Đức một lần nữa trở thành "bệnh nhân" của châu Âu'

Đã gần hai thập kỷ kể từ khi Đức thoát khỏi cái mác “người bệnh của châu Âu” bằng một loạt cải cách thị trường lao động, mở ra nhiều năm kinh tế vượt trội.

Thật không may cho Berlin, cụm từ này đang quay trở lại. Lạm phát tăng cao và sản lượng giảm hoặc trì trệ trong 3 quý liên tiếp đã khiến nền kinh tế lớn nhất châu Âu rơi vào tình trạng ảm đạm.

Cuộc suy thoái kéo dài sẽ là kết quả đáng thất vọng đối với một nền kinh tế đã tăng trưởng trung bình 2% một năm trong thập kỷ sau cuộc khủng hoảng tài chính 2008-2009, có thặng dư ngân sách trong phần lớn thời gian đó và chứng kiến ​​xuất khẩu bùng nổ.

Theo ông Stefan Kooths, Giám đốc nghiên cứu tại Viện Kinh tế Thế giới Kiehl, Đức đang phải gánh chịu một loạt các vấn đề riêng lẻ chứ không phải chỉ “một căn bệnh nghiêm trọng.”

Ông nói, một số trong số đó chỉ là tạm thời, chẳng hạn như nền kinh tế Trung Quốc yếu kém làm giảm nhu cầu đối với hàng xuất khẩu của nước này, trong khi những vấn đề khác, như dân số già đi nhanh chóng và thuế suất doanh nghiệp cao, là mang tính cấu trúc.

Tình hình này đã khiến một số nhà quan sát một lần nữa gán cho Đức cái danh “người bệnh của châu Âu”, 25 năm sau khi nước này giành được danh hiệu đó vào cuối những năm 1990 và đầu những năm 2000, thời kỳ được đánh dấu bằng tốc độ tăng trưởng kinh tế mờ nhạt và tỉ lệ thất nghiệp cao .

Ông Kooths nói, lần này cái mác đó không hoàn toàn sai, nhưng lại là một căn bệnh khác. Vậy nước Đức mắc bệnh gì?

"Bi quan" trong và ngoài nước

Lạm phát ở Đức đang nóng hơn hầu hết các nước láng giềng châu Âu. Giá tiêu dùng đã tăng 6,2% trong tháng 7 so với cùng tháng năm 2022, cao hơn nhiều so với mức trung bình 5,3% trên toàn khu vực đồng Euro.

Theo ông Thomas Obst, Nhà kinh tế cấp cao tại Viện Nghiên cứu Kinh tế Cologne, lạm phát dai dẳng đang làm xói mòn sức mua của người Đức, gây ra sự bi quan trong các hộ gia đình.

Ông Obst nói rằng chi tiêu cá nhân và công cộng giảm là nguyên nhân chính dẫn đến suy thoái kinh tế, được định nghĩa là sản lượng sụt giảm trong hai quý liên tiếp, mà nước này đã ghi nhận vào mùa đông năm ngoái.

Tuy nhiên, chi phí vay cao hơn đã ảnh hưởng nặng nề đến lĩnh vực xây dựng nhà ở của Đức: Hơn 40% công ty xây dựng trả lời cuộc khảo sát của Viện IFO vào tháng trước cho biết thiếu đơn đặt hàng, tăng từ mức 10,8% một năm trước đó.

Lĩnh vực công nghiệp rộng hơn, bao gồm các nhà sản xuất nổi tiếng của Đức như Volkswagen và Siemens, cũng bị ảnh hưởng. Ước tính chính thức cho thấy sản lượng công nghiệp giảm 1,7% so với cùng kỳ năm ngoái trong tháng 6.

Theo dữ liệu từ S&P Global, hoạt động kinh doanh của Đức, bao gồm cả dịch vụ và sản xuất, đã giảm trong tháng 8 với tốc độ nhanh nhất kể từ tháng 5/2020, khi nước này mới bắt đầu dần dỡ bỏ các hạn chế nghiêm ngặt về đại dịch.

Trong khi đó, Trung Quốc là thị trường xuất khẩu lớn thứ tư của Đức nhưng nước này đang phải đối mặt với một loạt vấn đề kinh tế, bao gồm tốc độ tăng trưởng chậm lại và tỉ lệ thất nghiệp ở thanh niên kỷ lục, đã làm giảm nhu cầu đối với hàng hóa Đức.

Những vấn đề sâu sắc hơn

Ông Carsten Brzeski, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu kinh tế vĩ mô toàn cầu tại ING, cho rằng phần lớn tình trạng khó khăn hiện tại của Đức còn sâu sắc hơn và do chính họ tự gây ra.

Ông nói: “Đơn giản là Đức đã không thực hiện bất kỳ cải cách kinh tế nào trong 10 năm qua. Họ đã tụt lại phía sau trong tất cả các bảng xếp hạng quốc tế khi nói đến số hóa, cơ sở hạ tầng, khả năng cạnh tranh quốc tế và giờ họ đang nhận ra thực tế này.”

Bên cạnh đó, giá khí đốt là một vấn đề đặc biệt nghiêm trọng đối với các nhà sản xuất ngốn nhiều năng lượng.

Giá xăng ở châu Âu tăng vọt lên mức cao nhất mọi thời đại vào mùa hè năm ngoái. Mặc dù chúng đã giảm mạnh trong những tháng gần đây nhưng cũng rục rịch tăng trở lại do khả năng đình công tại các nhà máy khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) ở Australia đã làm dấy lên lo ngại về tình trạng khủng hoảng nguồn cung toàn cầu.

Các nhà kinh tế cho biết mặc dù đã vượt qua cuộc khủng hoảng năng lượng năm ngoái tốt hơn mong đợi, nhưng Đức vẫn dễ bị tổn thương trước những cú sốc về nguồn cung khí đốt tự nhiên. Một phần là do nước này đã ngừng hoàn toàn hoạt động sản xuất điện hạt nhân, mang lại cho nước này ít nguồn năng lượng thay thế hơn so với các nước láng giềng như Pháp.

Những điểm sáng

Ông Holger Schmieding, Nhà kinh tế học lần đầu tiên gọi Đức là “Người bệnh của châu Âu” vào năm 1998, cho rằng nước này đang ở vị thế mạnh hơn nhiều so với thời điểm khi đó. Ông nói, ngày nay Đức có mức việc làm kỷ lục và nền tài chính công mạnh mẽ khiến việc điều chỉnh trước các cú sốc kinh tế trở nên dễ dàng hơn nhiều.

Ông viết: Chính phủ cũng đang thực hiện các bước cần thiết để cải cách luật nhập cư nhằm giúp giải quyết tình trạng thiếu lao động, đồng thời đẩy nhanh quá trình lập kế hoạch và phê duyệt các dự án cơ sở hạ tầng.

Đức đã cho thấy họ có thể hành động nhanh chóng: Năm ngoái, nước này đã phê duyệt và xây dựng một trạm LNG trong vài tháng để giúp nước này phá vỡ sự phụ thuộc vào năng lượng của Nga.

Ông Schmieding cũng lập luận rằng khả năng thích ứng đó là điều khiến Đức khác biệt với nhiều nền kinh tế khác và có thể là do số lượng lớn các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Có thể bạn quan tâm: 

Campuchia: "Viên ngọc" ẩn trong nền ẩm thực

Nguồn CNN