Bắc Kinh "nỗ lực" ngoại giao vaccine

Theo CNBC, khi cuộc đua vaccine nóng lên, Trung Quốc đã hứa với các quốc gia ở Đông Nam Á và châu Phi về việc Bắc Kinh sẵn sàng phân phối vaccine khi nước này cung cấp đủ lượng vaccine trong nước.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tìm hiểu về tiến độ nghiên cứu khoa học về vaccine và kháng thể COVID-19. Ảnh: Tân Hoa Xã.

Động thái này đặt ra câu hỏi về ý định của Trung Quốc. Từ Malaysia, Philippines đến  một số quốc gia châu Phi, Trung Quốc đã cấp cho một số quốc gia đang phát triển quyền tiếp cận ưu tiên đối với vaccine COVID-19 mà họ đang phát triển. 

Các công ty Trung Quốc cũng ký thỏa thuận với một số quốc gia đang phát triển để thử nghiệm và sản xuất vaccine. Động thái này có thể gây áp lực lên một số quốc gia ủng hộ lợi ích thương mại và chính trị của Bắc Kinh. Điều này cho thấy Trung Quốc muốn mở rộng lợi ích thương mại và chiến lược ở các nước này.

Vaccine có thể là một phương tiện để mở rộng ảnh hưởng và quyền lực mềm của Trung Quốc. Đồng thời, điều này cũng xoa dịu mâu thuẫn với các quốc gia khi họ cho rằng Trung Quốc gây ra đại dịch.

Ông Jacob Mardell thuộc Viện Nghiên cứu Trung Quốc Mercator cho rằng: Các nhà lãnh đạo Trung Quốc cho rằng vaccine là “hàng hóa công cộng toàn cầu”. Tuy nhiên, điều này liên quan đến “tình bạn Trung Quốc và vai trò lãnh đạo toàn cầu”.

Tuy nhiên, điều này khó có thể tránh khỏi việc vaccine sẽ được tận dụng để nâng cao ảnh hưởng của Trung Quốc một cách khéo léo.

Vaccine COVID-19 bất hoạt do Trung Quốc phát triển được cung cấp cho các bác sĩ tuyến đầu để sử dụng khẩn cấp. Ảnh: Tân Hoa Xã.

Về phần mình, Trung Quốc lại cho rằng họ sẽ không biến vaccine COVID-19 thành bất kỳ loại vũ khí địa chính trị hoặc công cụ ngoại giao nào. Trung Quốc cũng phản đối mọi biện pháp chịnh trị hóa việc phát triển vaccine.

Phó giáo sư khoa học chính trị Chong Ja Ian tại Đại học Quốc gia Singapore cho biết: Trung Quốc có thể yêu cầu hợp tác về “toàn bộ” vấn đề, bao gồm các cuộc thảo luận thực tế cụ thể như sự chấp nhận nhiều hơn đối với các sản phẩm công nghệ của Trung Quốc.

Ông Chong Ja Ian chia sẻ: “Có quá nhiều sự chồng chéo giữa lợi ích của Trung Quốc với mối quan tâm của các nước khác và rất nhiều lĩnh vực mà Trung Quốc có thể muốn vượt lên, đặc biệt là với Mỹ”.

Nếu Trung Quốc yêu cầu các nước khác ủng hộ vaccine, động cơ tư lợi đó không có gì đáng ngạc nhiên. Và điều này không phải là duy nhất ở Trung Quốc. Ông Chong Ja Ian cho rằng: các công ty dược phẩm muốn thu lợi nhuận từ việc bán vaccine.

Liệu Trung Quốc có thể giành được lợi thế chính trị từ vaccine hay không phụ thuộc vào sự an toàn của các ứng cử viên và khả năng chi trả của các lựa chọn thay thế.

Ông Chong Ja Ian nói rằng: “Nếu phiên bản vaccine Trung Quốc kém hiệu quả hơn hoặc kém an toàn hơn, thì nhu cầu đối với vaccine Trung Quốc sẽ giảm. Tất cả điều này cuối cùng phụ thuộc vào dữ liệu”.

Các công ty dược phẩm ở Mỹ và châu Âu phần lớn đã đưa ra kết quả từ các thử nghiệm của họ, nhưng dữ liệu từ Trung Quốc thì ít có sẵn hơn. Hiện, Trung Quốc có 5 ứng cử viên trong các thử nghiệm giai đoạn cuối và sự chấp thuận theo quy định đang được tìm kiếm cho ít nhất một loại vaccine.

Nếu giả định Trung Quốc cần phải tiêm phòng cho dân số của mình trước những nước khác, thì nước này thực sự sẽ không tiếp tục với bất kỳ loại vaccine được cho là không an toàn. Nếu Trung Quốc tiêm chủng cho chính dân số của họ và có một số tác dụng phụ tiêu cực, thì nước này sẽ chịu những hậu quả tiêu cực cực kỳ nghiêm trọng đối với chính phủ.

Ông Jacob Mardell thuộc Viện Nghiên cứu Trung Quốc Mercator cho rằng: các loại vaccine hiệu quả cao được phát triển ở phương Tây đã bị đăng ký quá mức và được một số quốc gia rất giàu bắt kịp.

Điều đó có nghĩa là vẫn còn chỗ cho vaccine của Trung Quốc, đặc biệt là ở các nước đang phát triển không có khả năng mua các lựa chọn đắt tiền do Pfizer – BioNTech hoặc Moderna sản xuất.

Những loại vaccine này được phát triển bằng công nghệ mRNA mới. Đây là một cách tiếp cận mới đối với vaccine sử dụng vật liệu di truyền để kích hoạt phản ứng miễn dịch. Những vaccine như vậy cần được bảo quản ở nhiệt độ cực thấp.

Hầu hết các quốc gia đã ký thỏa thuận mua bán với nhiều nhà cung cấp vaccine vì “không ai muốn bỏ trứng vào một giỏ”. Trong khi cân nhắc chính là sức khỏe và an toàn, các nước Đông Nam Á cũng quan tâm đến việc duy trì sự độc lập và trung lập của họ, thay vì để mình bị áp lực bởi các lực lượng bên ngoài.

Có thể bạn quan tâm:

► Trung Quốc “ngoại giao vaccine”