Dòng vốn FDI đổ vào Trung Quốc giảm xuống mức thấp nhất trong 30 năm

Theo Nikkei Asia, đầu tư vào Trung Quốc của các công ty có trụ sở ở nước ngoài đã giảm xuống mức thấp nhất trong 30 năm, theo dữ liệu chính thức công bố hôm 18/2, trong bối cảnh các tập đoàn nước ngoài đang rời khỏi Trung Quốc.

Theo Cục Quản lý Ngoại hối Nhà nước, tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài của Trung Quốc đạt 33 tỉ USD vào năm 2023, giảm khoảng 80% so với năm 2022. FDI tại đây đã giảm năm thứ hai liên tiếp và chỉ bằng chưa đến 10% so với mức đỉnh 344 tỉ USD được thiết lập vào năm 2021.

Quý III/2023, tổng lượng vốn FDI ở Trung Quốc lần đầu tiên giảm kể từ năm 1998. Đến quý IV, tổng vốn FDI ở nước này đã trở lại trạng thái tăng trưởng, nhưng lượng vốn mới 17,5 tỉ USD ghi nhận trong quý chỉ bằng 1/3 so với mức cùng kỳ năm 2022.

Trung Quốc đang nỗ lực thu hút đầu tư, nhân sự và công nghệ từ nước ngoài theo chính sách “cải cách và mở cửa”. Nhưng FDI đang ở mức thấp nhất kể từ khoảng thời gian ông Đặng đẩy nhanh chính sách đó trong chuyến công du miền nam Trung Quốc năm 1992.

Dòng vốn FDI đổ vào Trung Quốc (nghìn tỉ USD). Ảnh: Nikkei Asia.

Các công ty Mỹ và châu Âu thường tiến hành nghiên cứu sâu rộng về điều kiện kinh doanh trước khi đầu tư, tuy nhiên công việc này được cho là đã bị trì hoãn do Trung Quốc sửa đổi luật chống gián điệp có hiệu lực từ tháng 7.

Các doanh nghiệp Nhật Bản cũng có mối quan ngại tương tự. Trong một cuộc khảo sát với các công ty Nhật Bản hoạt động tại Trung Quốc được thực hiện vào tháng 11 và tháng 12, một số người được hỏi bày tỏ lo ngại về cuộc sống hàng ngày của họ do những bất ổn về luật chống gián điệp và lưu ý rằng trụ sở chính không phê duyệt các đề xuất đầu tư.

Với việc Mỹ hạn chế khả năng tiếp cận của Trung Quốc với chất bán dẫn tiên tiến, các doanh nghiệp liên quan đến chip cũng đang rời xa đất nước này. Trung Quốc chiếm 48% vốn FDI liên quan đến chip toàn cầu vào năm 2018, nhưng con số này đã giảm xuống còn 1% vào năm 2022, theo Rhodium Group.

FDI liên quan đến chip của Mỹ đã tăng lên 37% từ 0% trong khoảng thời gian đó, trong khi thị phần của Ấn Độ, Singapore và Malaysia tăng lên 38% từ 10%.

Truyền thông Trung Quốc đưa tin, công ty Teradyne của Mỹ, nhà sản xuất thiết bị thử nghiệm chế tạo chip lớn, đã chuyển cơ sở sản xuất quan trọng của mình từ tỉnh Giang Tô của Trung Quốc sang Malaysia. Trong khi Graphcore của Anh, công ty phát triển chip cho các ứng dụng trí tuệ nhân tạo, được cho là đã sa thải hầu hết nhân viên của mình tại Trung Quốc.

Không chỉ vậy, các nhà sản xuất ô tô buộc phải thay đổi khi các hãng xe Trung Quốc trở nên cạnh tranh hơn. Mitsubishi Motors cho biết, vào tháng 10 rằng họ sẽ ngừng sản xuất ô tô tại Trung Quốc. Toyota Motor và Honda Motor đang cắt giảm nhân sự tại các liên doanh Trung Quốc của họ.

Mặc dù các công ty Trung Quốc đã bắt đầu đạt được lợi thế công nghệ trong một số lĩnh vực như xe điện và camera giám sát, nhưng họ vẫn cần sự hỗ trợ của các công ty nước ngoài trong các lĩnh vực như chip tiên tiến. Sự cải thiện về năng suất của Trung Quốc có thể chậm lại nếu các tập đoàn nước ngoài tiếp tục rút lui hoặc thu hẹp quy mô hoạt động tại đây. Điều này cùng với việc lực lượng lao động bị thu hẹp có thể gây tổn hại cho tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc trong trung và dài hạn.

Nhận thức được những rủi ro này, chính phủ Trung Quốc vào tháng trước đã nới lỏng yêu cầu về doanh thu đối với các công ty cần được sàng lọc trước khi liên doanh. Bằng cách tạo điều kiện dễ dàng hơn cho việc thực hiện các thương vụ mua lại, bao gồm cả những thương vụ liên quan đến các công ty nước ngoài, chính phủ hy vọng sẽ làm cho thị trường Trung Quốc trở nên hấp dẫn hơn.

Tuy nhiên, các công ty nước ngoài lo ngại vì khả năng cao các chính sách liên quan đến an ninh quốc gia và các lĩnh vực khác của Trung Quốc vẫn còn nhiều bất cập, cũng như các lý do mang tính cơ cấu khác khiến tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm hơn. Liệu những nỗ lực mở cửa của chính phủ có thu hút đầu tư từ các công ty nước ngoài hay không vẫn còn là câu hỏi bỏ ngỏ.

Có thể bạn quan tâm: 

Vì sao chuỗi bán lẻ Costco lại được yêu thích?

Nguồn Nikkei Asia