Vấn đề nóng của máy lạnh

Biện pháp nào hiệu quả nhất giúp giảm lượng khí thải nhà kính? Trở thành người ăn chay? Trồng lại rừng cho Amazon? Đạp xe tới sở làm? Không có giải pháp nào trên đây là hiệu quả nhất cả. Câu trả lời là hãy cải tiến máy điều hòa trong nhà. 

Theo một phép tính, thay thế các loại tủ lạnh làm nguy hại bầu không khí sẽ giảm tổng lượng khí thải nhà kính tới tương đương 90 tỉ tấn CO2 vào năm 2050. Làm cho các thiết bị này tiết kiệm điện năng hơn có thể tăng gấp đôi con số trên. Ngược lại, nếu phân nửa dân số của thế giới từ bỏ ăn thịt sẽ giảm được 66 tỉ tấn khí CO2. Trồng lại rừng cho 2/3 các khu rừng nhiệt đới bị suy kiệt sẽ giảm được 61 tỉ tấn. Trong khi đó, tăng 1/3 chặng đường chạy xe đạp trên toàn cầu có thể giảm được 2,3 tỉ tấn khí CO2.

Điều hòa không khí là một trong những ngành bị bỏ lơ nhất trên thế giới. Ô tô và hệ thống điều hòa không khí được phát minh gần như cùng một thời điểm và cả hai đều có tác động lớn đến môi trường sống cũng như nơi làm việc của chúng ta.

Tuy nhiên, không giống ô tô, hệ thống điều hòa hầu như không bị chỉ trích vì tiêu thụ điện năng quá lớn, gây những tác động xã hội,  hay lượng khí mà chúng thải ra. Hầu hết các quốc gia có khí hậu nóng bức không có các quy định quản lý sử dụng điện năng của máy điều hòa. 

Không thể phủ nhận hệ thống điều hòa không khí đã mang lại nhiều lợi ích cho con người. Ông Lý Quang Diệu, vị Thủ tướng đầu tiên của Singapore, đã gọi máy điều hòa “có lẽ là một trong những phát minh đáng chú ý nhất trong lịch sử”.

Nó đã giải phóng năng suất sản xuất ở các vùng nhiệt đới và đã đưa miền Nam Trung Quốc trở thành công xưởng của thế giới. Tại châu Âu, máy điều hòa đã làm giảm tỉ lệ tử vong do nhiệt độ quá cao tới gấp 10 lần kể từ năm 2003. Đối với trẻ con, các ký túc xá và lớp học có trang bị máy điều hòa gắn liền với điểm số cao hơn tại trường.

Dẫu vậy, các nhà hoạt động môi trường lại gọi máy điều hòa “là một sự xa xỉ mà chúng ta không thể kham nổi” và họ có lý do để nói như vậy. Trong 10 năm tiếp theo, có nhiều máy điều hòa hơn được lắp đặt trên khắp thế giới bằng với giai đoạn 1902-2005 (máy điều hòa được phát minh vào năm 1902).

Chỉ đến khi nào điện năng được sản xuất ra mà không thải khí carbon, nếu không những chiếc máy điều hòa sẽ vẫn tiếp tục làm cả thế giới nóng lên. Bởi vậy, vào lúc này, máy điều hòa đã và đang tạo ra một vòng luẩn quẩn: Trái đất càng nóng lên thì càng có nhiều người cần máy điều hòa. Nhưng càng có nhiều máy điều hòa, Trái đất sẽ càng nóng lên.

Để giảm những tác động tiêu cực của máy điều hòa, chúng ta cần một số điều kiện. Thứ nhất, máy điều hòa phải ngày càng tiêu thụ ít điện năng hơn. Các mẫu máy điều hòa tiết kiệm năng lượng nhất trên thị trường hiện nay tiêu thụ chỉ bằng khoảng 1/3 lượng điện năng so với các máy điều hòa trung bình. Các tiêu chuẩn sử dụng điện năng tối thiểu cần phải được nâng lên hoặc được ban hành tại các quốc gia mà thiếu các tiêu chuẩn này, nhằm đưa hiệu suất sử dụng điện năng trung bình tiến gần hơn với tiêu chuẩn cao nhất. 

Thứ 2, các nhà sản xuất nên ngừng sử dụng các tủ lạnh gây hại cho môi trường. Bởi lẽ, hydrofluorocarbon, một loại hợp chất hữu cơ có chứa các nguyên tử flo và hydro thường được sử dụng trong ngành điều hòa không khí, lại độc hại gấp hơn 1.000 lần so với khí CO2. Một thỏa thuận quốc tế nhằm loại trừ dần các chất gây ô nhiễm này, gọi là Hiệp định Kigali, sẽ có hiệu lực vào năm 2019. Đây là một tín hiệu lạc quan. 

Thứ 3, chúng ta có thể thiết kế các văn phòng, trung tâm thương mại, thậm chí các thành phố sao cho không cần phải lắp đặt quá nhiều máy điều hòa.

Sẽ có nhiều tòa nhà hơn được xây dựng có mái che nhô ra ngoài hoặc có ban công tạo bóng mát hoặc được trang bị hệ thống thông gió tự nhiên. Một cách đơn giản là chúng ta hãy sơn mái nhà màu trắng để có thể giúp giữ nhiệt độ xuống thấp. 

Trên hết, hệ thống điều hòa không khí cần phải được cải tiến về mặt công nghệ, nếu không muốn cả thế giới phải trả giá quá đắt. Rõ ràng, việc có được sự mát mẻ dễ chịu nhờ vào máy điều hòa không nhất thiết phải trả giá đại giới là làm cho Trái đất ngày càng nóng hơn.