Campuchia ngập trong các khoản đầu tư từ Trung Quốc

→Vốn Trung Quốc đã biến đổi Campuchia như thế nào?

→Đập thủy điện do Trung Quốc xây dựng ở Campuchia sắp hoạt động

Đầu tư trực tiếp từ nước ngoài (FDI) là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế của Campuchia hiện nay, trong đó, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và các nước ASEAN là nguồn cung cấp FDI chính.

Chỉ tính riêng Trung Quốc, trong giai đoạn từ năm 1994 đến 2016, tổng giá trị đầu tư của Bắc Kinh vào Campuchia đã lên đến 14,7 tỷ USD, tập trung vào các lĩnh vực chính là nông nghiệp, công nghiệp chế biến nông sản, công nghiệp hạ tầng cơ sở, dịch vụ và du lịch, theo báo Khmer Times. Theo cam kết, trao đổi thương mại song phương sẽ tăng lên 6 tỷ USD vào năm 2020 từ con số 5 tỷ USD hiện nay.

Động lực đầu tư của Trung Quốc vào Campuchia trước hết là “mối quan hệ ngoại giao tuyệt vời” giữa hai nước, sự ổn định của tình hình chính trị và một môi trường kinh tế vĩ mô lành mạnh, giá thành lao động thấp, Bắc Kinh chia sẻ các giá trị châu Á và chiến lược của Campuchia ở Đông Nam Á. Tuy nhiên, còn nhiều vấn đề cần phải nhắc đến đằng sau những thương vụ đầu tư này.

Sự hiện diện của Trung Quốc

Chữ Trung Quốc có mặt khắp đất nước Campuchia, hiện diện trên hàng ngàn bảng hiệu. Hay không thể đi bộ xuống bất kỳ đường phố nào của thị trấn ở Campuchia mà không đi qua một sòng bạc do Trung Quốc xây dựng hay một doanh nghiệp thuộc sở hữu của Trung Quốc.

Ngay cả những quảng cáo dán trên lưng của xe tuk-tuk cũng được viết bằng tiếng Quan Thoại (một nhóm các dạng tiếng Trung Quốc có liên quan đến nhau được nói khắp miền Bắc và Đông Nam nước này). 

Sihanoukville là một ví dụ rõ ràng về sự thống trị ngày càng tăng của Trung Quốc đối với nền kinh tế của Campuchia. Nó cũng đóng vai trò như một câu chuyện cảnh báo của Bắc Kinh đối với sự phát triển và thịnh vượng trong tương lai của đất nước nhỏ bé này.

Đầu tư của Trung Quốc đã thay thế viện trợ phương Tây trước đây. Thủ tướng Campuchia thường đề cập đến Trung Quốc là "người bạn đáng tin cậy nhất của Campuchia" và khẳng định rằng Trung Quốc cần thiết cho sự phát triển bền vững của Campuchia.

Nhưng các nhà phê bình cho rằng trong việc nhượng bộ kinh tế dài hạn khác cho Trung Quốc chính là đang tạo điều kiện cho  các tham vọng và nhu cầu của Bắc Kinh.

Không nơi nào là sự thống trị kinh tế đang gia tăng của Trung Quốc rõ ràng hơn ở Sihanoukville. Nhiều người cảm nhận và hoạt động ở đây như một thành phố Trung Quốc.

Không phải là ngẫu nhiên, vì bản thân Hun Sen đã thúc giục Trung Quốc đầu tư vào thị trấn ven biển này.  Nguy cơ phụ thuộc vào ngành công nghiệp trò chơi nổi tiếng và không rõ ràng đang gia tăng ở Campuchia.

Một sòng bạc Trung Quốc được thắp sáng vào ban đêm ở Sihanoukville của Campuchia. Ảnh: Facebook

Đằng sau những cơn sốt

Sự phát triển sòng bạc của Trung Quốc đã làm thay đổi mạnh mẽ nền kinh tế của Sihanoukville, nhất là giá bất động sản tăng vọt. Những ngôi nhà địa phương trong thị trấn đã cho thuê 250 USD một tháng, chủ nhà hiện đang đòi hỏi lên tới 3.000 USD

Chủ doanh nghiệp người Anh Thomas Powell và người vợ Campuchia của ông hiện đang bị lôi kéo trong một vụ tranh chấp pháp lý với việc cho người Trung Quốc thuê đất để mở doanh nghiệp. "Thực tế là có một sự thờ ơ trắng trợn cho các hợp đồng," ông nói. Nhiều chủ nhà đang từ chối gia hạn hợp đồng cho thuê, biết rằng họ có thể nhận được một khoản thanh toán lớn hơn từ một người thuê Trung Quốc. 

Anwita Basu, một nhà phân tích thuộc Economist Intelligence Unit nói rằng, sự phát triển do Trung Quốc dẫn đầu của Sihanoukville có thể giúp thúc đẩy tăng trưởng thông qua xây dựng và du lịch trong ngắn hạn, nhưng cảnh báo về các vấn đề có thể xảy ra trong tương lai.

Một mô hình phòng trưng bày của một khu phức hợp có vốn đầu tư Trung Quốc bao gồm các căn hộ cao cấp và khách sạn ở Sihanoukville, Campuchia, tháng 4.2018. Ảnh: Diễn đàn AFP

Người dân địa phương ở Sihanoukville nói rằng nhiều chủ đất ở đây bị mê hoặc bởi những hợp đồng giá cao của người Trung Quốc, đặc biệt là ở Kampot.

Doanh nhân Campuchia Thử Pheap, chủ của Tập đoàn Try Pheap, đang xây dựng một cảng và nhà máy lọc dầu bên ngoài thị trấn Kampot, hợp tác với hai công ty Trung Quốc, bao gồm Tập đoàn Dầu khí và Hóa chất Bắc.

Hun Sen đã tuyên bố cảng sẽ có khả năng lưu trữ các tàu có trọng tải từ 10.000-30.000 tấn, là một phần của Sáng kiến ​​Vành đai và Đường bộ trị giá 1.000 tỷ USD của Trung Quốc, theo hãng truyền thông chính phủ Fresh News. Ngoài ra, với sự đầu tư của Trung Quốc, trên 2.700 kilomet đường bộ đã được cải tạo; một xa lộ nối liền Phnom Penh với Sihanoukville, một cảng nước sâu tại Kampot và một sân bay rộng mênh mông ở phía nam thủ đô đã được chính thức lên kế hoạch. Chưa kể các đập thủy điện đang được xây dựng, hay các dự án dọc theo dòng sông Mêkông...

Tuy nhiên, các cơn sốt đầu tư này khiến dân thành phố bức xúc. Một công ty du lịch địa phương cho biết: "Người Trung Quốc có mạng lưới riêng của họ. Những du khách vừa đến nơi là được đưa thẳng đến các khách sạn kiêm sòng bạc, và lưu trú ở đó". Pheap, một công nhân xây dựng trẻ nhận xét: "Chúng tôi chẳng được lợi lộc gì từ lượng du khách người Hoa đông đảo, ngoài việc vật giá tăng lên".

Nguồn Atimes