Chân dung người có khả năng kế nhiệm chủ tịch Fed Ben Bernanke

Tháng 7/1996, chủ tịch Cục Dự trữ liên bang (Fed) Alan Greenspan lần đầu tiên nhìn thấy cơ hội đưa lạm phát hàng năm xuống mức 0 - mục tiêu ổn định giá mà ông luôn coi là nhiệm vụ chính của Fed.

Tuy nhiên, bà Janet Yellen, khi đó còn là một tên tuổi tương đối mới và là một thống đốc Fed ít tên tuổi, đã có buổi tranh luận thẳng thắn với ông Greenspan. Bà cho rằng lạm phát bằng 0 không phải là điều tốt mà phải ngược lại mới tốt cho nền kinh tế.

Những gì đang diễn ra ở nước Mỹ tại thời điểm này cho thấy bà Yellen đã hoàn toàn đúng. Kể từ khi nắm giữ chức vụ phó chủ tịch Fed trong năm 2010, bà Yellen nắm giữ vai trò vô cùng quan trọng trong kế hoạch nâng tỷ lệ lạm phát Mỹ lên mức 2% mỗi năm.

Với nền tảng kiến thức kinh tế cùng tầm nhìn thấu đáo, bà Yellen hiện được xem là ứng cử viên sáng giá nhất cho ghế chủ tịch Fed khi nhiệm kỳ của ông Ben Bernanke kết thúc vào tháng 1/2014. Bà Yellen cũng là người thân cận nhất luôn sát cánh bên ông Bernanke trong việc hình thành và hỗ trợ cho chiến dịch kích thích kinh tế và giảm thất nghiệp của Fed.

Bà Yellen sinh ra và lớn lên ở Brooklyn vào năm 1946. Bà cho biết mình bắt đầu quan tâm và thích thú với kinh tế khi sử dụng cách tư duy logic của kinh tế để giúp đỡ mọi người. Bà học tập tại Yale dưới sự hướng dẫn của nhà kinh tế đoạt giải Nobel James Tobin - một người ủng hộ nhiệt thành ý tưởng chính phủ có thể giảm thiểu suy thoái. Nhận xét về bà Yellen, ông Tobin gọi bà là thiên tài có khả năng thể hiện những tranh luận phức tạp theo cách đơn giản và rõ ràng.


Bà bắt đầu sự nghiệp tại Berkeley cùng chồng, nhà kinh tế George A. Akerlof. Công việc của họ là tìm kiếm những sai sót trong các lý thuyết kinh tế. Bà và chồng cũng chứng minh được rằng chính phủ, bao gồm cả ngân hàng trung ương, thực sự có thể áp dụng các chính sách kinh tế giúp cải thiện cuộc sống người dân.

Năm 1994, chính quyền Clinton đề cử bà vào vị trí nhân sự Fed thay thế cho bà Laura D’Andrea Tyson.

Không phải ai cũng ủng hộ ý tưởng để bà Yellen lên nắm quyền Fed. Một số nhà phê bình cho rằng so với ông Bernanke, bà Yellen có hơi thận trọng thái quá. Họ lo ngại rằng bà có thể sẽ không tính đến khả năng lạm phát sẽ tăng vọt và rơi vào tình trạng mất kiểm soát nếu nền kinh tế phục hồi sức mạnh. Bên cạnh đó, nếu được đề cử, chắc chắn bà sẽ vấp phải sự phản đối của các thành viên đảng Cộng hòa trong thượng viện. Những người này lo ngại chiến dịch của Fed có thể gây mất định cho thị trường tài chính và khiến việc kiểm soát lạm phát trở nên khó khăn hơn.

Mặc dù vậy, cựu giám đốc chính sách tiền tệ của Fed, ông Vincent Reinhart, thì cho rằng việc đề cử bà Yellen sẽ không tới mức gây bất ổn cho thị trường vì thực tế bà Yellen là nhân vật có ảnh hưởng khá đáng kể. Ngoài ra, bà là người khá ủng hộ chính sách của ông Bernanke, do đó mọi sự thay đổi trong chính sách, nếu có, dưới thời bà sẽ rất ít.

Bên cạnh đó, phẩm chất của bà Yellen đã được minh chứng từ thời cựu chủ tịch Alan Greenspan.

Nếu được đề cử, bà Yellen sẽ trở thành người phụ nữ đầu tiên lãnh đạo một ngân hàng trung ương lớn.

Bản thân ông Greenspan, dù có tư tưởng đối lập, cũng phải thừa nhận bà Yellen là người rất có năng lực và tiếp tục cộng tác với bà.

Nếu được đề cử, bà Yellen sẽ trở thành người phụ nữ đầu tiên lãnh đạo một ngân hàng trung ương lớn. Nhiều người lo ngại bà đã hơi có tuổi vì bà lớn hơn ông Bernanke tới 7 tuổi và khi kết thúc nhiệm kỳ 4 năm ở Fed, bà sẽ 71 tuổi, quá giá để tiếp tục nhiệm kỳ 2. Tuy nhiên, một số người thân cận bà khẳng định bà có sức khỏe rất tốt. Nếu xét về tuổi tác, ông Greenspan còn già hơn bà Yellen khi bắt đầu nhiệm kỳ 5 năm 2004 ở tuổi 78.

Những người từng tiếp xúc với bà nhận xét bà có cá tính khá mạnh mẽ, không mờ nhạt như Paul Volcker, cũng không quá cứng nhắc như Greenspan. Bà cũng không nhỏ nhẹ như ông Bernanke, mà ngược lại, khi bắt đầu tranh luận, bà có thể làm bất ngờ người nghe.

Hiện chưa có tuyên bố chính thức từ Nhà Trắng hay đích thân ông Bernanke về việc bổ nhiệm tân chủ tịch Fed trong năm tới. Tuy nhiên, quyết định cuối cùng phụ thuộc vào ông Obama. Theo các phụ tá tổng thống, ông Obama hiện chưa quyết định người ông muốn đặt vào vị trí chủ tịch ngân hàng trung ương.

Nhà Trắng chưa có động tĩnh, song ông Bernanke thì có, thậm chí là rất nhiều. Trong tháng 3 năm nay, tin đồn về việc ông sẽ rời nhiệm sở dấy lên không ngớt khi ông thừa nhận đã mệt mỏi với công việc hiện tại và cho rằng có nhiều người đủ sức thay thế vị trí của ông. Lời đồn càng mạnh hơn khi Fed thông báo ông Bernanke sẽ không tham dự hội nghị thường niên tại Jackson Hole, một sự kiện chưa từng có trong tiền lệ 25 năm qua của Fed. Và mọi sự chú ý đều đổ dồn vào bà Yellen, người được cho là sẽ thay ông Bernanke thực hiện bài phát biểu quan trọng tại hội nghị.

Bản thân bà Yellen cũng tránh những câu hỏi về tương lai của mình, song khi được hỏi về tình trạng khan hiếm các nhà hoạch định chính sách kinh tế nữ, bà cũng úp mở sắp tới sẽ có sự kiện làm thay đổi điều đó, và nó sẽ sớm xảy ra.

Ngoài bà Yellen, còn có một số ứng cử viên tiềm năng khác cho vị trí của ông Bernanke, bao gồm Roger W. Ferguson Jr và Giáo sư Blinder, cả 2 đều là cựu quan chức Fed. Ngoài ra còn có, Timothy F. Geithner và Lawrence H. Summers, đều là cố vấn kinh tế cho ông Obama. Tuy nhiên, nhìn về cuộc đua phía trước, không khó để thấy bà Yellen có ưu thế hơn hẳn.

Cựu chủ tịch hội đồng Cố vấn kinh tế, bà Christina Romer, nhận xét: "Trong số các ứng cử viên vị trí chủ tịch Fed, bà Yellen rõ ràng là người tốt nhất. Nếu ai hỏi về ứng cử viên khác, tôi sẽ chỉ dừng lại ở vị trí số 1 là bà Yellen".

Nguồn NYTimes/Dân Việt