Dân số già tác động mạnh tới xếp hạng tín nhiệm của nhiều quốc gia

Theo Financial Times, dân số già hóa đang ảnh hưởng đến tài chính công trên toàn thế giới, với các cơ quan xếp hạng cảnh báo rằng việc tăng lãi suất gần đây đang khiến chi phí cho lương hưu và chăm sóc sức khỏe cao hơn.

Khi nhiều quốc gia tăng mạnh lãi suất để phản ứng với lạm phát cao kỷ lục, 3 tổ chức xếp hạng tín nhiệm hàng đầu thế giới gồm Moody’s, S&P và Fitch đều cảnh báo rằng bối cảnh nhân khẩu học xấu đi đã bắt đầu ảnh hưởng tới xếp hạng tín nhiệm của các chính phủ.

Họ nói thêm rằng việc hạ cấp có thể xảy ra nếu không có những cải cách sâu rộng, có nguy cơ tạo ra một vòng luẩn quẩn với gánh nặng tài khóa và chi phí đi vay tăng cao hơn.

Ông Dietmar Hornung, Phó Giám đốc Điều hành tại Moody’s Investors Services, cho biết: “Trước đây, nhân khẩu học là một yếu tố được cân nhắc từ trung hạn đến dài hạn. Nhưng giờ đây, tương lai đó đã đến và đã ảnh hưởng tới hồ sơ tín nhiệm của các quốc gia.”

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) tháng này đều đã nâng lãi suất lên mức cao nhất kể từ khủng hoảng tài chính, theo đó làm tăng mức chi trả nợ của các chính phủ.

“Dù diễn ra chậm, nhưng các vấn đề nhân khẩu học đang ngày càng trở nên cấp bách hơn”, ông Edward Parker, Giám đốc nghiên cứu toàn cầu về các quốc gia tại Fitch, nói. “Chúng tôi nhận thấy rõ những tác động bất lợi của vấn đề nhân khẩu học tại nhiều quốc gia và những tác động này đang gia tăng”, ông cho biết thêm.

Tháng trước, Fitch đã hạ xếp hạng tín nhiệm của Pháp và cảnh báo rằng chương trình cải cách lương hưu của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron có thể bị đình trệ.

Các cơ quan xếp hạng cho biết sự gia tăng chi phí đi vay vừa làm gia tăng những thay đổi đối với dân số trong độ tuổi lao động, vừa tác động tới nền tài chính công của các quốc gia do chi phí hưu trí và y tế tăng lên.

Điều này đã ảnh hưởng đến triển vọng nợ công ở EU, nơi mà theo Ủy ban châu Âu, tỉ lệ dân số trên 65 tuổi sẽ tăng từ 20% hiện nay lên 30% vào năm 2050, cũng như ở Nhật và Mỹ. 

Ông Marko Mrsnik, nhà phân tích hàng đầu tại S&P Global Ratings, nói thêm rằng, theo một nghiên cứu của S&P, chi phí đi vay tăng một điểm phần trăm sẽ làm tăng tỉ lệ nợ trên tổng sản phẩm quốc nội của Nhật, Ý, Anh và Mỹ lên khoảng 40-60 điểm phần trăm vào năm 2060.

Ông nói: “Đó là mức tăng đáng chú ý, cho thấy cần thực hiện các cải cách để giải quyết áp lực già hóa dân số hoặc những cải cách tài chính khác nếu muốn nợ chính phủ được duy trì bền vững”.

S&P cho biết vào tháng 1 rằng khoảng một nửa số nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ bị hạ cấp xuống mức “junk” (rủi ro cao) vào năm 2060, tăng từ mức khoảng 1/3 hiện tại, nếu các biện pháp không được thực hiện để giảm bớt chi phí cho dân số già”.

Theo ước tính của tổ chức này, nếu thiếu cải tổ trong chính sách tài khóa liên quan tới già hóa dân số, một chính phủ sẽ chịu thâm hụt ngân sách khoảng 9,1% GDP vào năm 2060, tăng đáng kể so với mức 2,4% của năm 2025.

S&P cũng dự báo rằng chi phí lương hưu sẽ tăng trung bình 4,5 điểm phần trăm GDP vào năm 2060, đạt 9,5%, mặc dù có sự khác biệt lớn giữa các quốc gia. Cơ quan xếp hạng dự đoán rằng, từ năm 2022-2060, chi tiêu chăm sóc sức khỏe sẽ tăng 2,7 điểm phần trăm GDP đối với một quốc gia trung bình.

Các nhà phân tích nói rằng trên toàn thế giới, các quốc gia trung và Nam châu Âu có hồ sơ nhân khẩu học tồi tệ nhất, trong khi Đức là quốc gia có dân số đang già đi với tốc độ nhanh nhất trên toàn cầu.

Một lưu ý của Moody's năm nay cho biết sự căng thẳng trên thị trường lao động Đức rất dễ nhìn thấy, đồng thời bổ sung rằng: "tiềm năng tăng trưởng sẽ yếu hơn nữa trong năm tới nếu không có cải cách".

Các cơ quan xếp hạng cũng đã lên tiếng báo động về thâm hụt mang tính hệ thống trong hệ thống hưu trí Tây Ban Nha, cũng như hiệu quả quản lý tài chính của Pháp.

Tuy nhiên, các tổ chức này đánh giá cao những cải tổ sâu rộng trong hệ thống hưu trí của Hy Lạp sau cuộc khủng hoảng nợ. Trong một cuộc khỏa sát với 81 quốc gia của S&P, Hy Lạp là nước duy nhất được dự báo có chi phí liên quan tới dân số già hóa giảm vào năm 2060.

Ngược lại, một số quốc gia châu Á có triển vọng xấu đi do áp lực nhân khẩu học. Ông Parker nói: “Nếu nhìn vào năm 2050, thì Hàn Quốc, Đài Loan và Trung Quốc là một số quốc gia có hồ sơ tồi tệ nhất".

Có thể bạn quan tâm: 

Nợ tiêu dùng Mỹ lên đến 17.000 USD

Nguồn FT