Doanh nghiệp cạn vốn, xe điện đang "gặp khó"?

Đã đến lúc các nhà đầu tư phải đối mặt với thực tế về các startup xe điện (EV). Nhưng cổ phiếu giảm có ý nghĩa như thế nào đối với các nhà sản xuất xe điện “nuốt” vốn, được tâng bốc và gây bão thị trường vào năm ngoái?  

Cổ phiếu của các công ty EV mới nổi, từ các công ty Trung Quốc niêm yết tại New York, chẳng hạn như Nio, Xpeng và Li Auto, cho đến các công ty đồng cấp ở Mỹ như Rivian Automotive và Lordstown Motors, đã mất đi vẻ rực rỡ trong những tuần gần đây, càng trầm trọng hơn khi lãi suất tăng và tâm lý nhà đầu tư thay đổi. Hóa ra việc tạo ra những chiếc ô tô tương lai, đẹp mắt là không hề dễ dàng.

Càng khó khăn hơn khi chi phí sản xuất phương tiện giao thông tăng cao. Các nhà sản xuất không nhận đủ linh kiện để gia công, còn doanh số bán hàng thì luôn ở mức thấp. Một áp lực khác nữa là, những công ty Trung Quốc buôn bán ở Mỹ đang vướng vào đòn “ăn miếng trả miếng” về mặt pháp lý của hai quốc gia. 

Từ trước đến nay, việc huy động vốn vẫn là một phần dễ dàng. Các nhà đầu tư vội vàng “chốt” các danh mục đầu tư thuộc nhóm các công ty ESG (thuật ngữ viết tắt của cụm từ Environmental, Social và corporate Governance - chỉ nhóm các yếu tố Môi trường, Xã hội và Quản trị công ty), rồi họ vui vẻ ủng hộ bất kỳ thứ gì có vẻ là công nghệ và xanh. Trong khi đó, họ dường như phớt lờ yêu cầu cơ bản của một công ty sản xuất: Công ty đó có thể thực sự tạo ra sản phẩm không? Có sản xuất đủ số lượng không? Quá trình từ nguyên mẫu đến sản xuất hàng loạt sẽ tốn bao lâu? 

Nhiều nhà sản xuất xe điện mới nổi đã tự hào về đủ loại trí tuệ nhân tạo và hệ thống lái xe thông minh. Tuy nhiên, họ vẫn cần tìm nguồn cung các linh kiện điện tử không thể thiếu từ các công ty khác, đặc biệt là thành phần cốt lõi - pin. Họ phải đưa ra các dự báo về sản lượng lớn, dựa trên nhu cầu tiêu dùng không giới hạn và đương đầu với áp lực pháp lý xoay quanh vấn đề phát thải. Một số thậm chí còn phải vay thế chấp với tài sản ít, rồi thuê đơn vị sản xuất linh kiện bên ngoài.

Hầu hết các nhà đầu tư yêu thích các bài hùng biện. Giờ đây, việc huy động tiền mặt đang trở nên khó khăn hơn khi lãi suất tăng. Các nhà đầu tư sẽ sớm phải đối mặt với một thực tế khác: vấn đề gia công và sản xuất. Không chỉ là việc gia tăng các kiện hàng; các cuộc thảo luận về đầu tư vốn hiệu quả sẽ quan trọng hơn việc bổ sung các phụ kiện tiện ích đầy hào nhoáng, hay hệ thống định vị chướng ngại vật trên ô tô. Trong khi đó, mặc dù người mua ô tô quan tâm đến xe điện nhưng nguồn cung hạn chế và giá cao có nguy cơ ảnh hưởng đến nhu cầu. Theo ước tính của Kelley Blue Book, chi phí trung bình của một chiếc xe điện mới ở Mỹ là 65.000 USD.

Doanh số bán xe điện toàn cầu. Ảnh: Bloomberg.

Rào cản đầu vào cũng đang tăng lên. Các công ty sản xuất ô tô điện và pin không thể sản xuất một sản phẩm trơn tru sẽ trở thành kẻ tụt hậu - đó là trong trường hợp họ vẫn tồn tại được. Trong những tuần gần đây, các công ty này dường như đã dần trở nên thực tế hơn với kế hoạch của họ.

Công ty đang gặp khó khăn Lordstown gần đây đã bán nhà máy của mình cho nhà lắp ráp iPhone theo hợp đồng Foxconn Technology Group với giá 230 triệu USD để huy động tiền mặt, và cho biết khả năng tiếp tục kinh doanh của họ phụ thuộc vào việc nhận được nhiều vốn hơn. Đầu tháng này, công ty đã đạt được một thỏa thuận liên doanh với nhà lắp ráp để sản xuất ô tô. Khi ra mắt công chúng gần hai năm trước, công ty đã hy vọng tạo ra 2.000 chiếc xe bán tải và sau đó là 32.000 chiếc trong cả năm sau đó. Bây giờ, kế hoạch sản xuất hiện tại chỉ còn 500 chiếc.

Một thỏa thuận sản xuất không có nghĩa là đẩy nhanh quá trình sản xuất. Foxconn cũng đã hợp tác với đối thủ cạnh tranh của Lordstown, là Fisker, để sản xuất ô tô. Nhưng ngay cả với những lợi thế nằm trong tay mình, công ty chỉ hy vọng sẽ sản xuất được xe vào cuối năm nay. 

Trong tài liệu IPO của Fisker, một trong những yếu tố rủi ro được nêu là “mô hình kinh doanh phụ thuộc vào hoạt động sản xuất thuê ngoài”. Chi phí điều chỉnh cơ sở sản xuất với một đối tác hợp tác là rất cao, nhưng chi phí đó sẽ không được biết đến, cho đến khi Fisker ký kết một thỏa thuận sản xuất phương tiện. Trên thực tế, công ty EV thậm chí còn tuyên bố rõ ràng rằng “các nhà đầu tư không nên quá tin vào các tuyên bố của Fisker về các kế hoạch sản xuất của mình, hoặc tính khả thi của chúng trong khung thời gian dự kiến, ​​hoặc tất cả”.

Tuy nhiên, các nhà đầu tư có vẻ tự tin rằng xe điện sắp được xuất khỏi dây chuyền sản xuất. Nhưng COVID-19, chuỗi cung ứng và tình hình địa chính trị căng thẳng lại dẫn đến một thực tế là không có nhiều xe điện "lăn bánh" vào năm 2022.

Ngay cả các công ty xe điện được hậu thuẫn vững chắc và có chính sách hỗ trợ cũng chỉ mới bắt đầu chuẩn bị sản xuất và bán hàng. Nio, XPeng và Li Auto chỉ sản xuất hàng nghìn chiếc mỗi tháng. Ở những nơi khác trên thế giới, Lucid Group, được hỗ trợ bởi quỹ tài sản quốc gia của Ả Rập Xê Út, đang thiết lập hoạt động sản xuất tại vương quốc này và đã ký một thỏa thuận mua với chính phủ lên tới 100.000 chiếc ô tô. 

Các công ty xe điện chắc chắn sẽ phải đối mặt với những khó khăn ngày càng tăng và có những kế hoạch táo bạo thì tốt. Nhưng cần phải có người đứng ra đảm bảo rằng các công ty đang thực hiện những lời hứa đó. Điều rủi ro hiện tại là sự tung hô dành cho xe điện sẽ sớm tàn, kéo theo nhu cầu của người mua. Trong trường hợp đó, chúng ta sẽ lại dừng chân ở khởi điểm. Các nhà đầu tư cần bỏ qua những lời hứa và gây áp lực lên nhà sản xuất để sớm gia công và đáp ứng đủ sản lượng.

Nguồn Bloomberg