5 rào cản cho một Scotland độc lập và thịnh vượng
Tuy nhiên, mức thu nhập của người dân, tỷ lệ thất nghiệp, năng suất lao động và tình trạng bất bình đẳng của Scotland hiện tương đương với mức trung bình cộng của cả Anh, Bắc Ireland, Scotland và xứ Wales.
Vậy, muốn trở thành một đất nước hoàn toàn độc lập, phát triển và thịnh vượng, Scotland ít nhất sẽ phải giải quyết được 5 thách thức lớn sau đây.
1. Tiền tệ
Tách ra khỏi Vương quốc Anh đồng nghĩa với khả năng rất cao Scotland cũng sẽ bị "đá" ra khỏi liên minh tiền tệ bảng Anh. Theo các chuyên gia kinh tế, lựa chọn ban đầu tốt nhất và khả thi đối với Scotland là sử dụng đơn phương đồng bảng Anh trước khi thiết lập xong ngân hàng trung ương và đồng tiền quốc gia mới.
Thậm chí lựa chọn này có thể giúp ổn định thị trường tiền tệ nếu ngân hàng trung ương Scotland có thể ấn định tỷ giá giữa đồng bảng Scotland và bảng Anh, giống như Đan Mạch ấn định tỷ giá giữa đồng krone với euro trước đây.
Sự đánh đổi này là yếu tố cần thiết để tăng kho dự trữ ngoại hối của Scotland, bảo vệ tính ổn định của đồng tiền quốc gia cũng như đảm bảo sự linh hoạt của nền kinh tế.
Trước nguy cơ thay đổi tiền tệ, rủi ro lớn nhất vẫn là dòng vốn đang tháo chạy khỏi Scotland, đặc biệt là từ phía những người muốn dự trữ tài sản của mình bằng đồng bảng Anh, euro hoặc USD.
2. Dự trữ ngoại hối
Để bảo vệ sự ổn định của đồng tiền nếu độc lập, Scotland cần phải có lượng dự trữ ngoại hối đáng kể, duy trì trên mức 15 tỷ bảng Anh - điều kiện cần để Scotland có khả năng tách khỏi Vương quốc Anh, theo Thống đốc ngân hàng trung ương Anh Mark Carney.
Giáo sư Ronald MacDonald tại Đại học Glasgow cho biết, tích lũy dự trữ ngoại hối đồng nghĩa Scotland phải áp dụng chính sách "thắt lưng buộc bụng" và dẫn tới biến động trong tỷ giá giữa đồng tiền của Scotland và bảng Anh. Scotland cũng có thể vay tiền để xây dựng kho dự trữ ngoại hối nhưng sẽ phải trả giá cho những rủi ro phát sinh (liên quan đến tỷ giá ngoại hối) đối với người dân và chủ nợ.
3. Tài chính công
Nếu Scotland độc lập, Vương quốc Anh sẽ phải tổ chức đàm phán để phân chia tài sản và các khoản nợ. Theo báo cáo Oxford mới nhất về đánh giá chính sách kinh tế, nếu phân chia hợp lý thì Scotland sẽ bắt đầu "cuộc sống mới" với gánh nặng nợ khá lớn do doanh thu từ lĩnh vực dầu khí giảm mạnh. Khi đó, chính phủ buộc phải cắt giảm chi tiêu hoặc tăng thuế trong nhiều năm. Scotland thậm chí sẽ phải đối mặt với tình cảnh khắc nghiệt hơn nhiều so với những gì Vương quốc Anh từng gặp kể từ năm 2010.
Tuy nhiên, rất có thể Alex Salmond - lãnh đạo đảng Quốc gia Scotland - sẽ không chấp nhận rằng, nợ của Vương quốc Anh cũng là của Scotland. Điều này đồng nghĩa Scotland sẽ không được Vương quốc Anh hỗ trợ trong mọi vấn đề, kể cả việc xin gia nhập Liên minh châu Âu.
4. Năng suất sản xuất
Trong dài hạn, sự thịnh vượng của một Scotland độc lập sẽ phụ thuộc vào khả năng tăng trưởng của nền kinh tế. Để làm được điều này Scotland nhất thiết phải tăng năng suất lao động.
Duy trì tốc độ tăng năng suất sản xuất là một việc rất khó khăn. So với Vương quốc Anh, kinh tế Scotland hiện nay ngày càng phụ thuộc vào các dịch vụ tài chính và dầu mỏ. Trữ lượng dầu mỏ tại Biển Bắc đang giảm dần, dầu mỏ tại đây ngày càng khó chiết xuất trong khi lĩnh vực tài chính của Vương quốc Anh cũng đang suy yếu.
Tuy nhiên, chính phủ Scotland kỳ vọng, giảm thuế doanh nghiệp sẽ thúc đẩy tinh thần kinh doanh của giới đầu tư. Tất nhiên một câu hỏi được đặt ra, liệu biện pháp này có đủ tác động mạnh mẽ, giúp Scotland đương đầu với những khó khăn từ lĩnh vực tài chính và dầu mỏ hay không?
5. Nhân khẩu học
Tốc độ già hóa dân số của Scotland dự báo sẽ nhanh hơn Vương quốc Anh, gây áp lực lớn lên nguồn tài chính công và chi phí chăm sóc y tế. Để thúc đẩy tốc độ tăng trưởng kinh tế, Scotland cần thu hút nhiều lao động và dân nhập cư để tăng năng suất lao động. Chính phủ Scotland cam kết sẽ triển khai hệ thống nhập cư có kiểm soát, minh bạch và hiệu quả nhằm thu hút những lao động có tay nghề cao. Như vậy, thu nhập ngân sách, thị trường việc làm và nguồn tài chính công đều sẽ được cải thiện.
Tuy nhiên, việc thu hút dân nhập cư đến Scotland sống và làm việc không phải là điều dễ dàng, đặc biệt là khi Scotland đã nhiều lần thất bại trong vài năm gần đây do mức lương tại các vùng thuộc Vương quốc Anh đều tương đương nhau.
Nguồn Theo DVO/Financial Times