Thế giới đang trông ngóng mọi động thái từ phía Mỹ về việc có hay không tiến hành một cuộc tấn công quân sự nhằm về Syria. Song không ít người thắc mắc phe nổi dậy chống lại chính phủ của Tổng thống Bashar al-Assad là ai và liệu Mỹ cùng các quốc gia khác đang là lực lượng ủng hộ chính cho tổ chức này.
Thứ nhất, quân nổi dậy Syria không phải là một tổ chức quân sựthống nhất. Họ chia thành các nhóm và bè phái khác nhau nhưng chung mục tiêu chống lại chính quyềnSyria. Một số nhóm còn có mối liên hệ mật thiết với lực lượng khủng bố al Qaeda.
Thứ hai, quân nổi dậy Syria đã có những thay đổi nhất định trongnhững năm qua. Ban đầu, phe nổi dậy chỉ là những thường dân Syria tức giận trước hành động cảnh sátbắt giữ trẻ em vẽ tranh chống đối chính phủ. Hiện nay, lực lượng quân nổi dậy đã thu hút không ítchiến binh sinh sống ngoài lãnh thổ Syria.
Dựa trên những thông tin thu thập trong hơn 2 năm xảy ra nộichiến, hãng tin CNN đã chỉ ra 20 điểm mà thế giới chưa biết về quân nổi dậy Syria.
1. Phe nổi dậy không hình thành từ phong trào quânsự
|
Các chiến bin Quân đội Syria Tự do bắn rocket về phía quân chính phủ hôm 29/8 |
Các cuộc biểu tình chống lại chính quyền của Tổng thống Basharal- Assad diễn ra trong không khí hòa bình bùng nổ từ tháng 2/2011 sau khi giới chức trách bắt giữ15 trẻ em vẽ tranh phản đối chính phủ trên các bức tường tại một trường học tại thành phốDaraa.
Sau đó, lực lượng an ninh Syria đã xả súng vào đoàn biểu tìnhkhiến ít nhất 4 người thiệt mạng, làm khơi mào cuộc nội chiến tại quốc gia Trung Đông.
2. Tính chất bạo lực ngày càng gia tăng
Các cuộc biểu tình phản đối chính phủ trên khắp lãnh thổ Syriabùng nổ trong năm 2011 đều chung mục đích lật đổ chính quyền của Tổng thống Assad.
Hồi tháng 7/2011, một số sĩ quan quân đội đã xuất hiện trong mộtđoạn video trên YouTube tuyên bố đào ngũ và tự nhận tham gia tổ chức "Quân đội Syria Tự do" đồngthời tiến hành chiến tranh du kích chống lại Tổng thống Assad.
|
Binh sĩ phe đối lập Syria bắn trả quân chính phủ hôm 2/9 tạiDeirez-Zor
|
3. Một số nhóm nổi dậy thân thiết với al Qaeda
Phe cánh al Qaeda tại Syria còn được gọi với cái tên Nhà nước Hồigiáo Iraq và Syria (ISIS), đang dần khẳng định vị thế tại quốc gia này.
Giới phân tích cho rằng lực lượng al Qaeda tại Syria - Jabhatal-Nusra (Mặt trận Chiến thắng) là đơn vị chủ lực chống lại Tổng thống Assad. Hồi tháng 12 nămngoái, Bộ Ngoại giao Mỹ đã đưa Jabhat al-Nusra vào danh sách tổ chức khủng bố nướcngoài.
4. Nhiều quốc gia phương Tây e ngại hỗ trợ quân nổidậy
Đây cũng là chủ đề chính trong các phiên thảo luận trên ĐồiCapitol diễn ra trong tuần này.
Trong khi, quân nổi dậy Syria hứa với Mỹ và các quan chức châu Âurằng mọi vũ khí quân sự được tài trợ sẽ không rơi vào tay phe cực đoan song không ít nhà chức tráchlo ngại việc hỗ trợ cho phe nổi dậy Syria là một sự đầu tư đầy rủi ro.
Thậm chí, Tổng thống Nga - Vladimir Putin từng chỉ ra các phần tửcực đoan nằm trong lực lượng nổi dậy tại Syria. Đây chính là lý do Nga không tham gia cùng phươngTây hỗ trợ cho phe nổi dậy Syria.
5. Không phải mọi nhóm nổi dậy đều là các chiến binh Hồigiáo Jihad
Điển hình như tổ chức Quân đội Syria Tự do, họ vốn là những binhlính đào ngũ khỏi lực lượng quân đội chính phủ Syria do không đồng tình với yêu cầu xả súng vào đámđông biểu tình. Cả những dân thường Syria cũng tham gia tổ chức Quân đội Syria Tự do. Được thànhlập vào tháng 7/2011, Quân đội Syria Tự do bị cáo buộc tấn công vào một căn cứ tình báo không quânSyria.
6. Phe nổi dậy bao gồm lực lượng dân quân địa phương hùnghậu
Lực lượng dân quân địa phương đã chiến đấu sát cánh cùng các binhsĩ đào ngũ. Trong đó, lực lượng dân quân bao gồm cả sinh viên, chủ cửa hàng, chủ bất động sản vàcác thành viên đảng Ba'ath cầm quyền của Tổng thống Assad.
7.Nỗ lực hợp nhất các nhóm nổi dậy Syria
Tổ chức mang tên "Hội đồng Quân sự Tối cao" được thành lập hồicuối năm ngoái, hiện đang tiến hành hợp nhất các nhóm nổi dậy tại Syria với mục tiêu chính lật đổchính quyền của Tổng thống Assad.
8. Niềm tin tôn giáo ảnh hưởng tới các nhóm nổidậy
Phần lớn quân nổi dậy Syria là cộng đồng người Hồi giáo theo dòngSunni chiến đấu chống lại tộc người thiểu số Alawite của Tổng thống Assad liên minh với người Hồigiáo Shia.
Trong khi, vũ khí và ngân sách từ cộng đồng người Hồi giáo Shiatại Iran hỗ trợ cho chính quyền Syria thì cộng đồng người Hồi giáo theo dòng Sunni tại các quốc gianhư Ả Rập Xê-út lại ủng hộ lực lượng nổi dậy Syria.
Nhiều nghiên cứu cho thấy các cuộc nội chiến tôn giáo thậm chíkéo dài và đẫm máu hơn bất cứ một cuộc xung đột nào.
9. Phe nổi dậy không phải tất cả là người Syria
Hàng ngàn chiến binh nước ngoài đã tới Syria để tham gia vào lựclượng nổi dậy kể từ đầu năm 2011. Viện Chính sách Cận Đông Washington ước tính con số này khoảng2.000 - 5.500 người.
Trong đó, phải kể tới hàng trăm công dân mang quốc tịch châu Âuvà thậm chí cả công dân Mỹ tham gia các nhóm nổi dậy.
|
Phiến quân Hezbollah hỗ trợ quân đội của Tổng thống Assad |
10. Chống cả phiến quân Hezbollah
Trong giai đoạn đầu bùng nổ nội chiến, nhiều bản báo cáo thôngbáo các chiến binh Hezbollah đã tham gia hỗ trợ quân đội chính phủ Syria. Hồi tháng Năm, thủ lĩnhnhóm Hezbollah của người Shiite tại Lebanon đã lên tiếng xác nhận thông tin trên.
11. Không phải mọi cuộc chiến đều diễn ra trên chiếntrường
Liên minh quốc gia Syria là nhóm quân sự đại diện cho phe đối lậpSyria được hình thành hồi năm ngoái. Lực lượng này đã nhiều lần nhóm họp với giới quan chức vàngoại giao chính trị trong khu vực và phương Tây, nhằm kêu gọi sự ủng hộ tài chính và hỗ trợ quânsự cho phe phản đối Tổng thống Assad.
12. Chiếm nhiều vị trí trọng yếu song năng lực chiến đấuhạn chế
Mặc dù, lực lượng nổi dậy Syria chiếm đóng nhiều vùng lãnh thổtrọng yếu như phía bắc Syria, song họ không thể càn quét toàn bộ quân đội chính phủ đóng quân tạiđây. Đặc biệt, sức mạnh không quân của quân chính phủ Syria đã khiến phe nổi dậy e ngại. Trong khi,quân chính phủ Syria cũng đang canh chốt nghiêm ngặt nhiều khu vực rộng lớn khác.
13. Thu thập vũ khí từ nhiều nguồn khác nhau bao gồmchính phủ nước ngoài
"Thực tế, Ả Rập Xê-út và hàng loạt quốc gia đồng minh đã bắt đầuủng hộ cho phe nổi dậy thông qua chương trình đào tạo và hỗ trợ như cung cấp vũ khí và tài chính",chuyên gia Elizabeth O'Bagy thuộc Viện Nghiên cứu Chiến tranh phát biểu trên CNN hôm5/9.
Thậm chí, các nhóm Hồi giáo dòng Sunni đến từ nhiều quốc gia khácnhau cũng tập trung vũ trang cho quân nổi dậy Syria. Trong khi, các nhóm nổi dậy đã tổ chức nhiềuđợt cướp kho vũ khí của chính phủ.
14. Nhóm nổi dậy có khoảng 70.000 - 100.000 chiếnbinh
Đây là con số ước tính được Ngoại trưởng Mỹ - John Kerry đưa tatrong buổi họp trước Quốc hội hồi tuần này.
15. Bao nhiêu phần tử cực đoan nằm trong lực lượng quânnổi dậy Syria?
Các nhà lãnh đạo phe đối lập Syria luôn khẳng định lực lượng phầntử cực đoan chỉ chiếm số ít trong các tổ chức. Trong tuần này, Ngoại trưởng Kerry ước tính khoảng15 - 25% lực lượng nổi dậy Syria là các phần tử cực đoan.
16. Phe đối lập cũng bị cáo buộc sử dụng vũ khí hóahọc
Hồi tháng Năm, một quan chức Liên Hiệp Quốc đã cho công bố bằngchứng lực lượng nổi dậy Syria sử dụng chất độc thần kinh sarin. Ủy viên của Ủy ban Quốc tế Độc lậpĐiều tra về Syria - Carla Del Ponte đã xác nhận thông tin trên sau khi phỏng vấn các bác sĩ và bệnhnhân người Syria được điều trị tại nhiều cơ sở thuộc các quốc gia láng giềng với Syria.
Tuy nhiên, sau đó, Ủy ban Quốc tế Độc lập Điều tra về Syria lạithông báo rằng "chưa có kết luận cuối cùng về việc sử dụng các loại vũ khí hóa học tại Syria từ cácbên tham chiến".
17. Phe đối lập Syria bị cáo buộc tội danh lạmdụng
Ngoài chính quyền của Tổng thống Assad, các nhóm nhân quyền cũngcáo buộc phe nổi dậy Syria là tội phạm chiến tranh.
"Các nhóm đối lập trang bị vũ trang đã vi phạm lạm dụng nghiêmtrọng như giết hại và tra tấn dã man lực lượng an ninh, thành viên quân đội bị bắt giữ", tổ chứcnhân quyền Amnesty International thông báo trong bản báo cáo hồi tháng Ba.
18. Bằng chứng tố cáo tội ác của quân nổi dậySyria
Đoạn video công bố hồi tháng Năm ghi lại hình ảnh một chiến binhnổi dậy Syria mổ thi thể móc tim của một binh sĩ quân chính phủ đã vấp phải sự chỉ trích mạnh mẽcủa tổ chức nhân quyền Liên Hiệp Quốc khi cáo buộc đây là "hành động tàn bạo" và bị quy kết tội ácchiến tranh.
Hôm 5/9, tội ác của phe nổi dậy Syria tiếp tục được phơi bày khitờ The New York Times công bố đoạn video cho thấy các chiến binh nổi dậy đã tiến hành tử hình 7binh sĩ chính phủ Syria bị bắt giữ và ném xác họ xuống một hố chôn tập thể, được xác định diễn ravào mùa xuân năm 2012.
19. Mỹ sẽ hỗ trợ phương tiện truyền thông, thực phẩm và ytế cho phe nổi dậy
Giới chức Mỹ khẳng định phương án trên là cách giúp lực lượng nổidậy duy trì khả năng chiến đấu. Trả lời hãng tin CNN, theo một quan chức cấp cao Bộ Ngoại giao Mỹ,đây cũng là cách tránh tình trạng các nhóm quân Hồi giáo tranh giành tầm ảnh hưởng tại Syria trongbối cảnh chính quyền của Tổng thống Assad bị lật đổ.
20. Hồi tháng Sáu, Mỹ cam kết chuyển vũ khí cho quân nổidậy Syria
Quân nổi dậy Syria xác nhận họ chưa bao giờ nhận được các loại vũkhí hạng nhẹ, đạn dược và vũ khí chống tăng như Mỹ từng tuyên bố.