Đế chế CP của tỷ phú giàu nhất Thái Lan đối mặt nhiều thách thức

Tỷ phú giàu nhất Thái Lan, Dhanin Chearavanont, Chủ tịch kiêm CEO CP Group, đã xây dựng nên gia tài của mình từ các trang trại nuôi gà, heo và tôm. Từ đó, ông đã vươn ra và tạo nên một "đế chế" đa ngành và đa quốc gia, từ cửa hàng tiện lợi 7-Eleven và viễn thông tại quê nhà, tới sản xuất nhựa và dược phẩm ở Trung Quốc, cũng như sản xuất thức ăn gia súc tại Nga và trứng gà ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Nhưng giờ đây, những khoản đầu tư này đang bị lung lay bởi những cơn gió ngược chiều về kinh tế lẫn chính trị, đe dọa sự bền vững của đế chế CP.

Doanh thu sụt giảm ngay trong ngành kinh doanh cốt lõi

Ông Dhanin, 76 tuổi, đã góp công lớn đưa Tập đoàn CP thoát khỏi cuộc khủng hoảng cúm gia cầm, vốn đã "càn quét" ngành kinh doanh gia cầm một thập kỷ trước, để ghi nhận mức doanh thu 40 tỷ USD trong năm 2013.

Sau nhiều năm phát triển mạnh mẽ, CP hiện có 300.000 nhân viên làm việc cho 200 công ty con của tập đoàn này tại 17 quốc gia trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau. Hai công ty con của tập đoàn này đang niêm yết tại Thái Lan và một số công ty con khác niêm yết trên sàn chứng khoán ở Hong Kong, Đài Loan và Indonesia.

Tuy nhiên, công ty con lớn nhất đã niêm yết của CP là CP Foods đã bị rớt tới 1/3 giá cổ phiếu trong vòng 1 năm qua. Lợi nhuận của công ty này trong năm 2014 đã giảm tới 44% so với lúc đỉnh cao vào năm 2012.

Ông Dhanin đã đoán trước lợi nhuận từ các hoạt động trong nước chịu tác động mạnh bởi tình trạng bất ổn kinh tế tại Thái Lan sau cuộc đảo chính quân sự hồi tháng 5/2014. Các nhà phân tích cho rằng sức mua yếu đi đã ảnh hưởng đến tình hình kinh doanh của chuỗi cửa hàng 7-Eleven, trong khi ngành tôm cũng đang trải qua các đợt dịch bệnh. Cùng với đó, mảng kinh doanh chính của Tập đoàn - thịt gà và heo - đang chịu sức ép từ tình trạng thừa cung trên thị trường. Giá các mặt hàng này đã giảm hơn 10% trong năm nay.

Đối phó với tình trạng này, CP đang kỳ vọng nhu cầu dài hạn về thịt và hải sản sẽ gia tăng tại các thị trường mới nổi. Tuy nhiên, việc đồng rúp Nga suy yếu đã làm giảm doanh thu từ hoạt động nông nghiệp và sản xuất thức ăn chăn nuôi của CP của nước này. Tại Thổ Nhĩ Kỳ, nơi CP đang sản xuất thịt gà và trứng, tình trạng bất ổn chính trị đã khiến nhu cầu tiêu dùng thấp hơn.

Brazil là một trong những đối thủ chính của Thái Lan trong ngành thực phẩm. Đồng tiền real của Brazil suy yếu đã làm cho xuất khẩu của nước này trở nên cạnh tranh hơn ở châu Âu và Đông Nam Á, tạo ra áp lực đối với hàng hóa xuất khẩu của CP.

Tại Trung Quốc, CP đã đầu tư trong nhiều lĩnh vực bao gồm nông nghiệp, bán lẻ, sản xuất và bất động sản. Điều này đã khiến cho họ đang phải vật lộn với tình trạng giảm tốc nền kinh tế và tăng trưởng chậm lại trong những năm tới tại nước này.

Chuyển hướng sang lĩnh vực tài chính

Sinh ra trong một gia đình người Thái gốc Hoa, ông Dhanin kế vị cha mình giữ vị trí Chủ tịch CP vào năm 1969 và mở rộng hoạt động trong ngành chăn nuôi, đặc biệt là gia cầm. Giới trong ngành công nghiệp này nói đùa rằng từ CP (Charoen Pokphand) là viết tắt của từ 'chicken and pork' (thịt gà và heo). Ông được xem là người có mối quan hệ thân cận với các nhà lãnh đạo của Trung Quốc trong nhiều thập kỷ. CP cũng là công ty nước ngoài đầu tiên đăng ký hoạt động tại Trung Quốc sau khi nước này bắt đầu mở cửa nền kinh tế.

Năm ngoái, một tháng sau cuộc đảo chính ở Thái Lan, Dhanin đã bán 18% cổ phần tại công ty viễn thông True Corp của ông cho China Mobile, một doanh nghiệp nhà nước của Trung Quốc.

Trong khi doanh thu từ thức ăn chăn nuôi thu hẹp tại Trung Quốc, ông Dhanin đang chuyển hướng sang các lĩnh vực mới như tài chính và bảo hiểm. Năm 2013, Tập đoàn CP đã mua một lượng cổ phần trị giá 9,4 tỷ USD của bảo hiểm Ping An, công ty bảo hiểm lớn thứ hai Trung Quốc. Trong tháng 1, Tập đoàn cũng hợp tác với một đối tác Nhật Bản để bỏ ra 10,4 tỷ USD mua cổ phần tại Citic, một trong những công ty nhà nước lớn nhất Trung Quốc.

Những động thái bước chân vào ngành tài chính của CP đang thách đố các chuyên gia phân tích. Một nhà phân tích tại Religare Capital Markets cho rằng những khoản đầu tư đó "ngụ ý rằng triển vọng từ hoạt động kinh doanh cốt lõi là mảng công nghiệp thực phẩm và nước giải khát có thể đã bị hạn chế và họ nhận thấy cơ hội tốt hơn từ những ngành khác".

Đại diện CP Group nói rằng những khoản đầu tư vào Citic và Ping An đã thành công và không hề ảnh hưởng đến mảng thực phẩm.

Tuy nhiên, các nhà đầu tư cảm thấy không thuyết phục bởi chiến lược này. Cổ phiếu của CP Foods PCL, công ty con đã niêm yết lớn nhất của Tập đoàn, đã giảm gần một phần ba trong năm qua. Mặc dù vậy, khối tài sản của ông Dhanin vẫn trị giá lên đến 22,1 tỷ USD tính đến ngày 10/11 và được xếp thứ 37 trong danh sách tỷ phú giàu nhất thế giới của Forbes.

Lãi ròng, nợ phải trả và giá cổ phiếu trong những năm qua của CP Foods. Nguồn: WSJ

CP Foods là nhà cung cấp thịt heo, thịt gà và thức ăn chăn nuôi lớn nhất tại Thái Lan, nhưng giờ đây, doanh thu từ nước ngoài, đặc biệt là Trung Quốc và Việt Nam, đã chiếm khoảng 60% tổng doanh thu.

Năm ngoái, CP Foods công bố lãi ròng 294 triệu USD, giảm 44% so với mức đỉnh đạt được năm 2012. Các nhà phân tích nhận định lợi nhuận của CP Foods sẽ tiếp tục ở mức thấp ít nhất trong hai năm nữa, theo Standard & Poor's Capital IQ.

Nợ gia tăng lại là một mối quan tâm khác. Nợ phải trả của công ty này đã tăng gần gấp bốn lần trong 5 năm qua mà chủ yếu đến từ chi phí kinh doanh và hoạt động đầu tư ở nước ngoài. CP Foods đã chi 680 triệu USD cho một nhà máy chế biến gia cầm ở Nga.

Đại diện Tập đoàn CP cho biết công ty "khá thoải mái" với các khoản nợ hiện tại. "Các công ty niêm yết chính của chúng tôi đều có một hồ sơ theo dõi việc vay nợ một cách thận trọng và có kỷ luật".

Tuy nhiên, CP vẫn tin tưởng vào cơ hội tăng trưởng tại Trung Quốc, các chuyên gia nhận định. Một công ty con của CP đã bắt đầu xây dựng một nhà máy chế biến thực phẩm ở Trung Quốc. Nhà máy sẽ sản xuất các loại thực phẩm đóng gói như bánh bao và bánh hấp.

Đại diện CP còn cho biết hiện Tập đoàn đang nhìn thấy cơ hội từ những thị trường mới nổi khác như Nga và Ấn Độ và đang tìm cách đầu tư dài hạn tại đây. Hoạt động sản xuất tôm của công ty con lớn nhất của CP đang hồi phục với "tốc độ ổn định và vững chắc", vị này cho biết thêm.

Trường Văn

Nguồn WSJ