Cựu cố vấn John Bolton tiết lộ 5 bí mật về chính sách của Tổng thống Trump với châu Á

Một cuốn hồi ký mới của John Bolton, cựu cố vấn an ninh quốc gia của Tổng thống Donald Trump, đã gây sóng gió trong tuần qua vì những mô tả nhà lãnh đạo Mỹ thực hiện ngoại giao Mỹ theo ý thích riêng của mình, đặc biệt là khi nói đến châu Á. Những đoạn trích trong cuốn sách miêu tả ông Trump là người điều khiển hoạt động ngoại giao của Mỹ tùy ý và nhằm phục vụ cho lợi ích cá nhân, đặc biệt là trong những vấn đề liên quan tới châu Á.

Dưới đây là năm tuyên bố của ông Bolton cần lưu ý liên quan đến cách tiếp cận của ông Trump với châu Á.

Ông Trump nói với ông Tập Cận Bình xây dựng trại ở Tân Cương chính xác là điều nên làm

Tại hội nghị thượng đỉnh G-20 tại Osaka hồi tháng 6 năm ngoái, khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nói về lý do tại sao Trung Quốc xây dựng thêm các trại giam cho người dân tộc Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương, ông Trump đã trả lời một cách thông cảm và nói ông Tập nên tiếp tục kế hoạch xây trại tập trung.

Tiết lộ này được công khai trên truyền thông Mỹ ngay trước khi ông Trump kí thông qua luật trừng phạt quan chức Trung Quốc bị cáo buộc phải chịu trách nhiệm cho việc đàn áp người Duy Ngô Nhĩ và thành viên các nhóm Hồi giáo thiểu số khác.

Ông Trump đã tìm kiếm sự giúp đỡ từ ông Tập Cận Bình cho cuộc bầu cử

Khi ông đàm phán thương mại tại G-20, ông Trump nói với ông Tập về việc mua các sản phẩm nông nghiệp quan trọng của Trung Quốc đối với việc tái tranh cử của ông. Theo ông Bolton khi ông Tập đồng ý rằng hai bên nên nối lại đàm phán, ông Trump đã ca ngợi người đồng cấp Trung Quốc là "nhà lãnh đạo vĩ đại nhất trong lịch sử Trung Quốc".

Ngay trước hội nghị thượng đỉnh, ông Trump đã nói với ông Tập qua điện thoại rằng ông "nhớ" nhà lãnh đạo Trung Quốc và ông Trump cũng nói rằng thỏa thuận thương mại là điều được lòng dân nhất mà ông từng thực hiện, và nhờ nó ông sẽ có được cú hích chính trị lớn. 

Cuốn sách cũng đề cập rằng Trump đã đề nghị giảm nhẹ hình phạt đối với ZTE, công ty viễn thông lớn của Trung Quốc đã phải nhận tội vi phạm lệnh trừng phạt dành cho Iran và Triều Tiên. Ông Trump nói rằng ông sẽ "làm điều này vì ông Tập", cuốn sách viết.

Tổng thống Donald Trump và phái đoàn của ông gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại tại Osaka, Nhật Bản, vào ngày 29.6.2019. Ảnh: Nikkei Asean Review

Theo cuốn sách, ông Trump cũng nói với ông Tập rằng người Mỹ đang kêu gọi ông thay đổi Hiến pháp để được tại vị trong hơn hai nhiệm kì.

Ông Trump từ chối lên tiếng về Hồng Kông

Theo cuốn sách của ông Bolton, ông Trump đã vài lần từ chối chỉ trích công khai về vấn đề nhân quyền của Bắc Kinh, bao gồm cả các động thái hạn chế các quyền tự do của người dân Hồng Kông. 

Ông Bolton trích dẫn lời nói của ông Trump: "Tôi không muốn tham gia" và "nước Mỹ cũng có vấn đề nhân quyền" khi hàng triệu người Hồng Kông đổ xuống đường để phản đối dự luật dẫn độ của Bắc Kinh năm ngoái.

Những cuộc gặp ông Trump - Kim chỉ chú trọng vào hình ảnh

Một giai thoại trong cuốn sách kể rằng sau cuộc gặp của ông Trump với ông Kim Jong-un ở Singapore hai mùa hè trước, Tổng thống Mỹ sau đó đã ép Ngoại trưởng Mike Pompeo tặng cho ông Kim một đĩa CD "Rocket Man" có chữ kí của Elton John.

"Rocket Man" (tạm dịch "người tên lửa" là biệt danh ông Trump đã đặt cho ông Kim Jong-un một cách mỉa mai và châm chọc, nhưng sau này ông Trump đã cố diễn giải nó là một cách gọi thân thiện và trìu mến. 

"Chiếc CD này đã được gửi cho ông Kim và đây là một ưu tiên quan trọng tại Nhà Trắng trong suốt vài tháng", ông Bolton viết.

Ông Trump và ông Kim Jong-un. Ảnh: Nikkei Asean Review

Ông Trump là tổng thống Mỹ đầu tiên trong lịch sử gặp gỡ với lãnh đạo cao cấp nhất của Triều Tiên khi còn đương nhiệm tại Nhà Trắng. 

Theo miêu tả của ông Bolton, ông Trump đã gặp gỡ ông Kim Jong-un một cách có tính toán, kí kết "một văn bản không có nội dung gì quan trọng" và "tổ chức họp báo nhằm tuyên bố chiến thắng" để kết thúc cuộc họp thay vì tập trung vào những lo ngại về vấn đề hạt nhân thực sự.

Ông Trump đã không thực sự hiểu được ai là đồng minh của Mỹ ở châu Á

Trong một cuộc họp với Nhật Bản để thảo luận về thương mại, khi nói về tầm quan trọng của liên minh giữa hai nước, ông Trump đã viện dẫn cuộc tấn công vào Trân Châu Cảng gần 80 năm trước, điều này đã tạo nên sự bực tức từ Thủ tướng Shinzo Abe. Cuộc họp trở nên căng thẳng từ và kết thúc nhanh chóng.

Ông Bolton cũng mô tả ông Trump là "đặc biệt khó tiêu" về những vấn đề ở Đài Loan, do ông thường xuyên giao tiếp với những người ở Phố Wall, những người đã làm giàu từ các khoản đầu tư ở Trung Quốc đại lục. Ông Trump thường chỉ vào ngòi của cây bút Sharpie của mình và nói "đây là Đài Loan", sau đó chỉ vào chiếc bàn Kiên định tại Phòng Bầu dục và nói tiếp "còn đây là Trung Quốc", ông Bolton kể.

Có thể bạn quan tâm:

►Mỹ đang bế tắc trong thỏa thuận thương mại với Trung Quốc?

Nguồn Nikkei Asian Review