Giá dầu thấp tác động thế nào đến nhà đầu tư, người tiêu dùng và nền kinh tế?

Dầu thô đang ngày một rẻ hơn. Mọi người đều biết điều này. Giờ đây câu hỏi khó là ai sẽ có lợi từ việc này?

Một số câu trả lời khá dễ hiểu. Các nước xuất khẩu khẩu lớn vốn đặc biệt phụ thuộc vào nguồn thu từ dầu mỏ như Nga hay Venezuela rõ bị thiệt hại nghiêm trọng. Nhưng những người sử dụng ôtô tại các nước xe hơi phổ biến và xăng dầu thuế thấp như Mỹ lại đang hưởng lợi.

Nhưng triển vọng đối với nhà đầu tư phức tạp hơn. Giá dầu tác động trực tiếp đến lạm phát, do vậy, ảnh hưởng đến hành động của các ngân hàng trung ương – đang đóng vai trò quan trọng hơn bao giờ hết. Giá dầu tăng tốc trong năm 2008 đã khiến Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) mắc phải một trong những sai lỗi chính sách tiền tệ tồi tệ nhất trong những năm gần đây, nâng lãi suất ngay trước cuộc khủng hoảng tín dụng.

Hơn nữa, tác động lên thị trường chứng khoán nói chung bị cản trở khi dầu mở trở nên đắt đỏ đối với nhiều nước – nhưng lại làm tăng nguồn thu cho một số nước khác. Chính các công ty dầu mỏ lớn là người đầu tiên cảm nhận được tác động tiêu cực khi giá dầu giảm. Dự đoán, các công ty này sẽ điều chỉnh cách hành xử theo cách thức có ảnh hưởng dây chuyền đến nhà đầu tư và người tiêu dùng.

Cuối cùng, mặc dù giá dầu giảm mạnh luôn luôn có ý nghĩa và giá dầu đã giảm ¼ kể từ tháng 6, nhưng mọi chuyện còn phụ thuộc vào giá dầu sẽ diễn biến tiếp thế nào. Nếu giá dầu giữ ở mức hiện tại, hoặc giảm hơn nữa và duy trì trong nhiều năm, tác động sẽ tăng theo thời gian.

Tất cả những điều này khiến việc đo lường tác động của giá dầu rẻ lên thị trường trở nên khó khăn.

Tuy nhiên, David Kostin, chiến lược gia chứng khoán tại Goldman Sachs, đã đưa ra một nghiên cứu đầy nhạy cảm với cho rằng giá dầu Brent ở 84 USD/thùng, tương đương giá dầu hiện tại, sẽ khiến tăng thu của S&P 500 trưởng nguồn 5% trong năm nay, và 8% vào năm tới. Khi giá dầu giảm xuống 74 USD, những con số trên sẽ tăng thêm 1 điểm phần trăm. Trong khi giá dầu Brent ở 114 USD/thùng – mức giá trong nửa đầu năm nay, giúp nguồn thu S&P 500 tăng trưởng 1% trong năm nay – vậy, thị trường dầu thô rõ ràng có lợi cho thị trường chứng khoán các nước phát triển.

Các công ty dầu mỏ sẽ phản ứng thế nào? Thứ nhất, họ sẽ giảm sản lượng – gây khó khăn cho nền kinh tế. Tại Mỹ, chi phí đầu tư chịu thống trị của các công ty năng lượng, do vậy, việc giảm sản lượng dầu sẽ gây tổn thương cho các ngành khác. Cuối cùng, khi giảm công suất và nguồn cung, giá dầu sẽ tăng – đó là cách thị trường hàng hóa hoạt động.

Nhưng nếu các công ty không chi tiền vào chi phí đầu tư, có thể sẽ thanh toán cho cổ đông thông qua cổ tức hoặc mua lại cổ phiếu. Đây là phép thử đối với các công ty tạm dừng tăng trưởng để giữ cho giá cổ phiếu ở mức cao. Nếu lãi suất trái phiếu ở mức thấp trong một thời gian dài (và giá dầu rẻ làm tăng áp lực của các yếu tố giữ lãi suất ở mức thấp), khi đó nguồn thu từ cổ phiếu, ở hình thức tỷ suất cổ tức, ngày càng hấp dẫn hơn.

Còn ai khác được hưởng lợi? Cổ phiếu ngành giao thông vận tải (tăng 11% trong năm nay theo MSCI) rõ ràng là người hưởng lợi rõ ràng nhất. Những ngành khác không rõ ràng bằng, nhưng tập trung vào trái phiếu hàng tiêu dùng không thiết yếu – vốn đã gây thất vọng cho giới đầu tư. Các nhóm đầu tư mạo hiểm, các nhà sản xuất soda hoặc các hãng bán lẻ quy mô lớn, sẽ nhận được khoảng 70 tỷ USD/năm mà người tiêu dùng Mỹ có thể tiết kiệm được khi giá dầu xuống thấp.

Nguồn DVO/Financial Times