Vì sao “thông minh” không phải là bí quyết để trở nên giàu có?

“Chỉ số thông minh (IQ) của bạn càng cao, xác suất bạn sẽ kiếm được nhiều hơn mức trung bình càng cao”.

Cũng như nhiều người khác , ông Rick Kahler - nhà sáng lập Kahler Financial Group - từng tin rằng điều này là đúng. Có vẻ thật là có lý khi càng thông minh, thì bạn càng có thể thành công về mặt tài chính hơn. Nhiều người trong chúng ta cho rằng phải có một sự tương quan giữa thu nhập cao hơn với khả năng nhận thức cao, vốn được đo bằng các bài kiểm tra IQ.

Tuy nhiên, Kahler đã ngạc nhiên khi biết rằng điều này không đúng. Một nghiên cứu được công bố hồi tháng 11/2016 trên tạp chí của Viện Hàn lâm Khoa học Mỹ cho thấy rằng mức thông minh bẩm sinh cao không phải là chỉ dấu cho sự thành công về mặt tài chính.

Một bài báo hồi tháng 12/2016 trên Bloomberg đã trích dẫn lời một trong những đồng tác giả của nghiên cứu trên, đó là nhà kinh tế học James Heckman. Khi ông Heckman đặt câu hỏi với những người xung quanh rằng bao nhiêu phần trăm trong chênh lệch thu nhập của mọi người là liên quan tới IQ của họ, hầu hết mọi người đều đoán là khoảng từ 25% đến 50%. Tuy vậy, con số thật sự là khoảng 1% hoặc 2%.

Nghiên cứu trên phát hiện rằng tính cách đóng một vai trò lớn hơn nhiều so với IQ trong thành công tài chính. Và đặc điểm tính cách có liên hệ mạnh mẽ nhất với việc kiếm được mức thu nhập cao là “có tâm” (conscientiousness).

Vậy khái niệm “có tâm” là gì? Theo định nghĩa của từ điển Oxford, đó là “mong ước được làm công việc hay bổn phận của mình sao cho thật tốt và kỹ lưỡng”. Một người “có tâm” được mô tả là người cần cù, tận tâm, kiên trì, kỷ luật tự giác, tỉ mỉ, chu đáo, cẩn thận, chăm học, nghiêm khắc và siêng năng.

Bài báo trên Bloomberg cũng cảnh báo rằng bạn nên cẩn thận, đừng nhầm lẫn giữa IQ cao với điểm số tốt ở trường. Đó là hai điều rất khác nhau. Các nhà nghiên cứu thấy rằng điểm số và kết quả của những bài kiểm tra kiến thức tại trường học là tốt hơn các điểm số IQ thô trong việc dự báo khả năng thành công.

Khả năng nhận thức chỉ là một yếu tố trong việc đạt được điểm số tốt. Có vài yếu tố không liên quan đến nhận thức mà ảnh hưởng lớn đến điểm số, như sự kiên trì, thói quen học tập tốt và khả năng hợp tác. Dĩ nhiên, tất cả những điều này đều là các phẩm chất của một người “có tâm”.

Nghiên cứu trên cũng phát hiện ra rằng một đặc điểm tính cách nữa có ảnh hưởng đến khả năng thành công tài chính chính là sự tò mò. Đây là 1 trong 9 đặc điểm cá tính thường được thấy ở những người có trí tuệ cảm xúc (EI) cao, theo tiến sĩ Travis Bradberry, tác giả của cuốn “Emotional Intelligence 2.0”.

Trong một bài báo hồi tháng 11/2016 có tựa đề là “9 thói quen của những người có EI cao”, Bradberry nói rằng những người có EI thường muốn tìm hiểu về mọi người quanh mình. “Sự tò mò là sản phẩm của sự thấu cảm, một trong những ngõ vào quan trọng nhất để có một chỉ số cảm xúc (EQ) cao”. Bradberry cho rằng một người càng quan tâm đến người khác và những gì họ đang trải qua, thì họ sẽ càng có muốn tìm hiểu về những điều đó.

Nói tóm lại, tính cách đóng vai trò rất quan trọng trong việc tạo nên thành công tài chính.

Đây là tin vui cho các bậc phụ huynh có con nhỏ. Dù bạn không thể làm gì nhiều để tác động lên IQ của một đứa trẻ, nhưng bạn có thể giúp chúng trở thành người “có tâm” và ham tìm hiểu.

Một cách để làm điều này là thông qua việc dạy dỗ trực tiếp. Chẳng hạn: hãy giao cho chúng một công việc nhà. Hãy cung cấp không gian và thời gian biểu để nuôi dưỡng thói quen học tập tốt. Hãy giúp trẻ em khám phá và học hỏi về những điều mà chúng tỏ ra thích thú. Hãy cho chúng thấy rằng bạn đánh giá cao EI và các mối quan hệ. Hãy khuyến khích trẻ em hoàn thành những gì mà chúng đã bắt đầu, và hãy ăn mừng cũng như đánh giá cao thành công của các em khi chúng thể hiện được kiên trì.

Để dạy những thói quen tốt về tài chính, hãy khuyến khích trẻ tiết kiệm để có tiền mua được những gì chúng muốn. Hãy cho phép chúng trải nghiệm những hậu quả của việc suy nghĩ sai lầm về mặt tài chính, như xài hết tiền tiêu vặt ngay khi vừa nhận được. Hãy cho chúng tham gia vào các dự án của gia đình như lên kế hoạch và tiết kiệm tiền cho một kì nghỉ.

Dĩ nhiên, giống như hầu hết các hành vi và tính cách mà chúng ta muốn con mình phát triển, hình thức dạy dỗ hiệu quả nhất là lấy chính bố mẹ làm gương. Cách tốt nhất để tạo ra được những đứa trẻ “có tâm” và ham tìm hiểu là cho chúng thấy rằng chính chúng ta cũng là những người như thế.

Lê Thanh Hải

Nguồn Forbes