Xem ảnh đời thường của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn

Sự kiện lần đầu công bố 35 tác phẩm chụp Trịnh Công Sơn bên người thân, bạn hữu theo phong cách trắng - đen, do nhiếp ảnh gia Dương Minh Long thực hiện và lưu giữ gần 30 năm qua. Trong loạt ảnh được hé lộ, có những ảnh hiếm, chưa từng được công bố trước đây. Đặc biệt, nhiều người thích thú với hình ảnh nhạc sĩ Trịnh Công Sơn chụp hình cùng tài tử Lương Triều Vỹ hay những khoảnh khắc trò chuyện vui vẻ bên nhạc sĩ Văn Cao.

Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn trò chuyện với đoàn làm phim. Từ trái qua: đạo diễn Trần Anh Hùng - tài tử Hong Kong Lương Triều Vỹ - nhạc sĩ TCS - diễn viên Trần Nữ Yên Khê. Tại 187, đường Hai Bà Trưng. 1997

Dương Minh Long cho biết ông có hơn 10 năm chụp nhạc sĩ với khoảng 10.000 bức ảnh. Hàng chục năm qua, ông chỉ công bố khoảng 20 tác phẩm trong số đó. Nhiều lần, các đơn vị muốn xin ảnh, video để sử dụng, trưng bày, Dương Minh Long từ chối. Theo chia sẻ của nhiếp ảnh gia Dương Minh Long, thuở đó, khi chụp những bức ảnh của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, anh để ông thoải mái hoạt động, tạo dáng. Chính vì thế, anh đã cho ra đời những khoảnh khắc tự nhiên, có chiều sâu và mang lại giá trị tinh thần cao với công chúng yêu nhạc của cố nhạc sĩ.

Nhạc sĩ Văn Cao và nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, 1993. Ảnh: Dương Minh Long

Nhà thơ Nguyễn Duy là người giới thiệu Dương Minh Long với nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Tháng 10/1990, Dương Minh Long từ Moskva (Nga) về nước, thực hiện triển lãm cá nhân đầu tiên ở TP.HCM do báo Lao Động tổ chức. Dần dà, cả hai gắn bó thân thiết.

Có mặt tại triển lãm, nhà thơ Nguyễn Duy hồi tưởng về lần đầu gặp nhạc sĩ Trịnh Công Sơn vào tháng 10/1975 cùng một số nhà thơ hai miền Nam Bắc. Sau đó một năm, họ lại gặp nhau trong căn nhà tập thể của Trịnh Công Sơn ở khu Nguyễn Trường Tộ, Huế. Đêm đó, cả hai đang say lúy túy thì dân phòng gõ cửa, kiểm tra giấy tờ tùy thân. Do Nguyễn Duy quên đem, họ bị đưa về đồn Phủ Cam, nằm co ro suốt một đêm lạnh cùng dân anh chị tứ chiến mới được cho về. Những ngày tháng ngồi sau lưng Trịnh Công Sơn trên chiếc xe đạp, rong ruổi khắp đường phố Huế trở thành kỷ niệm khó phai với nhà thơ.

Gặp gỡ tình cờ nhà thơ Lê Đạt trên phố Lý Quốc Sư, Hà Nội. 1994

Suốt 11 năm theo chân Trịnh Công Sơn chụp ảnh, có bốn năm Dương Minh Long sống tại nhà nhạc sĩ. Dương Minh Long thường chú trọng biểu cảm tự nhiên của nhạc sĩ nên chỉ yêu cầu ông đứng ở các góc nhất định. Những khoảnh khắc Trịnh Công Sơn hút thuốc, ngồi ngoài sân nắng, trầm tư bên bàn thờ cha mẹ... đều được nhiếp ảnh gia thu trong ống kính. Mỗi lần chụp xong, ông chỉ hỏi bằng giọng Huế nhẹ nhàng: "Được chưa Long hè?".

Nhạc sĩ TCS tại An Phú, TP.HCM. 1997

Dương Minh Long nói không thể thống kê cụ thể chụp được bao nhiêu tấm về nhạc sĩ, chỉ ước lượng 9.000 - 10.000 tấm, ước tính khoảng 14 kg cuốn phim. 33 năm qua, chuyển nhà 28 lần nhưng anh vẫn giữ lại gần 100 kg tư liệu về Trịnh Công Sơn (bao gồm cả những kỷ vật của ông như bài báo, thư tình, bản ghi lời nhạc gốc), "không làm mất tờ giấy, cuộn phim nào". Năm 2001, khi nhạc sĩ qua đời, Dương Minh Long định đốt đi toàn bộ vì "người mình yêu quý đã mất thì những cái đó cũng không còn ý nghĩa". Nhà báo Trần Trọng Thức biết chuyện nên ngăn cản. Năm 2021, dịp kỷ niệm 20 năm ngày mất Trịnh Công Sơn, nhiếp ảnh gia trao trả cho gia đình nhạc sĩ hơn 1.000 tư liệu về ông.

Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn và nhạc sĩ Thanh Tùng, 1994

Lần đầu triển lãm về Trịnh Công Sơn, Dương Minh Long đặt tên sự kiện là Gặp lại - như một cách hội ngộ cùng người anh, người bạn cũ. Dịp triển lãm này, Dương Minh Long kết hợp với Saigon Books phát hành bộ bưu thiếp khổ lớn, tuyển chọn từ các khoảnh khắc được trưng bày. Nhiếp ảnh gia ấp ủ dự án viết loạt sách về Trịnh Công Sơn gồm 6 cuốn, mỗi tập xoay quanh ông với một nhân vật, như nhạc sĩ Văn Cao, danh ca Khánh Ly, ca sĩ Hồng Nhung, ca sĩ Trịnh Vĩnh Trinh và với Trịnh Công Sơn.

Một phút trầm tư của nhạc sĩ TCS

Nhiếp ảnh gia Dương Minh Long sinh năm 1962 tại Hà Nội, từng là phóng viên ảnh báo Lao Động năm 1991 - 1998. Anh dành nhiều thời gian ghi lại những khoảng khắc quý giá của hơn 1.000 nhân vật Việt Nam nhiều ngành nghề. Và từng thực hiện 25 năm triển lãm cá nhân trong nước, tại châu Âu từ năm 1984 đến năm 2004.