Quốc hội Mỹ vừa thông qua kế hoạch ngân sách vào phút chót nhằm tránh rơi vào "bờ vực tàikhóa". Mức thuế suất và các khoản cắt giảm ngân sách là những điểm nổi bật nhất trong kế hoạch này.Tuy nhiên, kế hoạch này cũng có một số điểm có thể được coi là "kỳ quặc". Và, chính những điểm nàycung cấp 1 cái nhìn sâu sắc hơn về sự phức tạp trong hệ thống thuế của nước Mỹ.
1. 9 tỷ USD cho các ngân hàng trên phố Wall và các công ty đa quốc gia
Điều 332 của kế hoạch ngân sách qui định tiếp tục thực hiện quyền miễn trừ cho một số giaodịch tài chính. Đây là điều khoản bắt đầu được thực hiện từ năm 1997, cho phép các nhà sản xuất vàngân hàng không phải nộp thuế khi tham gia vào các giao dịch tài chính được coi là đặcbiệt.
Qui định này khiến số thuế thất thoát mỗi năm lên tới 9 tỷ USD. Đồng thời, giới phê bình cũngcho rằng chính sách này góp phần khuyến khích các công ty tạo việc làm ở nước ngoài chứ không phảitrong nước.
Tuy nhiên, đây là chính sách được các tập đoàn đa quốc gia như GE hay JP Morgan ưu tiên hàngđầu khi vận động hành lang, cho rằng chính sách này giúp tăng khả năng cạnh tranh ở nướcngoài.
2. Thuế đánh vào rượu rum Puerto Rico
Qui định này có từ năm 1917. Hiện nay, Mỹ đang đánh thuế ở mức 13,5 USD trên mỗi gallon (tươngđương 3,78 lít) rượu rum được sản xuất hoặc nhập khẩu vào Mỹ. Tuy nhiên, hầu hết số tiền này đượcchuyển đến Puerto Rico và Virgin Islands để hỗ trợ ngành sản xuất rượu ở đây. Năm 2009, chính phủthu được khoảng 547 triệu USd từ loại thuế này. Thỏa thuận ngân sách vừa được thông qua qui địnhchính sách này sẽ tiếp tục được thực hiện trong 1 năm tới và điều này rất có lợi cho các nhà sảnxuất rượu ở Puerto Rico hay Virgin Islands.
3. Văn phòng giá rẻ dành cho Goldman Sachs
Điều 328 qui định tiếp tục thực hiện miễn trừ thuế nhằm tài trợ cho Vùng Tự do Liberty Zone) -khu vực xung quanh trụ sở của Trung tâm thương mại thế giới. Đây là chính sách nhằm hỗ trợ cho quátrình tái thiết sau vụ khủng bố ngày 11/9.
Tuy nhiên, theo 1 cuộc điều tra mới đây của hãng tin Bloomberg, số tiền thu được từ chươngtrình này chủ yếu được dùng để tài trợ cho các dự án căn hộ cao cấp, chưa kể đến công trình xâydựng trụ sở mới của Goldman Sachs.
4. Giúp NASCAR xây đường đua
Theo chính sách được áp dụng kể từ năm 2004, bất kỳ ai xây dựng đường đua đều có thể nhận đượcưu đãi về thuế. 43 triệu USD tiền thuế đã được miễn trừ trong 2 năm qua. Những người ủng hộ chínhsách này lập luận rằng đây là điều cần thiết để giúp NASCAR cạnh tranh với các giải đua xe khác.
5. Coi than đá từ Indian lands là nguồn năng lượng thay thế
Thỏa thuận ngân sách mới có rất nhiều điều khoản về năng lượng sạch. Tuy nhiên, điểm đáng chúý nhất là tiếp tục thực hiện chính sách giảm thuế cho ngành năng lượng gió. Chi phí cho chính sáchnày lên tới 1,2 tỷ USD mỗi năm trong 10 năm tới.
Tuy nhiên, điều đáng nói là chính sách này không chỉ được áp dụng cho các năng lượng có thểtái tạo. Điều 406 qui định tiếp tục trợ cấp cho ngành sản xuất than ở vùng đất của người da đỏ(Indian lands) với mức trợ cấp khoảng 2 USD/tấn.
6. Thúc đẩy xe điện
Từ nhiều năm nay, Quốc hội Mỹ luôn cố gắng thúc đẩy xe hơi chạy bằng điện với rất nhiều ưu đãivề thuế và trợ cấp. Tuy nhiên, đối với xe đạp và xe máy điện thì sao? Điều 403 qui định kéodài ưu đãi thuế cho các phương tiện 2 và 3 bánh chạy bằng điện.
Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng không cần phải khuyến khích xe đạp điện New York City, nơiphương tiện này được sử dụng phổ biến, từ những chiếc được dùng để giao hàng tại các quán ăn TrungHoa cho tới những chiếc xe đắt tiền.
7. Sửa chữa đường ray xe lửa
Với điều 306, ngành đường sắt được hưởng những ưu đãi lớn. Ban đầu, Quốc hội Mỹ thông qua điềukhoản này vì lo lắng rằng rất nhiều trong số hàng trăm tuyến đường ray có cự ly ngắn sẽ bị bỏ hoangvà khiến hệ thống vận chuyển của quốc gia bị đứt quãng. Chi phí giành cho điều khoản này vào khoảng165 triệu USD.
8. Trợ cấp cho các bộ phim Hollywood
Thỏa thuận ngân sách vừa được thông qua khiến các ưu đãi đặc biệt dành cho một số bộ phim vàcác chương trình truyền hình với chi phí lên đến 75 triệu USD mỗi năm. Các xưởng phim ở Hollywoodhoặc các nơi khác có thể giảm được khoản chi phí lên tới 15 triệu USD nếu như hơn 3/4 qui trình sảnxuất được thực hiện ở Mỹ. Thậm chí, số tiền tiết kiệm được có thể lên đến 20 triệu USD nếu bộ phimđược sản xuất ở địa phương có mức thu nhập thấp.
9. Ưu đãi dành cho người đi xe bus hoặc tàu điện ngầm
Nếu 1 người Mỹ lái xe đi làm, ông chủ của anh ta sẽ được miễn trừ 240 USD mỗi tháng cho chiphí đỗ xe. Nếu anh ta đi làm bằng xe bus, số tiền chỉ là 125 USD mỗi tháng. Tuy nhiên, với kế hoạchngân sách vừa được thông qua, số tiền trong 2 trường hợp là bằng nhau. Chắc chắn chính sách này sẽkhuyến khích người dân đi làm bằng phương tiện công cộng, bất chấp chi phí mà nước Mỹ phải chịu lênđến 220 triệu USD.