6 sự thật đáng kinh ngạc về điểm sâu nhất trên trái đất

Giống như bề mặt của Trái đất có các đỉnh núi và thung lũng khổng lồ, thế giới đại dương cũng có địa hình đa dạng tương tự. Có lẽ điều hấp dẫn nhất trong số những đặc điểm này là Rãnh Mariana, nằm ở phía tây Thái Bình Dương kéo dài hơn 2.540 km và là nơi có Vực thẳm Challenger (Challenger Deep), điểm sâu nhất được biết đến trên bề mặt Trái đất, với độ sâu hơn 11.000 dưới mặt nước.

Con số này sâu gần gấp ba lần so với vị trí xác tàu RMS Titanic nằm ở Đại Tây Dương và sâu hơn cả chiều cao của đỉnh Everest.

Dưới đây là một số sự thật đáng kinh ngạc về địa điểm nằm dưới biển sâu này.

1. Đạo diễn phim "Titanic”, ông James Cameron, là một trong số ít người từng đến thăm nơi này.

Con người rất ít khi thám hiểm Challenger Deep.

Năm 1960, cuộc thám hiểm đầu tiên đưa con người đến vực thẳm Challenger được đánh dấu bằng chuyến lặn lịch sử của Trieste Bathyscaphe, một loại tàu lặn tự do. Trong quá trình lặn, hai nhà thám hiểm Jacques Piccard và Don Walsh cho biết, họ vô cùng sửng sốt khi nhìn thấy những sinh vật sống có thể tồn tại ở điểm tận cùng của Trái đất.

Ông James Cameron, đạo diễn của bộ phim “Titanic” năm 1997, là nhà thám hiểm biển sâu tiếp theo. Ông đã lái một chiếc tàu lặn do chính ông tham gia thiết kế lặn đến độ sâu khoảng 10.908 mét, lập kỷ lục thế giới vào năm 2012.

Nhà thám hiểm biển sâu kiêm nhà làm phim từng đoạt giải Oscar James Cameron ngồi trong mô hình thu nhỏ của khoang thí điểm của tàu lặn Deepsea Challenger vào năm 2018. Ảnh: AFP.

2. Một túi nylon đã được tìm thấy tại đây

Một nhà thám hiểm khác đã quay trở lại địa điểm này là ông Victor Vescovo, nhà đầu tư người Texas, ông đã lặn xuống độ sâu 10.927 mét và lập kỷ lục thế giới vào năm 2019.

Ông Vescovo cho biết tác động của loài người đối với những địa điểm xa xôi dường như không thể chạm tới này là một điều rất đáng buồn, khi ông thấy một túi nhựa và giấy gói kẹo ở đáy rãnh Mariana.

Ông Victor Vescovo cho biết ông đã nhìn thấy một túi nhựa và giấy gói kẹo ở đáy rãnh Mariana. Ảnh: Discovery.

Kể từ đó, một số ít nhà thám hiểm đã đặt chân đến Challenger Deep, nhưng các cuộc thám hiểm không phổ biến và hành trình này cực kỳ nguy hiểm.

Theo Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia (NOAA), cứ 33 feet (10 mét) di chuyển bên dưới bề mặt đại dương, áp suất lên một vật thể sẽ tăng thêm 1 atm. Atm là đơn vị đo áp suất, tương đương 14,7 pound (6,4 kg) trên 1 inch vuông (6,5 cm2). Điều này đồng nghĩa, tàu xuống vực thẳm Challenger có thể chịu áp suất tương đương với sức đè của 50 máy bay Boeing 747.

3. Vực thẳm nằm trong khu vực hadal

Giống như bầu khí quyển của Trái đất, đại dương có thể chia thành nhiều lớp. Phần trên cùng được gọi là vùng biểu mô, hay vùng Ánh sáng mặt trời, và chỉ kéo dài 200 mét bên dưới mặt nước, theo NOAA.

Vùng mesopelagic, hay còn gọi là vùng Chạng vạng, trải dài từ điểm cuối của vùng ánh sáng mặt trời đến khoảng 1.000 mét.

Dãy miệng phun thủy nhiệt mới được phát hiện tại Chamorro Seamount, nằm ở phía tây của Rãnh Mariana. Ảnh: NOAA.

Sau đó, có vùng bathypelagic, còn được gọi là vùng Nửa đêm, và bên dưới đó là vùng Vực thẳm, từ 4.000 m đến 6.000 m. Trong vùng vực thẳm, rất ít dạng sống có thể tồn tại, khu vực này hoàn toàn không có ánh sáng và nhiệt độ gần như đóng băng.

Nhưng Challenger Deep còn nằm xa hơn nữa, trong vùng hadalpelagic, hay vùng hadal. Nó được đặt tên theo Hades, vị thần cai quản địa ngục.

4. Đây là nơi sinh sống của các loài thủy sinh độc đáo và núi lửa bùn

Vùng hadal là một trong những môi trường sống ít được khám phá nhất trên Trái đất. Ở độ sâu có thể nghiền nát xương người, không có ánh sáng mặt trời, từ lâu người ta đã nghĩ rằng không có gì có thể tồn tại ở đó.

Nhưng niềm tin đó đã bị xua tan.

“Ngay cả ở dưới đáy, sự sống vẫn tồn tại. Vào năm 2005, các sinh vật đơn bào nhỏ gọi là foraminifera, một loại sinh vật phù du, đã được phát hiện ở Challenger Deep,” theo NOAA. Ngoài ra, các chuyên gia còn phát hiện những mỏm đá đầy màu sắc và hải sâm.

Một con sứa biển được phát hiện ở Enigma Seamount, độ sâu 3.700 mét trong khu vực Đài tưởng niệm Quốc gia Hải dương Rãnh Mariana. Ảnh: NOAA.

Theo NOAA, hàng loạt núi lửa bùn dưới biển và miệng phun thủy nhiệt ở rãnh Mariana cũng góp phần tạo nên những dạng sống khác thường. Bất chấp nước nóng có tính axit cao từ các miệng phun thủy nhiệt trong núi lửa bùn, nhiều loài vật kỳ lạ và sinh vật hiển vi vẫn sống sót. Thực tế, trong điều kiện thiếu ánh sáng mặt trời, chúng còn hưởng lợi từ nguồn nước giàu chất dinh dưỡng từ các miệng phun. 

5. Rãnh Mariana được công nhận là di tích quốc gia của Mỹ vào năm 2009

Năm 2009, cựu Tổng thống Mỹ George W. Bush đã thành lập Đài tưởng niệm Quốc gia Hải dương Rãnh Mariana một khu bảo tồn biển rộng khoảng 506.000km2 bao gồm hầu hết Rãnh Mariana, 21 ngọn núi lửa ngầm và vùng nước xung quanh một số hòn đảo xa xôi.

6. Thật khó để biết rãnh sâu đến đâu

Đáy đại dương vẫn là một trong những nơi bí ẩn nhất trong vũ trụ. Trên thực tế, “Bản đồ về mặt trăng và sao Hỏa còn rõ ràng hơn so với bản đồ về hành tinh của chính chúng ta,” ông Feldman từng chia sẻ.

Tuy nhiên, với sự quan tâm đặc biệt dành cho Rãnh Mariana, các nhà nghiên cứu đã thực hiện nhiều nỗ lực nhằm tìm hiểu chi tiết về rãnh Mariana, nhưng việc này không hề dễ. Do sự rộng lớn và độ sâu kỷ lục của vùng đáy đại dương, họ phải dựa vào công nghệ sóng âm để cố gắng đưa ra một bức tranh đầy đủ về những cấu trúc bên dưới. 

Nhờ vào thiết bị đo đạc và công nghệ không ngừng được cải thiện nên độ sâu ước tính của Challenger Deep đã được cập nhật gần đây nhất vào năm 2021, là khoảng 10.935 mét.

Có thể bạn quan tâm: 

Thịt "nuôi" trong phòng thí nghiệm đã được phép bán ở Mỹ

Nguồn CNN