Các công ty Nhật lên kế hoạch chạy khỏi Trung Quốc

Trước khi quy định thuế Mỹ có hiệu lực, những công ty như SK Hynix của Hàn Quốc, Mitsubishi, Komatsu của Nhật Bản đã lên kế hoạch di dời sản xuất.  

SK Group (công ty thứ 5 thế giới về sản suất chất bán dẫn và là công ty mẹ của SK Hynix), khi công ty này đã mua lại 109 triệu cổ phiếu của CTCP Tập đoàn Masan (HoSE: MSN) nhằm đa dạng hóa kinh doanh sang Việt Nam.

→SK Group tính lớn trong thương vụ Masan

→Trung Quốc "né đòn, chờ thời"?

Các công ty Nhật Bản, vốn đang mắc kẹt trong cuộc chiến này vì không ít hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc được sản xuất bởi các công ty Nhật Bản đặt tại các nhà máy ở Trung Quốc. Theo Hội đồng Ngoại thương Nhật Bản, năm ngoái, các công ty Nhật Bản xuất khẩu tổng cộng 300 tỉ USD hàng hóa sang Mỹ và Trung Quốc.

Một số công ty Nhật Bản đã rục rịch chuyển dây chuyền sản xuất khỏi Trung Quốc để né đòn thuế của Mỹ. Chẳng hạn, công ty hóa chất Asahi Kasei quyết định chuyển dây chuyền sản xuất một loại vật liệu nhựa từ Trung Quốc về một nhà máy ở Nhật Bản sau khi loại nhựa này, được sử dụng trong các linh kiện ô tô, bị đưa vào danh sách bị đánh thuế 25% trong gói áp thuế 16 tỉ USD hàng hóa Trung Quốc được Mỹ chính thức áp đặt hôm 23-8.

Công ty Komatsu, nhà sản xuất thiết bị xây dựng, khai mỏ cho biết dây chuyền sản xuất một số linh kiện sử dụng cho máy đào thủy lực của công ty này tại Trung Quốc sẽ được chuyển sang các cơ sở sản xuất ở Mỹ, Nhật Bản và Mexico.

Hãng sản xuất hàng điện tử và thiết bị điện Mitsubishi Electric cho biết, máy móc gia công laser và tia lửa điện của hãng này, được sản xuất tại thành phố Đại Liên, tỉnh Liêu Ninh, Trung Quốc, nằm trong danh sách bị Mỹ áp thuế nhập khẩu 25%. Do vậy, Mitsubishi Electric quyết định chuyển hoạt động sản xuất các loại máy này về thành phố Nagoya, Nhật Bản. Nhà máy của Mitsubishi Electric tại Đại Liên vẫn tiếp tục sản xuất các sản phẩm dành cho thị trường Trung Quốc.

Các công ty Nhật Bản cũng đầu tư mạnh mẽ để xây dựng nhà máy ở Trung Quốc rồi sau đó, xuất khẩu hàng hóa trở về Nhật Bản hoặc sang các nước khác, bao gồm Mỹ. Kể từ khi ông Shinzo Abe lên nắm quyền ở Nhật Bản vào năm 2012, chính phủ của ông tìm cách thuyết phục các công ty Nhật Bản giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc như là điểm đến đầu tư đồng thời tập trung vào các nước Đông Nam Á, chẳng hạn như Việt Nam theo một chiến lược có tên gọi “Trung Quốc + 1”. Thực tế, đầu tư của Nhật Bản tại Trung Quốc đã giảm trong hai năm qua.

Tuy nhiên, vào năm 2015, Trung Quốc phát động chương trình “Made in China 2025” như là chính sách để củng cố năng suất ngành công nghiệp và kích thích đầu tư vốn. Các công ty Nhật Bản có nhà máy đặt tại Trung Quốc được hưởng lợi nhờ chương trình này nhưng các gói thuế phạt của Trump đang đảo ngược tình thế.

Vẫn còn quá sớm để dự báo rằng các gói áp thuế phạt ngày càng gia tăng của Mỹ nhằm vào hàng hóa Trung Quốc có thể châm ngòi cho làn sóng tháo chạy khỏi Trung Quốc của các công ty Nhật Bản và các công ty nước ngoài khác. Tuy nhiên, theo giới phân tích, nếu Mỹ và Trung Quốc sa lầy vào một cuộc chiến thương mại kéo dài, nguy cơ làn sóng tháo chạy này sẽ tăng lên.

“Nếu các gói thuế của Mỹ nhằm vào hàng xuất khẩu Trung Quốc duy trì trong một thời gian dài, một số công ty sẽ phải quyết định di chuyển các cơ sở sản xuất ra khỏi Trung Quốc”, nhà kinh tế Hiroshi Kubotani từ Viện Nghiên cứu Bảo hiểm nhân thọ Nippon (Nhật Bản), nói với tờ The Japan Times, nhận định.