Biểu tượng sức mạnh Mỹ đang dần mất đi

Kết thúc nhiệm kỳ tổng thống gây nhiều tranh cãi của mình, ông Trump phải gánh chịu sự thật hết sức mỉa mai.

Ngay từ tuần đầu tiên làm Tổng thống Mỹ, ông Donald Trump đánh dấu bằng quy định tạm thời cấm công dân của 7 nước Hồi giáo, bao gồm Iran, Iraq, Libya, Somalia, Sudan, Yemen và Syria nhập cảnh vào Mỹ. Bây giờ với 4 tháng còn lại cho đến cuộc bầu cử tiếp theo của Mỹ và đại dịch COVID-19 đang hoành hành, người Mỹ là những người bị cấm trong hầu hết các chuyến du lịch nước ngoài.

Các nhà phê bình cho rằng, đây là một sự mỉa mai cay đắng đối với thế giới quan của Tổng thống Trump trong thời điểm này. Việc công dân Mỹ bị cấm nhập cảnh vào các quốc gia khác vì đại dịch COVID-19 còn thể hiện biểu tượng của nước Mỹ đã bị mất chỗ đứng. Có rất nhiều khả năng để các đồng minh tập trung vào nguyên nhân làm Mỹ đánh mất vị thế như quyết định rời khỏi WHO, thất bại trong các chiến dịch áp lực tối đa của Mỹ đối với Triều Tiên, Iran và Venezuela.

Bà Ellie Geranmayeh - một thành viên chính sách cao cấp của Hội đồng Quan hệ đối ngoại châu Âu cho biết: “Bây giờ, người Trung Quốc nằm trong danh sách các quốc gia có thể nhập cảnh vào EU chứ không phải là Mỹ. Chúng tôi đã thấy những hậu quả thực tế của chính sách đối ngoại của Mỹ trong ba năm qua, ý nghĩa của nó và những thiệt hại mà nó đã gây ra. Biểu tượng về sức mạnh Mỹ đang dần bị đánh mất.

Tính biểu tượng của những khoảnh khắc như vậy là không thể giải thích được. Các chuyên gia lo lắng rằng, sẽ có thiệt hại lâu dài cho nước Mỹ bởi sự thất bại của họ trong việc kiểm soát COVID-19. Với các doanh nghiệp Mỹ đang gặp khó khăn vì đại dịch, nền kinh tế lớn nhất thế giới có nguy cơ kéo theo sự phục hồi toàn cầu thay vì cung cấp năng lượng cho nó như các cuộc khủng hoảng trong quá khứ. Nền kinh tế Mỹ hiện dự kiến sẽ tăng trưởng gần 6% trong năm nay, trong khi Trung Quốc dự kiến sẽ tăng trưởng gần 2%.

Châu Âu mở cửa trở lại từ ngày 1.7 nhưng người Mỹ vẫn nằm trong danh sách bị cấm nhập cảnh. Nguồn ảnh: EPA.

Điều này có thể cắt xén một nguồn ảnh hưởng quan trọng của nước Mỹ. Chính ý tưởng cốt lõi của cách tiếp cận chính sách đối ngoại của chính quyền Trump là sử dụng sức mạnh kinh tế như một món ăn.

Chuyên gia kinh tế trưởng của Bloomberg - ông Tom Mitchik cho rằng: “Nếu bạn đang phát triển, bạn có nhiều tài nguyên hơn để phân phối. Điều này được ví như những miếng khoai tây chip mà bạn có thể đưa ra và nó làm tăng sức mạnh địa chính trị của bạn. Ngược lại, nếu bạn thu hẹp lại, bạn mất đi sức mạnh đó”.

Các số liệu mới nhất từ chính phủ Mỹ cho thấy, tỉ lệ thất nghiệp ở mức 11,1% trong tháng 6 so với 3,5% ngay trước đại dịch. Khoảng 19,3 triệu người Mỹ cũng vẫn nằm trong danh sách trợ cấp thất nghiệp của chính phủ. Và điều không chắc chắn là liệu Quốc hội Mỹ và Tổng thống Trump có đồng ý về một vòng kích thích kinh tế tiếp theo hay không.

Cả hai mối đe dọa của Mỹ bao gồm lệnh áp đặt thuế quan liên tục của chính quyền Trump chống lại Liên minh châu Âu và các mối đe dọa trừng phạt mới đối với Đức vì đã thúc đẩy đường ống khí đốt Nord Stream 2 đã dẫn đến việc các đồng minh đang thực hiện các biện pháp phòng ngừa mới để bảo vệ chính họ khỏi nền kinh tế Mỹ.

Sau hơn 3 năm, chính sách ngoại giao kinh tế cưỡng chế của Mỹ không có nhiều ảnh hưởng. Việc áp đặt các chế độ trừng phạt đối với Iran, Venezuela, Nga và Bắc Triều Tiên đã gây ra rất ít sự thay đổi đối với các quốc gia đó. Và chắc chắn một trận chiến ăn miếng trả miếng với Trung Quốc đã khiến mối quan hệ hai bên trở nên tồi tệ hơn. Điều này dẫn đến Mỹ khó kiểm soát hành vi của Bắc Kinh.

Kế hoạch của Nhà Trắng cho một cuộc họp 3 bên của các đối tác thương mại Bắc Mỹ trong tuần này cũng đã sụp đổ. Thủ tướng Canada - ông Justin Trudeau từ chối tham gia cuộc họp. Điều này thực sự gây bối rối cho chính quyền Trump.

Việc nước Mỹ bị mất ảnh hưởng đang biểu hiện theo những cách không thể đoán trước. Đấu tranh với Trung Quốc, Việt Nam và một số quốc gia khác có nghĩa là Mỹ sẽ không thể đưa các nhà ngoại giao của họ trở lại các quốc gia mà họ đang làm việc. Các nhà ngoại giao này sẽ bị cản trở bởi chính phủ nước chủ nhà khi họ yêu cầu xét nghiệm người Mỹ và cách li họ nếu kết quả xét nghiệm dương tính.

Khi được hỏi Nhà Trắng nghĩ thế nào về phần còn lại của thế giới khi mà người Mỹ bị hạn chế đi lại ở châu Âu và sự bùng phát của COVID-19, thư ký báo chí - bà Kayleigh McEnany cho biết: “Tôi nghĩ rằng thế giới đang nhìn chúng tôi như một người dẫn đầu trong đại dịch COVID-19”.

Bà Kayleigh McEnany đã chứng minh tỷ lệ tử vong ở các ca nhiễm COVID-19 thấp vì công việc phi thường mà người Mỹ đã thực hiện dựa trên phương pháp trị liệu và cung cấp thiết bị bảo vệ cá nhân và máy thở.

Tổng thống Trump chia sẻ: “Tỉ lệ tử vong đối với virus Trung Quốc ở Mỹ ở mức THẤP NHẤT trên thế giới! Ngoài ra, các ca tử vong ở Mỹ đang giảm, giảm 10 lần so với đỉnh dịch. Nền kinh tế của chúng ta đang trở lại mạnh mẽ”.

Có một ý nghĩ bên ngoài Nhà Trắng rằng, cho đến nay Mỹ đã thất bại trong việc đưa ra các sáng kiến chính sách đối ngoại lớn. Biểu hiện của việc thất bại này rõ ràng ở việc Mỹ bị cô lập ở Iran và Trung Quốc đã áp đặt luật an ninh quốc gia mới làm xói mòn các quyền tự do của Hồng Kông.

Tuần trước, Ngoại trưởng Mỹ - ông Michael Pompeo đã hô hào Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc tiếp tục vạch trần sự phản kháng của các đồng minh Anh và Pháp khi họ sử dụng diễn đàn để chỉ trích quyết định của tổng thống Trump về việc Mỹ từ bỏ hiệp ước hạt nhân năm 2015 với Tehran.

Một cuộc khảo sát gần đây của Hội đồng Quan hệ đối ngoại châu Âu cho thấy, phần lớn người châu Âu không còn coi Mỹ là một đồng minh đáng tin cậy. Chỉ có 2% trong số họ cho rằng, Mỹ hữu ích trong cuộc chiến chống lại COVID-19.

Ông Joe Biden chỉ trích Tổng thống Trump: “Một vị tổng thống bắt đầu nhiệm kỳ của mình bằng cách viết các lệnh cấm du lịch đáng ghét sẽ phải chịu trách nhiệm cho việc người dân Mỹ bị cấm đi du lịch”. Nguồn ảnh: Los Angeles Times.

Đối thủ của đương kim Tổng thống Trump, ông Joe Biden chỉ trích: “Vì ông Trump không thể làm những phần cơ bản nhất trong công việc của ông ấy nên Mỹ hiện được xem là có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe toàn cầu. Một vị tổng thống bắt đầu nhiệm kỳ của mình bằng cách viết các lệnh cấm du lịch đáng ghét sẽ phải chịu trách nhiệm cho việc người dân Mỹ bị cấm đi du lịch”.

Những tiết lộ gần đây khác chỉ làm sâu sắc thêm cảm giác bi quan và bất ổn về các chính sách của chính quyền Trump đối với phần còn lại của thế giới. Trong cuốn hồi kí của mình, ông Bolton - cựu Cố vấn An ninh Quốc gia chỉ trích ông Trump: “Một chiếc lá rung rinh có thể khiến ông ấy quay ngoắt 180 độ”.

Đề xuất của ông Trump mời Tổng thống Nga Vladimir Putin tham dự cuộc họp G-7 sẽ tổ chức tại Mỹ vào tháng 9 đã thu hút sự chỉ trích cả ở trong và ngoài nước Mỹ. Đặc biệt là sau khi các báo cáo tình báo cho rằng Moscow có thể đã trả tiền thưởng cho các chiến binh Taliban để giết người Mỹ.

Rõ ràng, Mỹ đang dần mất đi vị thế của mình. Sở hữu chiếc thẻ xanh hay visa nhập cảnh Mỹ không còn là mơ ước của phần còn lại của thế giới.