7 hậu quả tàn khốc nếu Mỹ vỡ nợ

Các nhà lãnh đạo từ Quốc hội và Nhà Trắng đang cố gắng thống nhất thỏa thuận dỡ bỏ trần nợ liên bang, khi chỉ còn vài tuần nữa là Bộ Tài chính có thể không còn khả năng ngăn chặn tình trạng vỡ nợ chưa từng có của nước Mỹ. Nếu họ thất bại và chính phủ không thể đáp ứng các nghĩa vụ thanh toán của mình, các nhà kinh tế và chuyên gia tài chính dự đoán sẽ có một sự hỗn loạn với quy mô khổng lồ.

Bộ trưởng Tài chính Janet L. Yellen cho biết cơ quan này chỉ có thể duy trì hoạt động cho đến ngày 1/6 trước khi hết tiền, nếu chính phủ không thể vay thêm. Ngày mà Mỹ chính thức cạn tiền - được gọi là “X-date”, có đến hay không sẽ phụ thuộc vào doanh thu và chi tiêu thuế.

Điều gì xảy ra tiếp theo cũng khó dự đoán và bên dưới là 7 hậu quả mà các chuyên gia lo ngại nhất.

1. Nạn nhân đầu tiên

Cho đến nay, thị trường tài chính vẫn chưa biến động nhiều với tình hình bế tắc trần nợ công. Chi phí phòng ngừa rủi ro vỡ nợ của chính phủ Mỹ đã tăng lên, phản ánh sự nghi ngờ về khả năng trả nợ. Nhưng những chấn động đó không đáng chú ý đối với hầu hết hộ gia đình. 

Điều đó dự kiến ​​​​sẽ thay đổi khi chính phủ càng tiến gần đến tình trạng vỡ nợ. Các chuyên gia cho biết, cú sốc này sẽ lan rộng khắp hệ thống tài chính, cổ phiếu, trái phiếu, quỹ tương hỗ, các công cụ phái sinh, trước khi lan ra toàn bộ nền kinh tế.

Phố Wall sẽ bị ảnh hưởng đầu tiên. Các cổ phiếu có thể sẽ giảm mạnh do dự đoán về suy thoái kinh tế, khi lãi suất tăng và các nhà đầu tư rút tiền ra khỏi thị trường để duy trì khả năng tiếp cận tiền mặt ngắn hạn. Trong bối cảnh đó, ngành ngân hàng có thể thắt chặt cho vay hơn nữa.

Lần gần nhất chính phủ Mỹ gần vỡ nợ, chứng khoán không tránh khỏi tình trạng chật vật. Vào năm 2011, nước Mỹ đã đứng trước thềm X-date chưa đầy 1 tuần, trong bối cảnh Tổng thống Barack Obama và các đảng viên Cộng hòa tại Quốc hội vẫn không ngừng đối đầu về mức trần nợ. Các chỉ số chính khi đó giảm khoảng 20%.

2. Suy thoái bất ngờ

Nếu bế tắc vẫn tiếp diễn, tác động sẽ nhanh chóng lan rộng từ thị trường tài chính sang nền kinh tế rộng lớn hơn. Sự sụt giảm của cải hộ gia đình trên toàn quốc, do bán tháo ở Phố Wall, sẽ làm giảm chi tiêu của người tiêu dùng, điều này cũng sẽ gây tổn hại cho các doanh nghiệp.

Và lãi suất tăng đột biến sẽ khiến việc vay vốn hoặc bắt đầu kinh doanh nhỏ trở nên khó khăn hơn. Điều đó cũng có thể làm sụp đổ thị trường nhà đất vốn đã nguội lạnh. Một báo cáo gần đây của Zillow dự đoán rằng việc vỡ nợ sẽ đẩy tỉ lệ thế chấp lên trên 8% và đẩy doanh số bán nhà ở xuống mức đáng kinh ngạc là 23%. Ngành xây dựng và các lĩnh vực khác cũng sẽ chịu đòn.

Tác động mạnh mẽ nhất có thể là việc tạm dừng các khoản thanh toán liên bang thường xuyên cho hàng chục triệu gia đình Mỹ, bao gồm cả những người cao tuổi nhận bảo hiểm và An sinh xã hội, cũng như những người dựa vào phiếu thực phẩm. Chính phủ liên bang dự kiến ​​sẽ chi khoảng 6.000 tỉ USD trong năm nay, tương đương 16 tỉ USD mỗi ngày cho các khoản thanh toán này. Tất nhiên, không phải tất cả số tiền đó đều trực tiếp đến tay các hộ gia đình, nhưng số tiền khổng lồ đó sẽ biến mất khỏi nền kinh tế chỉ sau 1 đêm, nếu Mỹ vỡ nợ.

Moody's Analytics đã ước tính rằng giá cổ phiếu có thể giảm khoảng 1/5, xóa sạch 10.000 tỉ USD tài sản hộ gia đình và tàn phá tài khoản hưu trí của hàng triệu người Mỹ. Nhà Trắng đã ước tính rằng mức giảm có thể lên tới gần 45%.

Thị trường trái phiếu trị giá 46.000 tỉ USD cũng sẽ rung chuyển, khi giá trị của trái phiếu kho bạc hiện tại sụp đổ do lợi suất trái phiếu mới cao hơn. Và các doanh nghiệp có thể sẽ ngừng mở rộng - khiến cổ phiếu giảm nhiều hơn nữa.

3. Chính phủ “nghỉ phép”

Chính phủ Mỹ có một quy trình đóng cửa khi Quốc hội không phê duyệt ngân sách mới: Các cơ quan có chi tiêu chưa được phê duyệt sẽ cho người lao động nghỉ phép, còn một số nhân viên trụ cột sẽ tiếp tục làm việc mà không được trả lương. Đã có 3 lần chính phủ Mỹ đóng cửa dài hạn, ít nhất là 1 ngày, trong thập kỷ qua. 

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng việc chạm trần nợ lần này sẽ khác. Văn phòng Quản lý và Ngân sách của Nhà Trắng vẫn chưa phổ biến các hướng dẫn về việc đóng cửa liên quan đến vỡ nợ, điều mà một số nhà phân tích cho rằng sẽ rất khó khăn.

Chính phủ liên bang là nhà tuyển dụng lớn nhất cả nước, với khoảng 4,2 triệu nhân viên toàn thời gian. Hiệp hội Nhân viên Chính phủ Quốc gia, đại diện cho gần 75.000 nhân viên liên bang, đã đệ đơn kiện về tính hợp hiến của cơ chế trần nợ công với lý do mang lại rủi ro tiềm ẩn với các viên chức.

4. An sinh xã hội và Bảo hiểm y tế

Hơn 60 triệu người nhận trợ cấp An sinh Xã hội hàng tháng, chủ yếu là người cao niên. Cũng có số lượng người tương tự phụ thuộc vào Medicare để bảo hiểm sức khỏe.

Một số đảng viên Cộng hòa đã tuyên bố rằng chính phủ liên bang có thể tiếp tục thực hiện các khoản thanh toán này ngay cả khi không vay bằng cách phân bổ doanh thu thuế sắp tới. Nhưng các chuyên gia ngân sách cho rằng Bộ Tài chính sẽ không thanh toán những khoản trợ cấp này đúng hạn.

Nếu chính phủ vẫn có thể thực hiện một số khoản thanh toán với doanh thu thuế sắp tới, chính quyền có thể phải lựa chọn giữa việc gửi séc cho người cao tuổi và thanh toán lãi nợ. Nhưng việc từ bỏ các khoản thanh toán lãi để duy trì hoạt động của An sinh Xã hội và Medicare có thể làm trầm trọng thêm tình hình tài chính hiện tại.

5. Chi phí đi vay tăng cao

Chính phủ Mỹ có thể vay với lãi suất thấp vì không ai nghĩ nền kinh tế số một thế giới sẽ trễ hạn trả nợ. Sự an toàn của trái phiếu chính phủ Mỹ đã khiến nó thành một nền tảng thiết yếu trong hệ thống tài chính thế giới.

Đóng vai trò dự trữ cho mọi thứ, từ ngân hàng trung ương của các quốc gia nước ngoài đến các quỹ thị trường tiền tệ, trái phiếu kho bạc Mỹ được công nhận rộng rãi là một trong những khoản đầu tư an toàn và thanh khoản nhất, được hỗ trợ bởi niềm tin vào chính phủ Mỹ.

Nếu vỡ nợ, chi phí đi vay rẻ mà Mỹ được hưởng trong nhiều thập kỷ có thể chấm dứt, theo các nhà kinh tế. Một ước tính của Viện Brookings cho rằng vỡ nợ có thể làm tăng chi phí đi vay của liên bang thêm 750 tỉ USD trong thập kỷ tới.

6. Kinh tế thế giới

Nhiều quốc gia bảo vệ tài chính của họ bằng cách mua lượng lớn trái phiếu chính phủ Mỹ, với niềm tin là một trong những tài sản an toàn nhất trên thế giới. Nhưng vỡ nợ có thể làm giảm giá trị của những trái phiếu đó, làm tổn hại đến dự trữ của nhiều quốc gia.

Các nhà kinh tế lo ngại rằng điều đó sẽ làm các nước vốn chìm trong nợ nần - như Sri Lanka và Pakistan, càng thêm rối ren. Việc Cục Dự trữ Liên bang (Fed) tăng lãi suất trong năm qua để chống lạm phát đã làm xói mòn giá trị trái phiếu kho bạc Mỹ mà nhiều quốc gia nắm giữ. Và theo Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, hơn một nửa dự trữ ngoại tệ của thế giới được giữ bằng USD - gần gấp 3 lần so với bất kỳ loại tiền tệ nào khác.

7. USD giảm, cùng với uy tín của Mỹ

Các chuyên gia tài chính đã theo dõi một số dấu hiệu ban đầu cho thấy nền kinh tế thế giới đang bắt đầu giảm sự phụ thuộc vào USD. Vài quốc gia như Brazil và Malaysia đang kêu gọi giao dịch thường xuyên hơn bằng các loại tiền tệ khác. 60% các giao dịch ngoại tệ vẫn diễn ra bằng USD, nhưng việc Mỹ không trả được nợ có thể khiến giá trị của đồng bạc xanh lao dốc và làm thay đổi con số này

Các chuyên gia cho rằng việc vỡ nợ cũng có thể làm tổn hại đến vị thế của Mỹ trên trường thế giới, dẫn đến rối loạn chính trị nội bộ đất nước. Uy tín của Nhà Trắng một phần gắn liền với khả năng ứng phó với khủng hoảng. Việc vỡ nợ sẽ gây nghi ngờ về khả năng của Chính phủ Mỹ trong việc ứng phó với tình huống khẩn cấp lẫn năng lực thực hiện một trong những chức năng cơ bản nhất - thanh toán các hóa đơn chi tiêu.

Nếu Mỹ không thể làm được điều đó, người dân và các nhà lãnh đạo quốc gia khác sẽ hoài nghi về cách quản lý của Nhà Trắng, bởi trước giờ vị thế của Mỹ được củng cố bởi niềm tin đến từ mọi nơi trên thế giới, rằng hệ thống chính trị nước này hoạt động rất hiệu quả.

Có thể bạn quan tâm: 

Các CEO Phố Wall kêu gọi Washington ngăn chặn cuộc vỡ nợ

Nguồn The Washington Post