Điều gì xảy ra nếu một ứng cử viên phải rút khỏi một cuộc bầu cử tổng thống?

Theo Financial Times, cách thức bầu cử tổng thống Mỹ đã thay đổi đáng kể trong 2 thế kỷ kể từ khi Hiến pháp 1787 chỉ đưa ra một phác thảo trần trụi về quy trình lựa chọn một nhà hành pháp quốc gia Mỹ.

Thật vậy, tranh cãi bắt đầu xảy ra khi quy trình này chỉ mới được một thập kỷ: Thomas Jefferson và người đồng hành cùng phó tổng thống Aaron Burr của ông đã nhận được cùng số phiếu đại cử tri trong cuộc bầu cử năm 1800. Điều này buộc các nhà lập pháp phải sửa đổi để quy trình đơn giản hơn.

Tổng thống Donald Trump chỉ trải qua "các triệu chứng nhẹ" sau khi nhiễm virus Corona. Hiện, chưa có ứng cử viên tổng thống nào của đảng chính rút khỏi cuộc đua trước ngày bầu cử vì bệnh tật. 

Trong lịch sử nước Mỹ, một ứng cử viên phó tổng thống đã qua đời ngay trước cuộc thăm dò năm 1912 và không được thay thế trên lá phiếu. Giờ đây, các quy tắc đang được xem xét nếu một ứng cử viên quá ốm để tiếp tục tranh cử.

Cuộc tranh luận đối đầu đầu tiên giữa Tổng thống Donald Trump và cựu Phó Tổng thống Joe Biden đã nhận được những đánh giá khủng khiếp. Nguồn ảnh: USA Today.

Điều gì xảy ra nếu một ứng cử viên tổng thống bị ốm và phải rút lui trước ngày bỏ phiếu?

Đảng chính trị của ứng cử viên phải đưa ra lựa chọn. Đó không phải là vấn đề hiến pháp mà là một câu hỏi đối với Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ. Cả hai đảng đều có một bộ quy tắc rõ ràng đặt ra cách xử lý tình huống như vậy. 

Đối với Đảng Cộng hòa, 168 thành viên của Ủy ban Quốc gia Đảng Cộng hòa - bao gồm các quan chức cấp cao của đảng từ mỗi bang - sẽ bỏ phiếu để chọn một ứng cử viên tổng thống mới. Đảng Cộng hòa không có nghĩa vụ phải đề cử một ứng cử viên phó tổng thống, mặc dù đó sẽ là lựa chọn rõ ràng.

Việc thay đổi một ứng cử viên mới sẽ mang lại một loạt các phức tạp về hậu cần và pháp lý. Thời hạn của tiểu bang cho các ứng cử viên đăng ký trên lá phiếu đã qua. Hàng triệu lá phiếu đã được in, gửi đi, hoặc thực sự được trả lại bởi các cử tri.

Điều đó có nghĩa là một sự thay đổi ứng cử viên vào ngày muộn này có nghĩa là sẽ không thể hoán đổi tên trên hầu hết các lá phiếu. Nhưng hệ thống Đại cử tri đoàn phức tạp của Hoa Kỳ có thể có nghĩa là bất kỳ người thay thế nào được các quan chức đảng lựa chọn vẫn có thể đứng vào vị trí của ông ta.

Mỗi bang chọn một nhóm đại cử tri, những người này sau đó dự kiến ​​sẽ bỏ phiếu trong Cử tri đoàn cho ứng cử viên giành được phiếu phổ thông ở bang của họ.

Nhiều bang có luật yêu cầu các đại cử tri tuân theo hoặc hứa tuân theo kết quả của cuộc bỏ phiếu phổ thông, nhưng có thể họ vẫn bỏ phiếu cho ứng cử viên thay thế ở những nơi mà ứng cử viên ốm yếu chiến thắng.

Chuyên gia luật bầu cử Richard Pildes tại Trường Đại học Luật New York cho rằng: “Thật khó tưởng tượng họ sẽ bị xử phạt vì vi phạm những luật này”.

Tòa án Tối cao Mỹ năm nay đã ra phán quyết rằng các đại cử tri có thể bị trừng phạt vì không bỏ phiếu cho ứng cử viên giành được số phiếu phổ thông ở bang của họ. Rõ ràng để ngỏ khả năng các đại cử tri có thể bỏ phiếu khác nếu ứng viên đã qua đời.

Theo Tòa án Tối cao Mỹ, “Chúng tôi lưu ý rằng vì tình hình không xảy ra trước mắt chúng tôi, nên không có gì cho phép các bang ràng buộc các cử tri với một ứng cử viên đã qua đời.

Cuộc bầu cử tổng thống có thể bị trì hoãn? Điều gì xảy ra nếu một tổng thống qua đời tại chức hay không đủ năng lực?

Trì hoãn cuộc bầu cử sẽ là một cách để đảm bảo quá trình này có thể được khởi động lại với các ứng cử viên khác nhau, nhưng không có cuộc thăm dò tổng thống nào trong lịch sử Mỹ từng bị lùi lại.

Vào tháng 7, ông Trump đã nêu ra khả năng này. Trong bối cảnh những cảnh báo không có cơ sở về hành vi gian lận, Tổng thống Trump đã viết trên Twitter: “Hãy trì hoãn Cuộc bầu cử cho đến khi mọi người có thể bỏ phiếu đúng cách, bảo mật và an toàn”.

Tuy nhiên, quyền lực trì hoãn nằm trong tay Quốc hội chứ không phải Nhà Trắng. Các nhà lập pháp tại Hạ viện và Thượng viện có thể bỏ phiếu để thay đổi ngày bầu cử tổng thống bằng cách thay đổi các quy chế liên quan, theo Trung tâm Hiến pháp Quốc gia.

Dù vậy, họ không thể trì hoãn cuộc bỏ phiếu vô thời hạn. Hiến pháp không quy định ngày bầu cử phải được tổ chức nhưng nó bao gồm một thời hạn trước ngày 20.1. Đó là ngày mà nhiệm kỳ của tổng thống phải kết thúc.

Đường lối kế nhiệm của tổng thống rõ ràng hơn nhiều so với câu hỏi về việc thay thế một ứng cử viên tổng thống giữa chiến dịch tranh cử. Xếp hàng đầu tiên thay thế ông Trump là phó tổng thống Mike Pence. Sau ông Mike Pence là Chủ tịch Hạ viện của đảng Dân chủ Nancy Pelosi - một trong những đối thủ chính của ông Trump. Xếp hàng tiếp theo là thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Chuck Grassley của Iowa, chủ tịch quyền lực của Thượng viện.

Nếu khả năng của tổng thống trong việc thực hiện các nhiệm vụ của văn phòng bị suy giảm vì giả sử ông phải thở máy, Hiến pháp cho phép ông thông báo cho Quốc hội rằng phó tổng thống sẽ trở thành quyền tổng thống.

Có thể bạn quan tâm:

► Tổng thống Trump, Đệ nhất phu nhân Melania xét nghiệm dương tính với COVID-19