Ai là “người quan trọng” ở nền kinh tế Đông Nam Á?

Đối với các nền kinh tế Đông Nam Á, Trung Quốc đang trở thành một đối tác kinh tế ngày càng quan trọng, khiến cho nhiều chuyên gia đặt dấu hỏi về định hướng và tương lai của khu vực này. Nhưng dữ liệu mới đây của FT về giao thương, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và du lịch tại các nước ASEAN lại cho thấy, mặc dù Trung Quốc đang ngày càng gia tăng ảnh hưởng tại ASEAN, nhưng Nhật, Hàn Quốc và các quốc gia khác vẫn là những người chơi quan trọng và giao thương nội khối vẫn đóng vai trò chủ yếu.

“Nhật, Hàn Quốc, EU sẽ luôn hiện diện ở thị trường ASEAN. Nhưng Trung Quốc đã gia tăng đầu tư và trong thập niên qua, sự hiện diện của Trung Quốc đã trở nên đáng kể”, Thitinan Pongsudhirak, Giáo sư Khoa học chính trị tại Đại học Chulalongkorn ở Bangkok, nhận xét

01. Nhật vẫn là nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất vào Đông Nam Á. Khoảng 20% vốn đầu tư FDI vào ASEAN trong 7 năm qua có nguồn gốc từ Nhật, tăng 6 điểm phần trăm từ mức 14% giai đoạn 2003-2010 (chỉ xét FDI rót vào các dự án được đầu tư ngay từ đầu). Trong khi đó, FDI Trung Quốc vào Đông Nam Á dù tăng nhanh hơn, với mức tăng gần 7 điểm phần trăm, nhưng chỉ chiếm 14% tổng vốn FDI vào khu vực. 

2. Gần 50% vốn FDI Trung Quốc vào ASEAN là rót vào tài nguyên thiên nhiên. Trong khi đó, Nhật vẫn là nhà đầu tư lớn nhất tại Đông Nam Á, chủ yếu tập trung vào lĩnh vực than đá và dầu khí. Đáng chú ý, đầu tư nội khối ASEAN vẫn chiếm tỉ trọng lớn, chủ yếu là rót vào lĩnh vực bất động sản.

3.Thương mại là lĩnh vực cho thấy rõ nhất sức ảnh hưởng của Trung Quốc. Nước này hiện chiếm khoảng 20% tổng giá trị hàng hóa nhập vào ASEAN, tăng từ 5% của năm 2000. Giá trị hàng hóa Trung Quốc xuất sang ASEAN hơn gấp đôi Nhật.  Tuy nhiên, giao thương nội khối vẫn là chủ yếu: Khoảng 25% xuất khẩu ASEAN diễn ra trong khu vực. Tỉ trọng này ổn định suốt hơn 20 năm qua. Xuất khẩu cũng có sự khác biệt giữa các nước. Ví dụ, thị trường xuất khẩu chính của Lào là ASEAN, trong khi thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam và Campuchia là Mỹ. 

4.Du lịch là một lĩnh vực khác cho thấy tầm quan trọng ngày càng lớn của Trung Quốc đối với ASEAN. Đặc biệt ở Thái Lan và Việt Nam, du lịch lại đóng góp đáng kể cho GDP. Khách du lịch Trung Quốc hiện đang tăng nhanh. Khách du lịch Trung Quốc đến Thái Lan chiếm tới 27% trong tổng số 33 triệu du khách đến nước này trong năm 2016, gấp hơn 3 lần con số của năm 2012. Tuy vậy, tại Malaysia, Lào và Myanmar, số du khách đến từ nội khối ASEAN vẫn chiếm áp đảo số du khách Trung Quốc.