Biến thể đột biến không hẳn là điều quá đáng sợ

Theo Deutsche Welle, biến thể mới của COVID-19 được tìm thấy ở Anh có thể lây lan nhanh chóng, nhưng không có nghĩa là nó nguy hiểm hơn. Các loại vaccine mới được phát triển sẽ vẫn hoạt động, mặc dù chúng có thể cần được điều chỉnh thêm.

Khoảng 6 tháng sau đại dịch, các nhà nghiên cứu trên toàn thế giới đã biết đến 100 biến thể khác nhau của SARS-CoV-2. Ảnh: Deutsche Welle.

Sau những báo cáo đáng báo động về một biến thể đột biến virus Corona rất dễ lây lan ở Vương Quốc Anh, lục địa châu Âu đã tự phong tỏa. Theo các nhà chức trách Anh, biến thể virus mới có khả năng lây lan cao hơn tới 70% so với dạng đã biết trước đây. Do đó, các hạn chế xuất cảnh và đi lại trong nước đã được thắt chặt đáng kể.

Tuy nhiên, cho đến nay có rất ít thông tin đáng tin cậy về đột biến này. Và ngay cả khi virus lây lan nhanh hơn, điều đó không có nghĩa là biến thể này thực sự nguy hiểm hơn.

Đột biến là phổ biến

Không có gì lạ khi phát hiện ra biến thể đột biến của virus. Ở Trung Quốc, một biến thể mới của mầm bệnh đã được lưu hành 6 tháng trước. Vào mùa hè, một biến thể khác lan nhanh từ Tây Ban Nha đến một nửa châu Âu. Virus đột biến mọi lúc. Và trong hầu hết các trường hợp, những đột biến này không có hoặc chỉ có tác động tối thiểu. 

Theo nhà virus học Christian Drosten tại Bệnh viện Charite ở Berlin, bất chấp mọi nỗ lực cô lập, đột biến hiện đã được xác nhận ở miền nam nước Anh cũng đã lây lan sang lục địa châu Âu và các khu vực khác trên thế giới từ lâu. 

Cơ thể phản ứng với đột biến như thế nào?

Thông thường, cơ thể con người có khả năng tự bảo vệ chống lại virus. Bản thân con người có thể tạo ra các kháng thể chống lại sự tấn công của virus và kích hoạt khả năng miễn dịch đối với mầm bệnh.

Các nhà khoa học cho biết vaccine COVID-19 hiện có vẫn sẽ có hiệu quả, bất chấp đột biến. Ảnh: Deutsche Welle.

Tuy nhiên, nếu mầm bệnh đột biến và các kháng thể được tạo ra lại lập trình cho phiên bản cũ hơn của mầm bệnh, thì những kháng thể này kém hiệu quả hơn nhiều.

Đó là lý do tại sao con người thường xuyên bị cảm lạnh thông thường. Cơ thể chúng ta đã hình thành các kháng thể đối với bệnh cảm lạnh trước đây, nhưng chúng ta vẫn chưa hình thành các kháng thể mới cho mầm bệnh mới đột biến.

Đột biến xảy ra như thế nào?

Khi cơ thể con người phát triển các kháng thể chống lại virus để ngăn chặn sự bùng phát dịch bệnh, bản thân virus phải thay đổi lớp vỏ hoặc bề mặt bên ngoài của nó để tránh bị các kháng thể và tế bào miễn dịch nhận biết. Do đó, để tồn tại, virus phải thay đổi các protein bên ngoài và phát triển các chủng mới. 

Lỗi sao chép xảy ra với mỗi lần sinh sản của virus, thay đổi mã di truyền. Ảnh: Deutsche Welle.

Tại sao biến thể mới lan truyền nhanh hơn?

Virus SARS-CoV-2 gây ra COVID-19, giống như tất cả các virus Corona, là một loại virus RNA có tốc độ đột biến gần một lần đột biến mỗi tháng.

Các biến thể khác nhau này cũng giải thích tại sao một mầm bệnh gây ra các đợt nhiễm trùng với mức độ nghiêm trọng khác nhau ở một số vùng nhất định trên thế giới và tại sao nhiễm trùng cũng có thể tiến triển rất khác nhau ở những người khác nhau.

Các đột biến thường xảy ra trong các protein bề mặt của virus. Ảnh: Deutsche Welle.

Biến thể mới được ở Anh có một số đột biến trong protein đột biến của virus Corona. Do cái gọi là xóa gen, nó thiếu 2 axit amin, điều này có thể khiến virus dễ lây lan hơn. Các nhà nghiên cứu người Anh Genomics Consortium vừa công bố hồ sơ chi tiết về cụm B.1.1.7 mới, bao gồm mô tả về sự xóa gen. 

Một sự xóa bỏ tương tự đã được quan sát thấy ở Đông Á trong mùa hè. Tuy nhiên, biến thể SARS-CoV-2 đột biến gây ra nhiễm trùng nhẹ hơn vì nó dường như đã làm suy yếu virus Corona.

Các vaccine mới hiện nay có hiệu quả không?

Anh là quốc gia đầu tiên ở Tây Âu bắt đầu chiến dịch tiêm chủng quy mô lớn. Nhưng đột biến mới được xuất hiện sẽ không làm cho các loại vaccine mới không hiệu quả. Nhà virus học Christian Drosten cho biết, tất cả các loại vaccine này đều được thiết kế để mã hóa thông tin cho protein tăng đột biến của virus Corona theo cách mà nó vẫn kích thích hệ thống miễn dịch bất chấp đột biến. 

May mắn thay, virus phải mất nhiều hơn một vài đột biến nhằm thay đổi protein để chúng có thể vượt qua sự bảo vệ miễn dịch. Tuy nhiên, cụ thể như virus cúm có thể biến đổi rất nhanh và vaccine phải được điều chỉnh lại mỗi mùa cúm để duy trì hiệu quả.

Có thể bạn quan tâm:

► Nhật phê duyệt ngân sách kỷ lục 1.000 tỉ USD để đối phó với COVID-19