Cú hích năng suất từ RCEP có thể giúp Việt Nam tăng thu nhập thực tế thêm 5%

Theo báo cáo của HSBC, trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đi xuống và thương mại đang gặp khó trên khắp châu Á, điểm tích cực dài hạn chính là thương mại khu vực đang khởi sắc nhờ vào Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP).

RCEP khởi động vào đầu năm nay với sự tham gia của 15 nền kinh tế thành viên tại khu vực châu Á, và sắp tới sẽ có thêm nhiều thành viên mới. Lợi thế trực tiếp lớn nhất của việc tham gia RCEP là thuế quan đối với hơn 90% hàng hóa sẽ được loại bỏ, trong khi các quy tắc xuất xứ hàng hóa mở rộng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc tìm nguồn cung ứng đầu vào từ trong khối. Ngoài ra, chương trình toàn diện này sẽ thúc đẩy tăng trưởng trong lĩnh vực đầu tư, sở hữu trí tuệ và thương mại điện tử.

Mức giảm thuế trung bình của các thành viên RCEP

Theo Thứ trưởng Bộ Công thương Trần Quốc Khánh, trong ngắn hạn, RCEP chưa tạo ra cú hích lớn cho xuất khẩu, nhưng trong trung và dài hạn, sẽ tạo ra một chuỗi cung ứng mới trong khu vực. Về lâu dài, lợi ích của Việt Nam sẽ thấy rõ. Ông Nguyễn Thành Huy, phụ trách Thương vụ Việt Nam tại Thái Lan cho biết RCEP mang lại cho doanh nghiệp Việt Nam nhiều cơ hội do Thái Lan cắt giảm thuế khá cao cho hàng Việt. Mục tiêu 25 tỷ USD thương mại song phương vào năm 2025 là có thể đạt được.

Theo Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), các thành viên RCEP sẽ đóng góp đến 30% sản lượng xuất khẩu toàn cầu vào năm 2030. Tuy nhiên, ADB dự báo rằng, thị phần xuất khẩu toàn cầu tại Đông Á sẽ giảm trong thập niên tiếp theo, khi các công ty chuyển hướng các cơ sở sản xuất của mình sang những thị trường đang phát triển. Mặc dù vậy, bằng cách kết nối các nhà sản xuất chặt chẽ hơn với chuỗi cung ứng khu vực, điều này cuối cùng sẽ củng cố cơ sở sản xuất còn lại của họ, cho phép tận dụng nguồn cung ứng các vật liệu có giá cả cạnh tranh hơn.

Thị phần xuất khẩu của các thành viên RCEP trong sản lượng xuất khẩu toàn cầu năm 2030

HSBC lưu ý rằng RCEP không chỉ giúp thúc đẩy xuất khẩu, mà còn có những ảnh hưởng tích cực gián tiếp khác đến thu nhập của một quốc gia, nhờ vào chiều sâu của hiệp định. 

RCEP vượt xa các hiệp định thương mại tự do ASEAN hiện nay về mặt cơ hội đầu tư. Trước khi có hiệp định này, Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản đã là những nhà đầu tư hàng đầu tại một số nền kinh tế ASEAN. Tuy nhiên, mở rộng các thị trường ASEAN hơn nữa sẽ thu hút thêm đầu tư vào công nghệ sản xuất mới, giúp thúc đẩy năng suất lao động hơn. Theo Petri và Plummer, xét về mọi mặt, tự do hóa FDI có thể giúp thu nhập thực tế của tất cả các thành viên RCEP tăng đến 0,53%.

Ảnh hưởng của cú hích năng suất đối với thương mại của từng nền kinh tế, % thay đổi vào năm 2035 so với kịch bản bình thường

Gia tăng thương mại và dòng vốn FDI do vậy cũng sẽ nâng cao năng suất hơn. Chi phí nhập khẩu các nguyên liệu đầu vào sẽ giảm, nhờ thế sẽ đẩy mạnh sản xuất địa phương. Do đó, HSBC mong đợi sẽ có sự thay đổi trong tính cạnh tranh giữa các lĩnh vực khác nhau.

Một cách tự nhiên, nguồn lực và vốn sẽ được dùng cho ngành có tính cạnh tranh cao nhất. Thêm nữa, việc dỡ bỏ các rào cản với đầu tư nước ngoài có thể thúc đẩy sự phân bổ nguồn lực và công nghệ tốt hơn. Kết quả là điều này sẽ tạo nên một “cú hích” năng suất ở nhiều lĩnh vực, trong khi đẩy mạnh sự chuyển dịch nguồn lực khỏi những ngành không còn tính cạnh tranh nữa.

RCEP và thương mại trong khối RCEP so với thương mại toàn cầu (%)

Tuy nhiên HSBC cho biết, lợi ích không được phân chia đồng đều giữa các thành viên và lĩnh vực. Theo Ngân hàng Thế giới, vài thị trường, như Việt Nam và Malaysia, sẽ có khả năng đạt được mức tăng thu nhập thực tế lên đến gần 5% vào năm 2035 nhờ cú hích năng suất. Những quốc gia phát triển như Nhật Bản sẽ có mức tăng năng suất thấp hơn, nhưng vẫn được hưởng lợi nhờ tăng cường tích hợp chuỗi cung ứng và hỗ trợ khả năng cạnh tranh của các công ty địa phương.

Có thể bạn quan tâm:

 Chi phí nhiên liệu tăng mạnh, hoạt động vận tải vẫn tăng trưởng ấn tượng