English
Thứ Ba | 01/10/2013 13:02
Giải mã bí mật âm bass trong xe hơi
Có khi nào bạn tự hỏi tại sao hệ thống chơi nhạc trên những chiếc xe hơi cần phải có lượng bass nhiều hơn so với hệ thống âm thanh trong nhà.
Câu trả lời cho thắc mắc trên là đặc thù về không gian. Nhà bạn có không gian rộng thoáng,trong khi không gian nội thất của xe hơi rất chật hẹp và nhiều góc cạnh.
Với đặc thù môi trường âm của xe hơi, do có ít không gian, nên âm bass (với bước sóng dài)luôn cần được chú ý thiết kế cẩn trọng bên trong khoang hành khách. Theo đó, độ dài của sóng âmđược tính toán bằng cách thực hiện phép chia tốc độ âm cho tần số. Trên mực nước biển, tốc độ âmxấp xỉ khoảng 338m/s, như vậy, một tần số 40 Hz sẽ có độ dài sóng khoảng 8,45m.
Nếu chiều dài trung bình của nội thất xe hơi (tính cả khoang hành lý) là khoảng 3,6 mét, thìriêng nốt âm 40Hz sẽ dài hơn chiều dài nội thất xe. Đó là lý do tại sao các nốt âm khoảng 70 - 90Hz(tuỳ vào từng xe) sẽ phát ra lớn hơn so với các nốt âm ở tần số khác, và đây được xem như dải tầnsố "kỳ lạ" trong môi trường âm xe hơi. Đặc biệt, mỗi khi tần số kỳ lạ này phát ra, lượng bass sẽtăng khoảng 12bB/quãng tám. Hiện tượng này được gọi là hiệu ứng "không gian hẹp". Vì vậy một chiếcxe nhỏ hơn sẽ có một hiệu ứng "không gian hẹp" lớn hơn và có thể đạt được lượng bass trầm tốt hơnlà một chiếc xe lớn. Điều này là đúng với các hệ thống subwoofer như nhau và công suất như nhau.Tuy nhiên, những chiếc xe lớn hơn lại có khả năng bố trí nhiều subwoofer và ampli hơn, dẫn tới côngsuất tổng lớn hơn so với chiếc xe nhỏ bị giới hạn không gian.
Đẩy bass lên trước
Một điều thú vị khác bên cạnh hiệu ứng "không gian hẹp" là chúng ta không thể nói chính xác vịtrí nào tốt nhất để bố trí subwoofer trong chiếc xe. Về cơ bản, điều này được hiểu trong dải tần sốkỳ lạ trên, tuỳ vào xe, subwoofer đơn giản là thực hiện nhiệm vụ nén không khí và trở thành mộtđiểm nguồn có thể nhận biết trong phạm vi chiều dài của xe. Nhờ đó, có thể đặt subwoofer trongkhoang hành lý sau xe mà vẫn có thể tạo được ấn tượng rằng tiếng bass như đang ở phía trước đối vớingười ngồi trong xe, thường gọi nôm na là "đẩy bass lên trước".
Hệ thống âm thanh thiết kế trên Nissan 350Z
Điều trên không dễ dàng đạt được trong quá trình thiết kế bố trí subwoofer và yêu cầu lựa chọncẩn thận về các tần số giao cắt và cấu trúc hình học của thùng loa subwoofer. Nếu góc nghiêng ở mặtchính của thùng loa không đủ lớn hoặc những vùng tiếp giáp mặt của loa subwoofer không thích hợpthì người trong xe có thể nghe thấy các tần số mid-bass đến từ phía sau của xe và có thể làm cô lậpvùng cho hệ thống subwoofer, nghĩa là tiếng bass không được trải đều. Bất kỳ tiếng "lộp bộp" đến từkhoang hành lý phía sau đều có tác động xấu và đây là lúc nghĩ tới vật liệu cách âm nhảy vào cuộcchơi.
Một ví dụ về chế tạo thùng loa bass
Tối đa hoá công suất phát của subwoofer nhờ vị trí đặt
Lựa chọn đúng subwoofer với cấu trúc thùng loa hợp lý (tuỳ vào từng xe) và chọn đúng lượngcông suất mới chỉ là một nửa việc phải làm để đạt được tiếng bass tối đa. Bạn còn cần phải bố tríđúng vị trí của subwoofer trong chiếc xe.
Quá trình thi công một hệ thống thùng loa đặt phía sau xesedan
Nhiều người trong giới car-audio lâu năm với nhiều kinh nghiệm có thể nhận biết được vị trínào để đạt được chất lượng âm hoàn hảo. Thông thường, về mặt cảm giác, một số người nghĩ rằng nêntạo thùng loa kín đến mức có thể đối với khoang hành khách. Thực tế, điều này không phải luôn luônchính xác. Hầu hết các thùng loa, như một quy ước chung, sẽ nghe âm thanh to nhất khi đặt trongnhững góc rất xa của chiếc xe, như khu vực gần đèn hậu hoặc tỳ vào các tấm bên của khoang hành lýhoặc khu vực cửa hậu.
Một ví dụ cho cốp sau được bố trí dàn loa khá tinh tế và hiệuquả
Vị trí đặt subwoofer cho tiếng bass tốt nhất là một nơi nào đó mà người xây dựng sẽ phải thửnghiệm với nó. Thử các nơi khác nhau và hướng khác nhau cho hệ thống subwoofer. Một ví dụ đơn giảnlà quay thùng loa một vòng tròn và rồi sẽ tìm ra vị trí nào cho nhiều bass hơn. Một số người thiếtkế còn áp dụng phương pháp sử dụng một thùng loa subwoofer nhỏ và thử tiếng bass của nó với cáchướng khác nhau, vị trí khác nhau trước khi xây dựng một thùng loa "thực sự". Điều này giúp khôngtạo một thùng loa quá cỡ và ở vị trí lý tưởng. Nếu nghe thử loa subwoofer ở các vị trí với khoanghành lý đóng kín, nó sẽ giúp người thiết kế tìm ra sự khác biệt.
Hệ thống subwoofer cài đặt tốt nhất trên xe hatchback
Nếu sở hữu một chiếc xe hatchback, bạn sẽ nhận được thêm ích lợi của "hiệu ứng còi". Đó là khuvực tạo ra bởi cửa sau và sàn sau tạo thành một vùng tam giác có cấu trúc tương tự như một cái còi.Cấu trúc này là cơ sở để âm thanh từ subwoofer đặt phía sau được khuếch đại như là nó phát ra từvùng phía sau và đi qua khoang hành khách. Điều này tương tự như nguyên lý của những cây kèn nhạccụ sử dụng để tạo ra âm thanh to hơn nhiều so với giới hạn âm phát ra từ miệng. Hãy xem hình vẽ bêndưới để hình dung ra hiệu ứng này. Hiệu ứng còi này là một lý do chủ yếu giải thích tại sao dễ dàngđể tạo ra một hệ thống subwoofer rất mạnh cho một chiếc xe hatchback.
Hình minh hoạ: hiệu ứng còi ở xe hatchback
_21518827.jpg?w=158&h=98)
_1102199.jpg?w=158&h=98)
