Thứ Hai | 15/09/2014 14:49
Fed sẽ phải chính xác, thận trọng và minh bạch hơn để làm giảm chênh lệch giữa lãi suất điều hành với lãi suất mờ và để những cơn chấn động không xảy ra trên thị trường tài chính.
Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) - Ảnh: Le Nouvelle Economiste
Việc Fed tăng lãi suất chưa chắc đã tác động tiêu cực đến giá cổ phiếu mà ngược lại, nếu lãi suất được điều chỉnh tăng dần với lộ trình đều đặn thì điều này sẽ đóng góp tích cực cho các hoạt động của nền kinh tế. Tuy nhiên, quá trình tăng lãi suất tới đây tại Mỹ có thể sẽ không êm đềm" như thế và sẽ diễn ra nhanh hơn những gì mà giới đầu tư mong đợi.
Trong khi Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) đã ra quyết định nới lỏng tiền tệ hơn nữa trong đầu tháng này, thì Fed lại đang trong quá trình thu hẹp dần các chương trình kích thích kinh tế và dự kiến có thể sẽ bắt đầu tăng lãi suất điều hành từ ngay sau quý I/2015. Kể từ tháng 12/2008, lãi suất cơ bản đã được Fed giữ ở mức 0% - 0,25% (ECB cũng giữ lãi suất này ở 0,05% kể từ 4/9/2008). Các dự báo cho rằng đến giữa năm 2016, lãi suất cơ bản của Mỹ sẽ tăng lên khoảng 2%.
Điều này có vẻ phù hợp với nhịp độ tăng lãi suất nhẹ của nền kinh tế Mỹ, giống như Fed đã từng thực hiện năm 2004 và khi đó, các thị trường tài chính đã phản ứng một cách tích cực. Tuy nhiên, lần tăng lãi suất tới đây của Fed có thể sẽ mang đến những tác động đặc biệt đáng chú ý. Đây là kết luận được rút ra từ nghiên cứu của hai nhà kinh tế học của Trường đại học Chicago. Họ đã đưa ra bằng chứng thực tế cho thấy, tồn tại một loại lãi suất được gọi là "lãi suất mờ" (shadow rate), bên cạnh lãi suất điều hành chính thức của Fed. Nhờ đó, lãi suất trái phiếu của Chính phủ Mỹ thường thấp hơn so với mức lãi suất mà các chính sách tiền tệ phi chuẩn của Fed mang lại.
Loại "lãi suất mờ" này trở nên không còn phụ thuộc vào lãi suất cơ bản của Fed, bắt đầu chính xác kể từ tháng 12/2008 khi lãi suất điều hành của Fed được hạ xuống gần 0%. Nghiên cứu của hai nhà kinh tế học đến từ Trường đại học Chicago chỉ ra, vào tháng 9/2014, "lãi suất mờ" đang ở mức âm (gần -3%). Hai nhà kinh tế học chỉ ra rằng, tác động mà loại lãi suất này mang đến rất "tiêu cực" đối với nền kinh tế thực. Tuy nhiên, sau khi Fed tăng lãi suất điều hành chính thức trong ngắn hạn, từ 0% - 0,25% hiện nay lên 0,25% - 0,5% (sẽ diễn ra sắp tới), thì "lãi suất mờ" và lãi suất điều hành sẽ bắt đầu có liên hệ trở lại với nhau như trước năm 2008. Điều này sẽ khiến cho lãi suất cân bằng ngắn hạn tăng hơn 300 điểm cơ bản (đối với kỳ hạn dưới 1 năm).
Điều này dẫn đến một số lo lắng cho rằng, nền kinh tế và thị trường tài chính sẽ chịu ảnh hưởng tiêu cực. Nhưng mặt khác, những lo lắng trên cũng khiến cho Fed sẽ phải chính xác, thận trọng và minh bạch hơn trong chính sách truyền thông của mình, để có thể làm giảm chênh lệch giữa hai loại lãi suất (lãi suất điều hành và lãi suất mờ), cũng như để những cơn chấn động thái quá trên thị trường tài chính không xảy ra.