga ở miền nam Nhật Bản thành một trung tâm trung chuyển có thể mang LNG Bắc Cực do Nga sản xuất cho người mua ở Trung Quốc và các nơi khác ở châu Á. 

Ông Takashi Kuwahara, người phát ngôn của Saibu cho biết: "Với sự sụt giảm về giá giao ngay và giá hợp đồng, chúng tôi hy vọng điều này sẽ giúp thúc đẩy sự di chuyển của các quốc gia châu Á sang LNG và tránh xa nhiên liệu dầu mỏ và than".

Có thể bạn quan tâm:

►

►Châu Á vẫn mê than

Nguồn WSJ