Doanh nghiệp Trung Quốc đỏ mắt tìm nhân công tại Việt Nam

Ở tỉnh Bình Dương, hằng ngày, nhiều xe tải, container vẫn chen chúc trên một con đường nhỏ dẫn đến cảng đóng hàng, từ lúc mặt trời mọc đến khi mặt trời lặn, lẫn trong số đó là một vài chiếc ô tô và xe máy bấm còi inh ỏi.

Trong giờ cao điểm ở buổi sáng và buổi tối, ùn tắc giao thông có thể kéo dài hơn một giờ, do tắc nghẽn xe tải chở hàng đến và đi từ cảng Cát Lai.

Sự tắc nghẽn này phản ánh một môi trường ngày càng trở nên thách thức hơn đối với các nhà sản xuất tại Việt Nam, chật chội và đắt đỏ hơn.

Một mặt, bùng nổ đầu tư vào Bình Dương đã giúp doanh thu của công ty xây dựng của doanh nhân Weng Caibing tăng 50% trong những năm gần đây. Nhưng bây giờ ông có một nỗi lo mới: việc tuyển dụng công nhân ngày một khó khăn hơn, đặc biệt là các phiên dịch viên tiếng Việt-Hoa giỏi.

Bốn năm trước, trong vòng hai ngày kể từ khi Weng đăng thông báo tuyển dụng trên cổng công ty, ông đã có người mình cần. Bây giờ, thật khó để Weng tìm kiếm tài năng, ngay cả khi ông đang mức lương hơn 2.000 Nhân dân tệ (290 USD)/tháng trong thông báo tuyển dụng.

“Dòng vốn đầu tư của Trung Quốc vội vã vào Việt Nam đã làm thị trường lao động trở nên cạnh tranh hơn. Trước đây, tôi có thể kiếm được một phiên dịch viên giỏi với mức  lương khoảng 5 triệu đồng, nhưng bây giờ tôi phải trả 15 triệu đồng (638 USD). Và tôi vẫn đang gặp khó để tìm đúng người”, ông Weng nói với tờ South China Morning Post trong một cuộc phỏng vấn gần đây tại nhà máy của ông.

Công ty xây dựng của Weng cách TP.HCM 60 phút lái xe. Hiện có 30 khu công nghiệp mới trong khu vực, phục vụ cho làn sóng dịch chuyển ra khỏi Trung Quốc của các nhà sản xuất, để tránh việc chi phí đất đai và lao động đang ngày một tăng. Trong những tháng gần đây, làn sóng này đã tăng tốc, khi các công ty tìm cách né tránh thuế quan do Mỹ áp đặt.

Trong 5 tháng đầu năm nay, vốn đầu tư nước ngoài của Việt Nam đạt 16,74 tỷ USD, tăng 69,1% so với cùng kỳ năm trước. Vốn từ các công ty Hồng Kông dẫn đầu, với  5,08 tỷ USD.

Một ví dụ về cách cuộc chiến thương mại đang thúc đẩy sản xuất chuyển ra khỏi Trung Quốc và đến Việt Nam, là ở trường hợp của Man Wah, nhà sản xuất đồ nội thất hàng đầu có trụ sở tại Hồng Kông. Công ty này đã mua một trong những Việt Nam nhà máy nội thất lớn nhất năm ngoái và mở rộng nó. Man Li Wong, người sáng lập công ty, cho biết vào tháng 5 rằng cơ sở mở rộng sẽ mở cửa sớm nhất là vào cuối tháng 8.

Tắc nghẽn giao thông ở Bình Dương. Ảnh: SCMP.

“Chúng tôi tin rằng [sản xuất] tất cả các sản phẩm xuất khẩu sang Mỹ sẽ được chuyển đến Việt Nam vào năm 2020, khi mà công suất của cơ sở mở rộng của chúng tôi tăng lên 800.000 đơn vị mỗi năm”, ông nói.

Tuy nhiên, sự đổ bộ của các công ty như Man Wah, đã khiến các doanh nghiệp phải cạnh tranh nhau để tuyển dụng công nhân địa phương, và điều đó có nghĩa là các nhà sản xuất nhỏ hơn đang gặp khó trong việc thu hút nhân viên.

“Mức lương cơ bản [mỗi tháng] mà Man Wah đưa ra là 8 triệu đồng Việt Nam khi họ bắt đầu tuyển dụng vào tháng 8, sau đó được tăng lên 9 triệu và sau đó lên 10 triệu, họ đã phá hủy cơ cấu lương ở địa phương và thị trường”, Li Weihua, một doanh nhân Trung Quốc đang điều hành một nhà máy sản xuất đồ nội thất gần cơ sở của Man Wah cho biết.

“Các nhà máy nội thất đưa ra những yêu cầu đầu vào rất thấp để tuyển dụng nhân công - bất kỳ lao động trẻ nào cũng có thể làm việc. Bây giờ công nhân có nhiều lựa chọn [việc làm] hơn vì có nhiều ngành công nghiệp trung và cao cấp đến Việt Nam”, ông Li nói thêm.

“Giá đất tăng vọt nhưng vẫn ở mức chấp nhận được, nhưng khách hàng của tôi thực sự lo lắng về việc tuyển dụng lao động”, ông Stanley Kung, tổng giám đốc của Ever Win Service Group, một công ty tư vấn Đài Loan tại TP.HCM, cho hay.

“Hiện tại, sự gia tăng số lượng doanh nghiệp nhanh hơn nhiều so với sự gia tăng nguồn cung lao động. Thành thật mà nói, Việt Nam không còn phù hợp với các nhà sản xuất thâm dụng lao động”.

Nhiều doanh nhân nói với SCMP rằng giá đất công nghiệp trung bình ở Bình Dương đã tăng 80% trong ba năm, lên 120 USD/m2 và cần phải xây dựng thêm các khu công nghiệp ở những nơi kém phát triển hơn. Nhưng điều này tạo ra một vấn đề khác, vì việc tìm kiếm công nhân ở vùng sâu vùng xa, khó khăn hơn.

"Một điều đáng nói là số lượng công nhân lành nghề ở Việt Nam vẫn còn hạn chế và trình độ kỹ năng của họ nhìn chung là vẫn thấp hơn nhiều so với [công nhân] ở Trung Quốc. Ví dụ, với một công việc, ở Trung Quốc bạn có thể chỉ phải tuyển 3 người, nhưng ở Việt Nam bạn phải tuyển 5 người", ông Teng Lihao, một doanh nhân Trung Quốc đang điều hành một công ty xây dựng ở Bình Dương, bày tỏ.