FED chính thức gia nhập bẫy thanh khoản

FED "theo chân" các đồng nghiệp ở Tokyo

Theo Nikkei Asian Review, Chủ tịch Jerome Powell có thể muốn trau dồi kỹ năng nói tiếng Nhật của mình khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đi theo con đường của các "đồng nghiệp" ở Tokyo.

Từ lâu, FED đã cùng với Ngân hàng Trung ương Nhật áp dụng chính sách tiền tệ nới lỏng định lượng. Đó là hậu quả của cuộc khủng hoảng toàn cầu năm 2008, 7 năm sau khi Ngân hàng Trung ương Nhật đi tiên phong trong việc nới lỏng định lượng. Tuy nhiên, vào tuần trước, Mỹ chính thức bị mắc kẹt vô thời hạn dưới mức 0 với Ngân hàng Trung ương Nhật.

Ông Powell đã đưa ra mốc thời gian năm 2023 để đánh giá lại chương trình mua trái phiếu của FED. Nhưng có lẽ ông ấy muốn nói đến năm 2033 với tỉ lệ cược là dựa trên những sai lầm của chính Nhật Bản.

Nếu Thủ tướng Yoshihide Suga muốn tiết kiệm một vài yen, ông có thể điều động toàn bộ nhân viên của Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nhật Haruhiko Kuroda ở Tokyo. Và rồi, ông ấy chỉ cần thay thế họ bằng một chương trình máy tính. 

Chắc chắn, người ta có thể đổ lỗi cho việc giá tiêu dùng vừa giảm trong tháng thứ 7 liên tiếp đối với COVID-19. Tuy nhiên, ngay cả trước khi xảy ra đại dịch, đợt kích thích kinh tế lớn của Thống đốc Kuroda kể từ năm 2013 chưa bao giờ khiến lạm phát quá nửa so với mục tiêu 2%. Và thậm chí đó là nhập khẩu lạm phát "xấu" do chi phí năng lượng tăng.

Điều đó đặt Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nhật vào tình thế hết sức nan giải. Ông Haruhiko Kuroda tuyên bố rằng ngân hàng trung ương "sẽ không ngần ngại" làm nhiều hơn. Làm cách nào ông Kuroda có thể lấy lại động lực và chỉ cho FED của Chủ tịch Powell một lối thoát khỏi bẫy thanh khoản này?

Tìm cách xua tan lo ngại Ngân hàng Trung ương Nhật hết tiền, Thống đốc Kuroda cho biết ngân hàng trung ương có thể kết hợp cắt giảm lãi suất với việc mua tài sản lớn hơn nếu cần để giữ cho nền kinh tế đi đúng hướng nhằm đạt được mục tiêu lạm phát 2%. Ảnh: Reuters.

Đầu tiên, Ngân hàng Trung ương Nhật phải ngừng áp dụng tư duy thông thường vào các điều kiện cực kỳ khác thường. Đã gần 5 năm kể từ khi ông Kuroda "khai hỏa" vụ tiền tệ từ năm 2013 – 2016, đã làm suy yếu đồng yen, tạo ra lợi nhuận kỷ lục và là thời điểm lý tưởng khi nền kinh tế toàn cầu trải qua một đợt tăng trưởng đồng bộ hiếm có.

Những "vụ nổ" đó bao gồm việc đưa Ngân hàng Trung ương Nhật trở thành người mua cổ phiếu lớn nhất. Thống đốc Kuroda đã tăng cường mua các quỹ giao dịch trao đổi vào năm 2016. Đến năm 2018, Ngân hàng Trung ương Nhật rơi vào vị thế khó xử của một cổ đông lớn trong 40% tổng số các công ty niêm yết của Nhật. 

Cũng trong năm 2018, lần đầu tiên, bảng cân đối kế toán của Ngân hàng Trung ương Nhật đứng đầu quy mô nền kinh tế 5.000 tỉ USD đối với một quốc gia thuộc G7.

Khoảng cách ngày càng tăng giữa lợi suất ở Mỹ và Nhật Bản đã làm đồng yen suy yếu. Ảnh: Bloomberg.

Theo NLI Research, thương mại theo đà toàn cầu hóa đang tạo ra một sự bối rối về sự giàu có. Khoản lãi hiện khoảng 130 tỉ USD từ việc đặt cược vào cổ phiếu của Ngân hàng Trung ương Nhật tính đến ngày 1.3. Nhờ vào khoảng 55 tỉ USD ETF mua Ngân hàng Trung ương Nhật mỗi năm, khiến ngân hàng này hiện có cổ phần lớn hơn 5% trong 485 công ty Nhật.

Những con số này có thể khiến Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc bối rối. Và điều đó tạo ra một "rủi ro đạo đức" rõ ràng, nghĩa là chương trình trợ cấp khổng lồ này đang tưởng thưởng cho những kẻ tầm thường. Ngân hàng Trung ương Nhật thậm chí không phải là "cá voi" duy nhất ủng hộ cổ phiếu. Quỹ đầu tư hưu trí chính phủ trị giá 1.600 tỉ USD của Nhật cũng vậy.

Đầu tư vào đổi mới

Nếu một người nào đó hiện là một giám đốc điều hành hàng đầu của một công ty Nhật đang tận hưởng sự gia tăng của chỉ số Chứng khoán Nikkei lên mức cao nhất trong 30 năm, tại sao lại phải đầu tư vào đổi mới? 

Nhờ số tiền 55 tỉ USD đầu tư vào các quỹ trao đổi mỗi năm, Ngân hàng Trung ương Nhật hiện có cổ phần lớn hơn 5% trong 485 công ty Nhật. Ảnh: Reuters.

Lần đầu tiên, Ngân hàng Trung ương Nhật gây bất ngờ cho thị trường trong nhiều năm. Họ triển khai một lượng lớn nguồn cung cổ phiếu để tài trợ cho các chương trình thúc đẩy đổi mới, năng suất và đào tạo. Đồng thời, ngân hàng này cũng rót lợi nhuận từ cổ phiếu vào ngành dịch vụ.

Ngân hàng Trung ương Nhật cũng có thể dẫn đầu sự thay đổi mà họ tìm kiếm trong các vòng kết nối công ty. Mục tiêu là hướng đến việc chia sẻ lợi nhuận với người lao động, thúc đẩy nhiều phụ nữ tham gia quản lý và tăng cường đầu tư vào nghiên cứu và phát triển thông qua việc mua cổ phiếu tại các công ty.

Ngân hàng Trung ương Nhật có thể mua trái phiếu doanh nghiệp của các công ty từ bỏ các thỏa thuận cổ phần chéo, bổ sung thêm nhiều giám đốc bên ngoài hoặc lập kế hoạch cần thiết để đưa hoạt động sản xuất trở lại Nhật Bản.

Ngân hàng Trung ương Nhật cũng cần phải đưa ra một chiến lược rút lui thực sự. Rắc rối với quá trình Nhật Bản hóa mà nhóm của Chủ tịch FED Powell đang phải vật lộn là ngay cả nơi đang trong tình trạng tiến thoái lưỡng nan cho toàn cầu cũng vẫn chưa rút ra được bài học chính cho mình.

Có thể bạn quan tâm:

► Morgan Stanley là ngân hàng lớn đầu tiên tại Mỹ cho phép khách hàng đầu tư trực tiếp vào Bitcoin