16 tiểu bang kiện chính quyền Trump về tuyên bố tình trạng khẩn cấp

Vào ngày 18.2, 16 tiểu bang đã đệ đơn kiện thách thức tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia của Tổng thống Donald Trump. Nhóm các tiểu bang, do Tổng chưởng lý California Xavier Becerra dẫn đầu, đã đệ đơn kiện lên Tòa án Quận Bắc California.

"Chúng tôi sẽ cố gắng ngăn chặn Tổng thống vi phạm Hiến pháp, đánh cắp tiền từ người Mỹ và các quốc gia đã được Quốc hội phân bổ, một cách hợp pháp", ông Becerra nói với CNN.

Các luật sư từ Colorado, Connecticut, Delkn, Hawaii, Illinois, Maine, Maryland, Michigan, Minnesota, Nevada, New Jersey, New Mexico, New York, Oregon và Virginia đã tham gia vụ kiện ở California.

Đây là thách thức mới nhất cho chính quyền Trump, vốn đang phải đối mặt với một loạt các vụ kiện về tuyên bố khẩn cấp quốc gia. Cuối tuần qua, Trung tâm Đa dạng sinh học, Mạng lưới Nhân quyền Biên giới, đã diễu hành với Beto O'Rourke ở El Paso, Texas, tuần trước và Liên minh Tự do Dân sự Mỹ đều tuyên bố khởi kiện ông Trump.

Các tiểu bang lập luận rằng ông Trump đang lách luật Quốc hội để tài trợ cho bức tường dọc biên giới Mỹ-Mexico bằng cách tuyên bố tình trạng khẩn cấp.

"Hiến pháp giao cho Quốc hội quyền quyết định về các vấn đề ngân sách, và không có tổng thống nào trước đây từng cố gắng sử dụng quyền hạn khẩn cấp để tài trợ cho một dự án được lựa chọn ", ông Dror Ladin, một luật sư của Dự án An ninh Quốc gia Mỹ cho hay.

"Nếu Tổng thống lấy tiền được phân bổ cho nhiều tiểu bang khác nhau cho nhiều mục đích khác, chúng ta sẽ bị tổn hại, người dân của chúng ta đang bị tổn hại", ông nói.

Đạo luật khẩn cấp quốc gia cho phép Tổng thống tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia và dùng tiền ngân sách bằng cách viện dẫn một số cơ quan có thẩm quyền theo luật định. Tổng thống có toàn quyền quyết định những gì tạo nên một trường hợp khẩn cấp quốc gia. Do đó, các chuyên gia pháp lý lập luận rằng việc chống lại tuyên bố trên cơ sở khẩn cấp có thể sẽ khó khăn. Câu hỏi khác được đặt ra là liệu đạo luật ông Trump đã viện dẫn  có thể được sử dụng để tài trợ cho bức tường.

Không chỉ phải đối mặt với những vụ kiện trên, chính quyền Trump còn có thể bị Hạ viện do đảng Dân chủ nắm đa số phủ quyết.

Vào ngày 17.2, cố vấn Nhà Trắng Stephen Miller chỉ ra rằng ông Trump sẽ lần đầu tiên dùng quyền phủ quyết trong nhiệm kỳ tổng thống của mình nếu các nhà lập pháp đi đến cùng vụ việc. Các trường hợp khẩn cấp quốc gia có thể kéo dài một năm và sau đó chấm dứt, trừ khi Tổng thống gia hạn tuyên bố 90 ngày trước đó, Robert Chesney, người từng phục vụ trong Bộ Tư pháp và giảng dạy tại Đại học Texas tại Đại học Luật Austin. Cứ sau 6 tháng, Quốc hội có thể xem xét liệu có đưa ra nghị quyết chung để chấm dứt tình trạng khẩn cấp hay không.

Theo Trung tâm Brennan, đã có 58 trường hợp khẩn cấp quốc gia từ năm 1978 đến 2018. Trong số đó, 31 trường hợp vẫn còn hiệu lực cho đến ngày hôm nay.