Du lịch bùng nổ, nhu cầu gạo tại Nhật Bản tăng vọt

Nhu cầu tăng trưởng hiếm hoi, cùng với vụ mùa bị ảnh hưởng bởi nắng nóng, đã khiến một số siêu thị Nhật Bản đứt mặt hàng gạo. Theo đó, các nhà phân phối đã có động thái tăng giá loại thực phẩm này.

Từ năm 2014, lượng gạo tiêu thụ trong nước trung bình đã giảm khoảng 100.000 tấn mỗi năm do dân số giảm. Nhưng trong năm hiện tại tính đến tháng 6, nhu cầu gạo trong nước đã tăng 110.000 tấn, hay 1,6%, lên 7,02 triệu tấn.

Nhu cầu tăng gần đây được thúc đẩy bởi một số yếu tố ngắn hạn, bao gồm số lượng khách du lịch phá kỷ lục, giá cả các mặt hàng thiết yếu khác tăng và càng leo thang hơn vào đầu tháng 8 khi một trận động đất mạnh dẫn đến tình trạng mua sắm hoảng loạn. Trong khi đợt nắng nóng năm ngoái đã ảnh hưởng đến mùa vụ, khiến chất lượng lẫn sản lượng đều giảm.

Gạo là một trong số ít mặt hàng chủ lực được nông dân Nhật Bản tự cung tự cấp với tỉ lệ gần 100%. Sản lượng mặt hàng chủ lực tại Nhật Bản được chính phủ đặt ra theo nhu cầu dự kiến. Những sai lệch so với các ước tính về nhu cầu và sản lượng này, chẳng hạn như du lịch gia tăng, có thể dẫn đến tình trạng thiếu hụt và tăng giá.

Nhu cầu gạo nội địa của Nhật Bản theo từng năm, tính tới tháng 6 từng năm (theo triệu tấn). Ảnh: Nikkei Asia.

Theo dữ liệu do Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Nhật Bản báo cáo, lượng gạo tồn kho của khu vực tư nhân trong nước đã giảm xuống còn 1,56 triệu tấn vào tháng 6, mức thấp nhất kể từ năm 1999 và giảm 21% so với năm trước. Giá lúa vụ 2023 tăng lên 15.865 yên (khoảng 110 USD) cho 60 kg, mức cao nhất trong 11 năm. Giá gạo đã tăng 17% vào tháng 7 so với năm trước, theo chỉ số giá tiêu dùng chính thức (CPI).

Bộ ước tính rằng khách du lịch đến có thể chiếm 51.000 tấn nhu cầu gạo hàng năm nếu họ ăn cơm trung bình hai bữa một ngày. Việc dỡ bỏ các hạn chế COVID-19 và đồng yên yếu đã thu hút một lượng lớn khách du lịch, đạt mức cao mới là 21 triệu người từ tháng 1 đến tháng 7, thúc đẩy đáng kể nhu cầu về ẩm thực Nhật Bản.

"Đúng là lượng tiêu thụ trong nước đang tăng lên", ông Youichi Uchikawa, phó tổng giám đốc bộ phận bán hàng tại một công ty bán buôn gạo lớn, Shinmei, cho biết. Công ty liên kết Genki Sushi của công ty này đã chứng kiến ​​lượng khách hàng trong nước tăng lên, dẫn đến việc cung cấp nhiều gạo hơn cho chuỗi, ông cho biết.

Ông Uchikawa cho biết thêm, một số khách hàng của Shinmei, bao gồm các cửa hàng tiện lợi, cũng nhận thấy cơm nắm ngày càng được du khách nước ngoài ưa chuộng.

Food & Life Cos., đơn vị điều hành chuỗi nhà hàng sushi băng chuyền lớn nhất, Sushiro, cũng chia sẻ rằng khối lượng mua gạo của tập đoàn đã tăng lên. Người đại diện cho biết Food & Life đang cố gắng đảm bảo nguồn cung ổn định cho khách hàng bằng cách ký kết các hợp đồng trung hạn hoặc dài hạn với các nhà cung cấp.

Ngoài yếu tố du lịch, nhu cầu trong nước đã tăng mạnh kể từ năm ngoái, theo ông Uchikawa của Shinmei. Doanh số bán gạo Nhật Bản cho hộ gia đình của nhà bán buôn này trong tháng 4 cao hơn 10% so với cùng kỳ năm trước, ông cho biết.

Theo ông Uchikawa, điều này là do giá gạo vẫn tương đối ổn định so với các mặt hàng chủ lực khác cho đến đợt tăng giá gần đây. Theo số liệu thống kê CPI, giá gạo chỉ tăng 3,8% vào năm 2023, trong khi giá bánh mì tăng 8,1% và giá mì tăng 11,1%.

Tỉ lệ lạm phát gạo, bánh mì, mì tại Nhật Bản (% theo năm). Ảnh: Nikkei Asia.

Ông Uchikawa cho biết, nhìn về tương lai, nhu cầu về gạo sẽ "phụ thuộc vào mức giá phải chăng" so với các loại thực phẩm khác.

Về phía cung, theo ông Yasuhiro Nakashima, Giáo sư kinh tế nông nghiệp tại Đại học Tokyo, năm ngoái đợt nắng nóng bất thường đã ảnh hưởng đến việc sản xuất lúa gạo. Để thích ứng với nhiệt độ tăng cao, các nhà phát triển lúa gạo ở một số vùng đang nỗ lực tạo ra các giống mới. "Nếu những giống này được sử dụng rộng rãi hơn, nguồn cung lúa gạo có thể ổn định hơn một chút", ông Nakashima cho biết.

Ông nói thêm rằng những thay đổi trong phương pháp canh tác, chẳng hạn như kỹ thuật quản lý nước, cũng sẽ cần thiết để chống lại tác động của nhiệt độ cao.

Về triển vọng cung cầu trước mắt, Bộ Nông nghiệp dự đoán tình trạng thiếu gạo sẽ giảm bớt khi nhiều loại cây trồng năm nay được đưa vào thị trường trong tháng này.

Người phát ngôn của một chuỗi siêu thị lớn cho biết họ kỳ vọng sẽ đảm bảo đủ gạo cho khách hàng vào cuối tháng 10, mặc dù giá có thể vẫn ở mức cao cho đến lúc đó.

Theo ông Uchikawa của Shinmei, các vùng phía bắc Tohoku và Hokkaido sẽ bắt đầu vận chuyển vụ thu hoạch năm nay vào cuối tháng 9. "Tôi tin rằng giá cả sẽ ổn định hơn một chút" khi nguồn cung gạo mới từ khắp Nhật Bản bắt đầu lưu thông, ông nói.

Có thể bạn quan tâm:

 Giảm phát thải carbon nâng tầm ảnh hưởng toàn cầu của Trung Quốc

Nguồn Nikkei Asia