Điều gì sẽ xảy ra nếu Catalonia tách khỏi Tây Ban Nha?

Chủ nhật này, hàng triệu cử tri vùng Catalonia sẽ đi bỏ phiếu, và đây hoàn toàn không phải là cuộc bỏ phiếu thông thường. Nếu các đảng ủng hộ độc lập giành chiến thắng trong cuộc bầu cử lần này, đó sẽ là bước ngoặt mở đường cho cuộc trưng cầu dân ý liệu Catalonia có nên tách khỏi Tây Ban Nha để trở thành một quốc gia độc lập hay không.

Có thể nói, tinh thần dân tộc của vùng Catalonia không phải là điều quá mới mẻ với nhiều người. Catalonia, giáp biên giới với Pháp, từ lâu luôn được coi là một phần khác biệt so với phần còn lại của đất nước Tây Ban Nha, bởi họ có văn hóa và ngôn ngữ của riêng mình. Tuy nhiên, trong thời gian qua, làn sóng kêu gọi Catalonia giành độc lập ngày càng phát triển mạnh mẽ hơn trong bối cảnh khủng hoảng nợ khu vực đồng euro (eurozone) ngày càng nghiêm trọng.

Theo các nhà phân tích, phong trào đòi độc lập bùng phát mạnh tại nơi đây là do Catalonia là khu vực giàu có nhất Tây Ban Nha, và người dân xứ Catalan cảm thấy họ đang phải đóng thuế nhiều hơn để cứu trợ các khu vực các nghèo khó khác trên toàn Tây Ban Nha.

Khi kinh tế Tây Ban Nha phát triển, chẳng mấy người dân ở Catalonia để ý tới phiền toái nhỏ như vậy. Nhưng khi suy thoái nổ ra và tỷ lệ thất nghiệp ở Tây Ban Nha lên đến mức kỷ lục 25%, người dân Catalan muốn có tiếng nói nhiều hơn đối với nền tài chính của riêng mình.

Vậy điều gì sẽ xảy đến với Tây Ban Nha nếu mất đi Catalonia? Một nghiên cứu gần đây do Credit Suisse thực hiện, dựa trên phân tích dữ liệu và sự kiện, cho thấy đó sẽ là thảm họa kinh tế cho Tây Ban Nha nếu Catalonia li khai. Vì lý do đó, điều này không được phép xảy ra đối với xứ sở đấu bò tót, Credit Suisse khẳng định.

Hậu quả đầu tiên và trên hết đó chính là Tây Ban Nha sẽ nghèo hơn rất nhiều nếu mất Catalonia. Với 7,5 triệu dân, Catalonia chiếm tới 20% trong nền kinh tế của Tây Ban Nha, và tổng sản phẩm quốc nội (GDP) bình quân đầu người của khu vực này cũng cao hơn 1/5 so với phần còn lại của Tây Ban Nha. Kinh tế của Catalonia cũng sánh ngang mức trung bình của eurozone. Trong khi đó, phần còn lại của Tây Ban Nha lại được xếp vào nhóm nghèo nhất eurozone, bằng với Hy Lạp và Bồ Đào Nha.

Nếu tách khỏi Tây Ban Nha, Catalonia sẽ trở nên nghèo hơn so với phần còn lại của Tây Ban Nha do GDP giảm tới 20%.

Nhiều người cho rằng li khai là cách tốt nhất cho Catalonia để không bị cuốn vào vòng xoáy khủng hoảng của Tây Ban Nha. Tuy nhiên, nếu nhìn sâu hơn thì sẽ thấy điều đó hoàn toàn ngược lại. Trước hết, li khai khỏi Tây Ban Nha đồng nghĩa Catalonia cũng sẽ phải rời khỏi eurozone và Liên minh châu Âu (EU), ít nhất là trong ngắn hạn. Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Jose Manuel Barroso cho biết Catalonia sẽ phải nộp đơn nếu muốn trở lại làm thành viên EU.

Bên cạnh đó, rời khỏi eurozone có thể gây ra nhiều vấn đề kinh tế cho Catalonia bởi chính quyền khu vực hiện vẫn còn mắc nợ cao, và điều đó sẽ nghiêm trọng hơn nếu Catalonia không thể nhận cứu trợ từ các quỹ cứu trợ tài chính khu vực đồng euro.

Trong nghiên cứu của mình, Credit Suisse ước tính GDP của Catalonia sẽ giảm gần 20% nếu li khai khỏi Tây Ban Nha, do các doanh nghiệp sẽ rời đi và hoạt động thương mại mới phần còn lại của Tây Ban Nha cũng bị ảnh hưởng. GDP giảm 20% đồng nghĩa Catalonia sẽ còn nghèo hơn cả phần còn lại của Tây Ban Nha, chưa kể hoạt động li khai còn gây ra tình trạng dòng vốn chảy ra khỏi khu vực, bất ổn tài chính và sự ra đời của một loại tiền tệ mới.

Chính vì vậy, Credit Suisse cho rằng những lời kêu gọi độc lập chẳng qua chỉ là điều kiện mặc cả của chính phủ Catalonia với chính quyền trung ương chứ không phải là một khả năng có thể xảy ra. Li khai không chỉ đòi hỏi phải có sự thay đổi trong hiến pháp Tây Ban Nha mà còn có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới nền kinh tế.

Trong khi EU và chính quyền Mandrid tiếp tục thảo luận về những câu hỏi này, sự ủng hộ đối với các đảng đòi li khai ở Catalonia bắt đầu có dấu hiệu giảm sút. "Tách khỏi Tây Ban Nha là lựa chọn rất khó thực hiện đối với Catalonia", bản báo cáo kết luận.

Nguồn WSJ/Khampha