Đầu tư Trung Quốc đã “tràn” vào châu Âu ngay trong khủng hoảng

Năm 2010, tổng khối lượng đầu tư trực tiếp của Trung Quốc vào EUchỉ đạt hơn 6,1 tỷ euro, thấp hơn mức đầu tư vào Ấn Độ, Iceland hay Nigeria. Tuy nhiên, đến cuốinăm 2012, tổng đầu tư của Trung Quốc vào liên minh này đã tăng gấp 4 lần, lên gần 27 tỷ euro, theosố liệu tổng hợp của Deutsche Bank.

Giới phân tích nói rằng, đó không phải là một trào lưu ngắn hạn màlà một sự chuyển đổi mô hình đầu tư ra nước ngoài của Trung Quốc và được dự báo sẽ tăng ổn địnhtrong vòng một thập kỷ tới.

"Chúng tôi đã nhìn thấy một làn sóng đầu tư của Trung Quốc vào châuÂu, đặc biệt (qua M&A) vào giai đoạn cao trào của cuộc khủng hoảng nợ", Thilo Hanemann, mộtchuyên gia trong lĩnh vực đầu tư ra nước ngoài của Trung Quốc và là Giám đốc nghiên cứu của RhodiumGroup, một tổ chức tư vấn nghiên cứu, cho biết.

"Đây một mặt là sự tranh thủ thời cơ do các tài sản có giá rẻ vàmặt khác là một sự dịch chuyển cơ cấu đầu tư ra nước ngoài của Trung Quốc, từ chỗ giành lấy cácnguồn tài nguyên thiên nhiên ở các nước đang phát triển sang thâu tóm các thương hiệu và công nghệở các nước phát triển".

Tờ Financial Times trong tuần này đã điều tra về xu hướng hiện đạitrong đầu tư, di trú và tham vọng của Trung Quốc ở châu Âu. Một loạt báo cáo từ Bắc Kinh đến Milan,Madrid, Lisbon và Athens tiết lộ quy mô mở rộng của Trung Quốc ở châu Âu, dòng chảy đầu tư, chiếnlược đầu tư và di cư của các nhà đầu tư Trung Quốc, tất cả nằm trong một nỗ lực mang tầm quốc gia -một chính sách "ra ngoài" được bắt đầu từ năm 1999 - nhằm tìm kiếm các thị trường mới và tăng cườngsức mạnh kinh tế của Trung Quốc.

Tổng đầu tư của Trung Quốc vào châu Âu đã giảm phần nào từ mức đỉnhcủa các năm 2011 và 2012, nhưng giới phân tích trên khắp lục địa già nhìn thấy hàng loạt thương vụM&A đang trong quá trình thực hiện và những dấu hiệu cho thấy đầu tư sẽ tăng mạnh trong thập kỷnày.

Dữ liệu chính thức về đầu tư ra nước ngoài của Trung Quốc - cả đầutư từ nước ngoài - vốn nổi tiếng không đáng tin cậy, bởi Chính phủ nước này không tính đến hầu hếthoạt động của các công ty con của Trung Quốc ở nước ngoài và không cố gắng trắc nghiệm điểm cuốicủa các chu trình đầu tư.

Các tổ chức độc lập, như Rhodium Group và Heritage Foundation, đãghi nhận một sự dịch chuyển gần đây trong dòng tiền của Trung Quốc từ các nước đang phát triển giàutài nguyên ở châu Phi sang các nước phát triển, trong đó có châu Âu.

Các công ty tư nhân của Trung Quốc đóng một vai trò quan trọngtrong sự chuyển tiếp này. Các doanh nghiệp quốc doanh Trung Quốc là những đơn vị tiên phong trongđầu tư ra nước ngoài, chiếm khoảng 78% tổng đầu tư vào châu Âu trong thời gian từ 2008 đến 2013,theo Deutsche Bank. Tại quê nhà, các tập đoàn nhà nước này thống lĩnh các ngành công nghiệp, nhưviễn thông, vận tải, năng lượng và tài chính.

Nhưng từ năm 2011 đến 2013, tỷ trọng của các công ty tư nhân tronghoạt động M&A của Trung Quốc tại châu Âu đã tăng lên 30%, so với mức 4% trong 3 năm trước đó,nghiên cứu của Deutsche Bank cho thấy.

Hoạt động đầu tư có xu hướng co cụm vào các nước riêng lẻ trong mộtnăm nhất định, theo dữ liệu tổng hợp của Heritage Foundation. Chẳng hạn, trong năm 2014 này, Italialà điểm đến lớn nhất của Trung Quốc ở châu Âu. Tính ra, có gần một nửa trong số 7 tỷ USD tổng đầutư của Trung Quốc vào Italia được thực hiện trong năm 2014. Hay Bồ Đào Nha nhận được làn sóng đầutư từ Trung Quốc vào các năm 2011 và 2014.

Đầu tư của Trung Quốc vào châu Âu - mặc dù vẫn đang tăng lên - vẫnđối diện với một vài trở ngại.

"So với 4.000 tỷ USD dự trữ ngoại hối của Trung Quốc, khối lượngđầu tư vào châu Âu vẫn chả thấm vào đâu. Lý do là châu Âu không sẵn sáng bán cho Trung Quốc cáccông nghệ hàng đầu của mình và cũng không có nhiều thứ khác mà Trung Quốc thực sự thèm muốn", DerekScissors, học giả ở American Enterprise Institute và là người tự xây dựng một cơ sở dữ liệu độc lậpvề đầu tư ra nước ngoài của Trung Quốc, cho biết. "Trong tương lai, chúng ta có thể sẽ chứng kiếnmột đợt tăng ổn định (trong đầu tư của Trung Quốc vào châu Âu), nhưng không đột phá".