Trung Quốc dẫn đầu cuộc đua xe điện

Chính phủ các nước và các hãng xe đang đặt ra những tham vọng lớn cho xe điện, không tiếc rót hàng tỉ USD vốn đầu tư nhằm thay thế những chiếc ô tô và xe tải thải khí carbon gây ô nhiễm môi trường. Trong đó, một quốc gia thực sự nổi bật về lượng xe điện lăn bánh trên đường là Trung Quốc, khi chính phủ nước này đã đặt mục tiêu đưa Trung Quốc trở thành người dẫn đầu trong cuộc cách mạng ngành ô tô.

Không ai có thể phủ nhận, xe điện là xu hướng của tương lai, khi được dự báo sẽ chiếm 40-50% thị trường ô tô toàn cầu vào năm 2040, tăng từ mức chỉ 3% hiện nay. Lượng bán ra của xe năng lượng mới (NEV), một hạng mục xe xanh bao gồm cả xe lai cắm sạc, đã tăng khoảng 50% vào năm 2017, trong khi lượng bán ra của xe hoàn toàn chạy điện đã gần gấp đôi.

Và lần đầu tiên, lượng bán xe hoàn toàn chạy điện trên toàn cầu đã vượt con số 1 triệu chiếc, trong đó Trung Quốc chiếm tới hơn phân nửa và đang nhắm đến mục tiêu 7 triệu chiếc vào năm 2025. Các nhãn hàng trong nước của Trung Quốc có thể kể đến Geely và BYD, vốn được hậu thuẫn bởi nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett. Startup NIO cũng đang định vị mình là một kẻ thách thức hãng xe điện Mỹ Tesla của tỉ phú Elon Musk ở phân khúc xe điện cao cấp.

Những nỗ lực này là phần mấu chốt trong chiến lược của Trung Quốc nhằm hạn chế ô nhiễm không khí, vốn đang làm nghẹt thở nhiều thành phố lớn của nước này và cũng nhằm đạt tới chỉ tiêu giảm thải khí carbon để đáp ứng yêu cầu của Thỏa thuận Paris 2015 về đối phó biến đổi khí hậu.

Chắc chắn Trung Quốc sẽ phải nỗ lực rất nhiều khi 2/3 điện của nước này vẫn đến từ than đá, vốn là tác nhân chủ yếu gây ô nhiễm môi trường. Các nhà lãnh đạo Trung Quốc cũng muốn giảm sự phụ thuộc vào dầu mỏ nhập khẩu, vốn được xem là một nhược điểm lớn khiến nền kinh tế nước này dễ bị tổn thương trước biến động giá dầu và làm ảnh hưởng đến chiến lược quốc gia. Vì thế, năm ngoái, Chính phủ Trung Quốc đã tung ra một kế hoạch đầy tham vọng, theo đó xe NEV được xem là vai trò nòng cốt thúc đẩy tăng trưởng lượng xe bán ra trong tương lai ở Trung Quốc.

Để làm điều này, Trung Quốc áp dụng cả chiến lược cây gậy và củ cà rốt. Đối với các hãng xe, nước này đặt ra các quy định thải khí gắt gao hơn cũng như áp các hạn ngạch về sản xuất ô tô có lượng thải khí carbon thấp hoặc không phát thải khí từ năm 2019.

Đối với người tiêu dùng, Trung Quốc đưa ra mức hoàn thuế 10% cũng như trợ cấp từ các chính quyền địa phương (các biện pháp này đã giúp giảm 1/3 giá của một chiếc sedan e5 mới của hãng BYD). Trung Quốc đã chi khoảng 1 tỉ USD cho trợ cấp trong năm 2017, nhưng dự kiến sẽ bỏ trợ cấp vào năm 2020.

Nhờ vào quy mô khổng lồ và tài sản tích lũy được, Trung Quốc được dự báo sẽ trở thành trung tâm ô tô thế giới của thế kỷ XXI. Một dấu hiệu là lượng xe bán ra của Trung Quốc đã qua mặt Mỹ tới 68% vào năm 2017. Tuy nhiên, các hãng xe Hàn Quốc cũng là mối đe dọa đáng gờm khi hoàn toàn có thể làm rung chuyển các thị trường ô tô với những chiếc xe chất lượng cao và có giá tốt.

Các hãng xe tên tuổi khác cũng không đứng ngoài cuộc chơi. Hãng Volkswagen AG dự kiến dành ra 70 tỉ euro (tương đương 81 tỉ USD), chủ yếu vào chi phí pin, để cung cấp phiên bản xe điện cho tất cả các mẫu xe của mình vào năm 2030. Gã khổng lồ General Motors (GM) cũng có kế hoạch ra mắt 20 mẫu xe hoàn toàn chạy điện vào năm 2023.

Nhưng ngành ô tô vẫn sẽ phải nỗ lực để sinh lãi từ những chiếc xe điện của mình. Chuyên gia phân tích Rebecca Lindland của Kelley Blue Book cho rằng “hiện rất khó để tạo ra lãi nhưng không phải là không thể”. Theo bà, Toyota đã cần tới hơn 10 năm mới có thể sinh lãi từ chiếc xe lai Prius. GM sẽ mất ít nhất chừng ấy thời gian để sinh lãi đối với chiếc xe lai cắm sạc Volt.

Tuy nhiên, điều đó vẫn không ngăn cản được dòng vốn rót khổng lồ từ các hãng xe cũng như chính phủ các nước. Đặc biệt là khi với công nghệ sản xuất xe điện, đặc biệt là công nghệ sản xuất pin, ngày càng cải tiến, Bloomberg New Energy Finance ước tính xe điện hoàn toàn có thể cạnh tranh với các đối thủ chạy xăng về mặt chi phí vào năm 2025. GM tự tin những chiếc xe điện của Hãng sẽ sinh lãi từ năm 2021