Đồng nhân dân tệ không có nhiều ảnh hưởng như kỳ vọng

Các quan chức Trung Quốc có vẻ hài lòng với sự ảnh hưởng gần đây của đồng nhân dân tệ trong việc xây dựng vị thế toàn cầu của đồng tiền trong hệ thống tiền tệ quốc tế. Theo ông Pan Gongsheng, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Trung Quốc, nhân dân tệ đã trở thành đồng tiền được sử dụng rộng rãi trong các giao dịch thanh toán toàn cầu, đứng thứ 4 trong số các đồng tiền quan trọng. Trong lĩnh vực tài chính thương mại, đồng tiền này đã vươn lên xếp thứ 3. Theo dữ liệu từ Ngân hàng Trung ương Trung Quốc, khoảng một nửa các giao dịch mà Trung Quốc thực hiện với các quốc gia khác (bao gồm tài sản tài chính và hàng hóa) đều được thanh toán bằng nhân dân tệ.

Mặc dù đã đạt được những thành tựu đáng kể này, vị trí toàn cầu của đồng nhân dân tệ vẫn còn khiêm tốn so với kỳ vọng trước đây. Sau cuộc khủng hoảng tài chính giai đoạn 2007-2009, nhiều người đã hy vọng rằng, nhân dân tệ sẽ có vai trò quan trọng hơn trong hệ thống tiền tệ quốc tế. Năm 2008, ông Fred Hu, khi đó làm việc tại Goldman Sachs, đã dự đoán rằng nhân dân tệ sẽ chiếm 15-20% dự trữ ngoại hối toàn cầu vào năm 2020. Cuốn tiểu thuyết Super Sad True Love Story của tác giả Gary Shteyngart, xuất bản năm 2010, đã đưa ra một tương lai bất lợi, trong đó Mỹ bị suy thoái và phải nhờ vào nhân dân tệ để duy trì sức mạnh của đồng USD.

Các nghiên cứu thống kê từ thời điểm đó đã ghi nhận sự gia tăng trong tầm quan trọng của đồng tiền Trung Quốc. Năm 2012, một số nhà nghiên cứu tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, một tổ chức tư vấn ở Washington, đã xác định có một khối nhân dân tệ đang nổi lên ở Đông Á. Nhờ vào sự liên kết thương mại chặt chẽ trong khu vực, nhiều đồng tiền Đông Á khác đã bắt đầu tiếp cận với nhân dân tệ hơn là USD. 

Tuy nhiên, câu chuyện sau đó đã có những biến chuyển không lường trước. Đồng tiền của Trung Quốc đã đạt đỉnh so với đồng bạc xanh vào năm 2014 và từ đó đã giảm giá hơn 16%. Một đợt phá giá không được quản lý tốt vào năm 2015 đã dẫn đến dòng vốn ồ ạt chảy ra khỏi quốc gia. Sự xáo trộn này đã làm cho nhân dân tệ trở thành một neo kém tin cậy hơn, cũng có nghĩa là các biện pháp kiểm soát vốn không chỉ được giữ nguyên mà còn bị siết chặt hơn như đã được dự báo bởi ông Fred Hu của Goldman Sachs.

Bất chấp sự hỗn loạn này, nhân dân tệ đã được đưa vào rổ tiền tệ dự trữ có thể sử dụng của IMF vào năm 2016. Tuy nhiên, tỉ lệ của đồng tiền trong dự trữ ngoại tệ toàn cầu vẫn còn xa so với kỳ vọng. Theo một bản cập nhật gần đây từ IMF, tỉ lệ của nhân dân tệ đã có dấu hiệu giảm xuống 2,3% vào cuối năm ngoái, giảm từ mức cao nhất là 2,8% trong quý I/2022. Do sự suy giảm này, đồng tiền Trung Quốc đã bị tụt lại sau đồng CAD trong bảng xếp hạng và hiện đứng ở vị trí thứ 6.

Cũng cần lưu ý rằng "khối nhân dân tệ" vẫn còn rỗng. Các nghiên cứu từ Viện Peterson không cho thấy liệu các đồng tiền Đông Á đã theo dõi nhân dân tệ một cách có chủ ý hay chỉ là do phản ứng tự nhiên của Trung Quốc và các quốc gia láng giềng của họ trước các biến chuyển kinh tế. Một nghiên cứu gần đây của 2 tác giả Kari Heimonen của Đại học Jyvaskyla và Risto Ronkko của Đại học Tampere đều không tìm thấy bằng chứng nào cho thấy nhân dân tệ là neo cho các đồng tiền khác. 2 tác giả đã điều chỉnh ảnh hưởng của nhân dân tệ sau khi xem xét các biến động tài chính toàn cầu và giá cả hàng hóa. Kết quả cho thấy, trọng lượng của nhân dân tệ trong việc xác định tỉ giá hối đoái của các đồng tiền Đông Á chỉ trung bình 9% trong giai đoạn 2010-2018.

Mặc dù nhân dân tệ có thể một ngày nào đó sẽ đạt được vai trò toàn cầu như đã được kỳ vọng, việc này vẫn còn là một thách thức lớn. Đồng tiền Trung Quốc có thể cạnh tranh trực tiếp với đồng USD trong tương lai. Tuy nhiên, để đạt được điều này, nhân dân tệ phải vượt qua những khó khăn hiện tại, đơn cử như việc vượt qua đồng CAD.

Có thể bạn quan tâm:

Người tiêu dùng Mỹ đang đối mặt với khủng hoảng như thế nào?

Nguồn The Economist