Bangladesh rút trợ cấp khỏi ngành may mặc, chuẩn bị cho nền kinh tế mới

Bangladesh đã bắt đầu quá trình ngưng trợ cấp cho ngành may mặc và chuẩn bị thoát khỏi tình trạng Quốc gia kém phát triển nhất vào năm 2026, động thái này tuy có gây ý kiến trái chiều trong ngành song cũng nhận được một số đánh giá lạc quan thận trọng từ một số chuyên gia.

Ngân hàng trung ương nước này vào cuối tháng 1 đã tuyên bố cắt giảm các ưu đãi xuất khẩu, đặc biệt nhắm vào đối tượng thu nhập xuất khẩu chính của đất nước - lĩnh vực may sẵn (RMG). Theo thông tư của ngân hàng, bước đi này được thực hiện tuân thủ các quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới, trong đó nghiêm cấm các biện pháp khuyến khích như vậy khi một quốc gia chuyển ra khỏi nhóm kém phát triển nhất.

Bangladesh đã đưa ra các ưu đãi bằng tiền mặt từ 1% đến 20% giá trị xuất khẩu của 43 sản phẩm. Tuy nhiên, ưu đãi dành cho hàng may mặc sẵn đã giảm từ 1% xuống 0,5%, trong khi ưu đãi dành cho sản phẩm da - mặt hàng có nguồn thu xuất khẩu lớn thứ 2 - đã giảm từ 10% xuống 0%.

Hiện nay, phạm vi trợ cấp tổng thể là 0,5% đến 15%. Ngoài ra, hỗ trợ khai phá các thị trường mới như đay, cá đông lạnh và nông sản cũng bị cắt giảm từ 4% xuống 3%.

Sự thay đổi này diễn ra vào thời điểm đầy thách thức đối với các nhà sản xuất hàng may mặc, vốn đang phải vật lộn với việc tăng lương, các đơn đặt hàng quốc tế suy yếu và đồng tiền biến động. Ông Siddiqur Rahman, cựu chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất và xuất khẩu hàng may mặc Bangladesh (BGMEA) - cơ quan thương mại hàng may mặc chính - nhấn mạnh rằng chính phủ không cần phải làm điều này ngay bây giờ.

Ông Rahman nói: “Chính phủ lẽ ra có thể tiếp tục trợ cấp thêm ít nhất một năm nữa”. Ông nói thêm: “Việc cắt giảm khuyến khích trong thời điểm khó khăn này rất có hại cho chúng tôi”, đồng thời lưu ý rằng các công ty đã liên tục truyền đạt mối quan ngại của họ.

Ông Rahman chỉ ra rằng vào tháng 1, các nhà máy may mặc đã thực hiện tăng lương bắt buộc 56% cho công nhân của họ. Ông nói, ngoài việc xuất khẩu chậm lại, "hiện chi phí vận chuyển hàng hóa đã tăng lên nhiều lần do cuộc xung đột tại Biển Đỏ. Làm sao chúng ta có thể duy trì khả năng cạnh tranh trên thị trường toàn cầu nếu cắt giảm khoản trợ cấp hiện tại.

Dữ liệu từ Cục Xúc tiến Xuất khẩu (EPB) của chính phủ cho thấy các sản phẩm may mặc chiếm phần lớn ưu đãi bằng tiền mặt - gần 65%, tương đương khoảng 750 triệu USD - trong năm tài chính vừa qua, kéo dài từ tháng 7 đến tháng 6.

Chủ tịch BGMEA Faruque Hasasn phát biểu trong một cuộc họp báo rằng việc cắt giảm ưu đãi có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng cạnh tranh trên thị trường toàn cầu, với một lượng lớn đơn đặt hàng sẽ đến tay Việt Nam và Ấn Độ. 

Tương tự như vậy, các nhà xuất khẩu da cũng phàn nàn. Ông Shaheen Ahmed, chủ tịch Hiệp hội thợ thuộc da Bangladesh (BTA), cho biết: “Chính phủ liên tục thúc đẩy chúng tôi tăng xuất khẩu để họ có thể cắt giảm sự phụ thuộc vào một sản phẩm. Nhưng bây giờ họ đã cắt giảm hoàn toàn các ưu đãi dành cho ngành da. Điều đó thật khó hiểu."

Trong khi đó, chính phủ có một quan điểm khác. Ông A.H.M. Ahsan, phó chủ tịch Cục Xúc tiến Xuất khẩu, cho biết chính phủ sẽ không có quyền tự do kiểm soát một khi Bangladesh mất vị thế LDC - một phân loại của Liên Hợp Quốc miễn thuế cho các quốc gia nghèo nhất đối với hàng xuất khẩu sang các nước phát triển. Bangladesh đã đáp ứng được các tiêu chí để thoát khỏi phân loại này.

Ông Ahsan nói: “Chỉ còn hơn hai năm nữa là sẽ thới thời điểm đó. Vì vậy, thay vì cắt bỏ ưu đãi chỉ trong một đêm, chúng tôi đang chuẩn bị dần dần cho các nhà xuất khẩu”.

Ông cũng cam kết rằng chính phủ sẽ tìm cách giúp đỡ các nhà xuất khẩu thông qua các phương tiện thay thế ngay cả sau khi thoát khỏi phân loại LDC. 

Bất chấp sự phản đối từ các nhà sản xuất hàng may mặc, các nhà phân tích coiđộng thái này là một sự thay đổi cần thiết để thoát khỏi các khoản trợ cấp do người nộp thuế tài trợ, mà họ cho rằng phục vụ người mua và người tiêu dùng phương Tây nhiều hơn là cho chính sự phát triển của Bangladesh.

Có thể bạn quan tâm:

 Giá chip tại châu Á vẫn "bỏng tay" vì lệnh cấm của Mỹ và cơn sốt A.I

Nguồn Nikkei Asia