Chính phủ Anh nói về những rắc rối khi tách rời EU, nhưng có thể đã quá muộn

Theo The Economist, 2 tháng sau khi Anh rời thị trường đơn lẻ và liên minh thuế quan để ủng hộ Hiệp định hợp tác và thương mại (TCA), các khiếu nại đang tăng lên, từ những người bán hải sản và xuất khẩu thịt lợn cho đến những tín đồ thời trang và nhạc sĩ. Một số vấn đề đang “nổi cộm”, nhưng hầu hết là hậu quả của quyết định ưu tiên chủ quyền đối với việc tiếp cận thị trường của Thủ tướng Boris Johnson.

Vấn đề lớn nhất là giao thức giữa Anh và Bắc Ireland, theo đó nơi bị tổn hại là thị trường hàng hóa và liên minh thuế quan. Nhưng giờ đây, việc kiểm tra biên giới đã bắt đầu, làm gián đoạn thương mại. Điều này khiến nhiều người yêu cầu Thủ tướng Anh Boris Johnson nên hủy bỏ hoàn toàn giao thức này. 

Giao dịch qua con kênh giữa 2 lãnh thổ còn bị ảnh hưởng nhiều hơn. Báo cáo của Phòng Thương mại Anh cho biết gần một nửa số nhà xuất khẩu sang EU đã gặp trở ngại. Mặc dù TCA hứa hẹn thuế quan và hạn ngạch bằng 0, nhưng điều đó phải tuân theo các yêu cầu về quy tắc xuất xứ để đảm bảo rằng hàng hóa xuất khẩu trước tiên không phải nhập khẩu từ bên ngoài EU. 

Quy tắc xuất xứ đã ảnh hưởng đến các doanh nghiệp từ siêu thị đến thức ăn vật nuôi cho đến các nhà thiết kế thời trang. Các quy tắc vệ sinh nghiêm ngặt cũng đang cản trở xuất khẩu nhiều loại nông sản. Giáo sư chính trị Daniel Kelemen tại Đại học Rutgers, người đang đối chiếu các ví dụ về các rào cản thương mại Brexit ghi nhận gần 200 trường hợp trong tuần này.

Các dịch vụ cũng không tốt hơn, chủ yếu là do TCA bỏ qua chúng. Hy vọng của London về việc duy trì hoạt động kinh doanh trên khắp châu Âu thông qua việc cấp các quy định tương đương đã tan thành mây khói. Thay vào đó, EU phản đối việc Amsterdam coi London là thị trường có thị phần lớn nhất lục địa. 

Các nhạc sĩ, diễn viên, nhà thiết kế thời trang và các công ty dịch vụ chuyên nghiệp đang cho rằng những rào cản gây tốn kém và làm hạn chế việc đi lại. Một quyết định tạm thời chấp nhận sự đầy đủ của các tiêu chuẩn bảo vệ dữ liệu của Anh là một tia hy vọng hiếm hoi và thậm chí điều này có thể gây nhiều thách thức.

Cơ hội giảm bớt những rào cản này là rất nhỏ. Ông Mujtaba Rahman của công ty tư vấn Eurasia Group nói rằng: Có thể có những cải thiện ở mức biên, nhưng bất kỳ điều gì đáng kể (chẳng hạn như Anh tuân thủ các tiêu chuẩn vệ sinh của EU) sẽ yêu cầu ông Johnson vượt qua ranh giới đỏ về chủ quyền của mình. Việc thăng chức cho ông Lord Frost, nhà đàm phán cứng rắn của TCA, thay thế ông Michael Gove làm bộ trưởng phụ trách các mối quan hệ với EU, không làm tăng thêm sự thỏa hiệp. Những thông tin tích cực từ chương trình tiêm chủng vaccine của Anh dù chỉ là khoa trương, cũng không giúp ích được gì.

Ảnh: Bloomberg Economics.

Chi phí của Brexit có thể mất một khoảng thời gian để cảm nhận rõ ràng. Ông Tom Sampson của Trường Kinh tế London lưu ý rằng những con số thương mại hàng hóa đầu tiên cho tháng 1 sẽ được công bố vào giữa tháng 3. Những gì phù hợp với mô hình của TCA đã làm cho Vương quốc Anh trong một châu Âu đang thay đổi, chỉ ra rằng xuất khẩu của Anh sang EU đã giảm trong 10 năm và thu nhập trên đầu người giảm 6%. Mức suy giảm này lớn hơn tác động của COVID-19. Mặc dù, có thể có sự bù đắp từ các thỏa thuận thương mại với các nước thứ 3 hoặc sự khác biệt về quy định, nhưng sự bù đắp đó còn rất xa và không chắc chắn.

Nhà kinh tế học người Anh Dan Hanson của Bloomberg Economics cho biết: tổng chi phí của Brexit vào cuối năm 2020 là 200 tỉ bảng Anh vì sự không chắc chắn tiếp tục gây thiệt hại cho các công ty và người tiêu dùng. Ảnh: Touch Stone.

Điều bất thường đối với một thỏa thuận thương mại lớn là việc chính phủ Anh từ chối tiến hành đánh giá tác động của TCA. Không nghi ngờ gì vì điều đó sẽ tạo ra kết quả tiêu cực. Bộ trưởng Ngoại giao Anh Dominic Raab nói rằng: Lợi ích của Brexit sẽ không xuất hiện trong 10 năm. 

Trước đây, trường hợp của Thụy Sĩ, sau một cuộc trưng cầu dân ý thua lỗ trong gang tấc đã quay lưng lại với thị trường đơn lẻ vào năm 1992. Trong thập kỷ sau, nền kinh tế Thụy Sĩ tăng trưởng chậm hơn bất kỳ thành viên EU nào.

Tuy nhiên, Thụy Sĩ cũng cung cấp cho các thành viên Brexiteers một số kinh nghiệm nhất định. Ba thập kỷ đàm phán “nảy lửa” với Brussels đã không thuyết phục được cử tri Thụy Sĩ thay đổi ý kiến. Trên thực tế, sự ủng hộ đối với việc gia nhập của Thụy Sĩ vào EU đã giảm: không có đảng chính trị nào ủng hộ ý tưởng này. 

Có thể bạn quan tâm:

► Nước Anh đang tiến sang một chương mới trong mối quan hệ với phần còn lại của châu Âu